Płynność finansowa, Wierzytelności

Zwlekający z zapłatą kontrahenci to niechlubny standard w polskich firmach. Niestety niemal każdy przedsiębiorca spotyka się w końcu z sytuacją, w której druga strona transakcji będzie zwlekać z regulacją wymagalnych zobowiązań. Przyczyny takiego stanu rzeczy bywają różne, a w wielu przypadkach koniecznością okazuje się wszczęcie sprawy sądowej. Warto wiedzieć, że kosztami postępowania można obciążyć dłużnika.

Odsetki ustawowe 2022 - zmiany od 7 kwietnia. Z uwagi na podwyższenie stopy referencyjnej NBP (z 3,50% do 4,50% w skali roku), podwyższeniu uległa od 7 kwietnia 2022 r. wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych) i odsetek ustawowych za opóźnienie - określonych w kodeksie cywilnym. Od 7 kwietnia 2022 r. wzrosła również wysokość stopy lombardowej NBP (do 5,0% w skali roku), co spowodowało także automatyczne (z mocy prawa) podwyższenie (do 12%) stawki odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne (także ze skutkiem od 7 kwietnia br). Od 7 kwietnia nie zmieniła się natomiast wysokość odsetek "za opóźnienie w transakcjach handlowych" - do ustalenia wysokości tych odsetek (za okres od 1 stycznia do dnia 30 czerwca) stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu 1 stycznia 2022 r.

Przeciwdziałanie opóźnieniom w transakcjach handlowych. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Projekt ten ma udoskonalić w szczególności przepisy dotyczące obowiązku składania sprawozdań o praktykach płatniczych. Proponowane zmiany mają uprościć proces składania sprawozdań oraz wyeliminować wątpliwości interpretacyjne. Ponadto wprowadzone mają być zmiany zwiększające efektywność prowadzonych przez Prezesa UOKiK postępowań w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Ulga na złe długi. Przepisy dotyczące ulgi na złe długi funkcjonują już od dawna w ustawie o VAT, jednak w dalszym ciągu budzą szereg wątpliwości i sporów pomiędzy podatnikami a fiskusem. Jedną z osi takich sporów była do niedawna kwestia możliwości skorzystania z ulgi na złe długi w kontekście cesji wierzytelności.

Egzekucja wierzytelności publicznoprawnych. Resort finansów zamierza usprawnić proces egzekucji wierzytelności publicznoprawnych; chce m.in. uzyskiwać jak najwięcej informacji o majątku dłużników w sposób elektroniczny i zautomatyzowany - mówi dyrektor departamentu poboru podatków w Ministerstwie Finansów Arkadiusz Jedynak.

Faktoring. Prowadzenie własnej działalności gospodarczej zawsze wiąże się z ryzykiem. Niekiedy, tak jak w okresie pandemii, pojawiają się dodatkowe problemy, związane chociażby z finansami przedsiębiorstwa. Przedsiębiorcy zaczynają wtedy szukać dodatkowych źródeł wspomagających budżet. Możliwości jest sporo – kredyt, leasing lub faktoring. Jakie zalety i wady ma ta ostatnia opcja?

Wierzytelności nieściągalne. Jakie są warunki uznania wierzytelności za nieściągalne w zakresie podatków dochodowych (PIT, CIT) i podatku od towarów i usług (VAT)? Przedsiębiorcy, którzy nie otrzymali zapłaty za zrealizowaną transakcję, mogą zaliczyć ją do kosztów podatkowych oraz skorygować VAT należny. Konieczne jest tylko spełnienie określonych warunków, innych w przypadku ustaw o podatku dochodowym i ustawy o podatku od towarów i usług.

Prawdopodobnie na przełomie sierpnia i września, Bank Gospodarstwa Krajowego obejmie gwarancjami z Funduszu Gwarancji Płynnościowych także limity faktoringowe. Na rozwiązanie zgodziła się już Komisja Europejska.

Wierzyciele z reguły są zdeterminowani, żeby odzyskać pieniądze od dłużników, ale nie chcą ich upadku. Część firm odstępuje od natychmiastowej windykacji, stosując prolongaty długów czy rozkładając je na raty. Przedsiębiorcy są jednak ostrożni i w gospodarce postcovidowej częściej decydują się na pieczęć prewencyjną czy monitoring płatności jeszcze przed terminem zapłaty. Wśród branż zlecających windykację królują obecnie: transportowa, budowlana, farmaceutyczna oraz szkoleniowa. Nowe kategorie dłużników to tzw. branża beauty, turystyka, hotele czy restauracje.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej poinformowało 20 lipca 2020 r., że 4 mld zł w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój 2020 (POIR) trafiło na wsparcie firm oraz naukowców w celu przeciwdziałania skutkom pandemii COVID-19. Ponad 92% z tych środków skierowane zostało na wsparcie płynności MŚP, w formie dotacji, pożyczek i gwarancji. Komisja Europejska właśnie zaakceptowała zmiany w POIR. Decyzja KE potwierdza zasadność zaangażowania środków w działania antycovidowe.

Kolejne pół miliarda złotych ze środków unijnych przekazanych przez minister funduszy i polityki regionalnej przeznaczy Bank Gospodarstwa Krajowego na pożyczki płynnościowe z Programu Inteligentny Rozwój. To już drugie zwiększenie kwoty przeznaczonej na te pożyczki. Instytucje finansujące współpracujące z BGK ruszają z nowymi naborami wniosków pożyczkowych od przedsiębiorców.

Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o unijne dotacje na kapitał obrotowy. Aby otrzymać wsparcie, firma musi spełnić tylko dwa warunki: odnotować przynajmniej 30-proc. spadek obrotów wskutek pandemii oraz mieścić się w definicji średniego przedsiębiorstwa. Kwota dotacji jest uzależniona od skali zatrudnienia, a firma może przeznaczyć ją na zaspokojenie bieżących potrzeb maksymalnie przez okres trzech miesięcy.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wraz z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości przygotowały nowe rozwiązanie, które ma pomóc przedsiębiorcom. Firmy, których sytuacja finansowa uległa pogorszeniu przez pandemię koronawirusa, mogą składać wnioski o bezzwrotne wsparcie w ramach naboru „Dotacje na kapitał obrotowy”.

Bank Gospodarstwa Krajowego uruchomił Pożyczki płynnościowe z Programu Inteligentny Rozwój dla mikro, małych i średnich firm. Jest to pomoc dla firm dotkniętych skutkami pandemii COVID-19. W procesie ubiegania się o pożyczkę ważne jest uzasadnienie, jak pandemia wpłynęła na funkcjonowanie firmy.

W Banku Gospodarstwa Krajowego powstanie specjalny Fundusz Dopłat do Oprocentowania. Do przedsiębiorców dotkniętych skutkami pandemii ma trafić w sumie 565 mln zł. Pieniądze z budżetu państwa spłacą część odsetek do kredytów zaciąganych przez firmy w bankach komercyjnych. Sejm właśnie zajął się projektem ustawy w tej sprawie.

Fundusze zdobyte dzięki dezinwestycjom pomogą w utrzymaniu płynności i wzmocnią nadwyrężone pandemią koronawirusa bilanse. Przyspieszą też zmiany technologiczne w firmach, np. automatyzację. Takie wnioski płyną z badania przeprowadzonego przez EY.

Wydatki na zakup towarów lub usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności (split payment), w wysokości w jakiej do ich uregulowania doszło w drodze umownego potrącenia (kompensaty), nie są objęte dyspozycją art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT i mogą stanowić koszt uzyskania przychodów.

System odrzuca wnioski o wsparcie z Tarczy Finansowej PFR składane przez przedsiębiorców, którzy rozliczają się metodą kasową. Przyczyną jest niezgodność przychodu z plikami JPK_VAT. Ale będzie możliwe inne rozwiązanie.

Właściciele mikro-, małych i średnich firm mogą się już ubiegać o unijną pożyczkę płynnościową w maksymalnej wysokości 15 mln zł. Pożyczki są nieoprocentowane – przedsiębiorca będzie spłacał tylko raty kapitałowe. Wnioski można składać elektronicznie w instytucjach finansujących, współpracujących z BGK. To kolejne wzmocnienie tarczy antykryzysowej przygotowanej przez rząd Mateusza Morawieckiego.

Mimo zamrożenia gospodarki w ramach walki z pandemią koronawirusa, krajowy i międzynarodowy obrót towarami, z wyłączeniem sprzedaży w galeriach handlowych, odbywa się w miarę normalnie. Niektóre nowe obowiązki przewidziane na nadchodzące miesiące zostały przesunięte w czasie, teraz podatnicy liczą też na bardziej elastyczne podejście organów skarbowych. Walcząc z kryzysem gospodarczym nie należy zapominać o przygotowaniu przedsiębiorstwa do zmieniających się przepisów, trzeba także zadbać o dobrą współpracę z urzędnikami i zarządzanie płatnościami z tytułu danin publicznoprawnych w celu zachowania płynności finansowej.

W dniu 18 kwietnia br. weszła w życie ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Ustawa zawiera nowe instrumenty wsparcia dla firm, a także przewiduje możliwość uruchomienie tzw. tarczy finansowej. Przewidziano w niej, że Agencja Rozwoju Przemysłu (ARP) zaoferuje przedsiębiorcom różne instrumenty wspierające bieżącą płynność finansową. Wsparcie będzie przyznawane w szczególności w formie pożyczek, gwarancji lub poręczenia oraz leasingu lub innych instrumentów związanych z finansowaniem prowadzonej działalności, na warunkach rynkowych.

Jak informuje BGK, nowością jest objęcie gwarancją stanowiącą pomoc de minimis kredytów obrotowych odnawialnych, w tym kredytów odnawialnych w rachunku bieżącym. Dodatkowo, w przypadku kredytu obrotowego odnawialnego wystarczy, jeśli przedsiębiorca będzie zbierał dokumenty potwierdzające wykorzystanie kredytu (np. faktury) i jedynie za ich pomocą dokumentował wydatki.

Zwiększenie dostępności pożyczek dla firm, wprowadzenie 3-miesięcznych „wakacji składkowych” dla firm zatrudniających do 49 pracowników, ponowna wypłata świadczenia postojowego czy zasiłki dla rolników w związku z koronawirusem - takie m.in. rozwiązania przewiduje ustawa dotycząca tarczy antykryzysowej, uchwalona z poprawkami przez Sejm w nocy ze środy na czwartek.

Przesunięcie terminów płatności, mikropożyczki dla przedsiębiorców - takie m.in. są propozycje poprawiające płynność finansową firm, które składają się na tarczę antykryzysową.

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje nowa ustawa z 19 lipca 2019 roku w sprawie zmiany niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. poz. 1649). Wprowadzone w niej przepisy zmieniły kilka obowiązujących aktów prawnych, w tym między innymi kodeks postępowania cywilnego, ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy ustawę o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.