Podmioty powiązane, Unikanie podwójnego opodatkowania

Rosja znalazła się na liście rajów podatkowych. Współpraca z takim krajem dla firm oznacza wiele negatywnych skutków podatkowych.

– Osoba, która pracuje w Polsce, ale jest ukraińskim rezydentem podatkowym, zatrudnionym na podstawie ukraińskiej umowy o pracę, powinna rozliczyć się z podatku w Polsce dopiero po przekroczeniu 183 dni pobytu w naszym kraju – tłumaczy doradca podatkowy Joanna Narkiewicz-Tarłowska. Jak wskazuje, takim pracownikom grozi jednak podwójne opodatkowanie. Urzędy skarbowe w Ukrainie dość niechętnie podchodzą bowiem do kwestii zwrotu podatku, który był już pobrany w tamtym kraju, ale okazuje się jednak należny w Polsce. W nieco prostszej sytuacji są Ukraińcy zatrudnieni na podstawie polskiej umowy, którzy pracują i odprowadzają w Polsce podatki, a dodatkowo mogą liczyć na szereg ulg.

Wraz z wejściem w życie przepisów od 1 stycznia bieżącego roku wprowadzono do ustawy o CIT pewne niekorzystne i bardzo ograniczające możliwość dokonywania transakcji między podmiotami powiązanymi przepisy - dotyczące ukrytej dywidendy oraz przerzuconych dochodów.

Preferencyjne opodatkowanie polskich spółek holdingowych weszło w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. razem z nowelizacją pozostałych przepisów podatkowych w ramach tzw. „Polskiego Ładu”. Po półrocznym okresie obowiązywania tych przepisów, można powiedzieć, że budzą one wiele problemów interpretacyjnych. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał w tej sprawie już kilka interpretacji indywidualnych, a kolejne są w trakcie analizowania. Na marginesie warto dodać, że inaczej niż w każdym innym przypadku, projekty interpretacji podatkowych związanych z „Polskim Ładem” są przed ich wydaniem konsultowane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z Ministerstwem Finansów. Jest to dość nietypowa procedura wydawania interpretacji indywidualnych, co jednocześnie potwierdza brak przejrzystości wprowadzonych regulacji prawnych. W niniejszym artykule omawiam kluczowe kwestie związane z opodatkowaniem spółek holdingowych, które sprawiają podatnikom CIT największe problemy interpretacyjne.

W dniu 19 maja 2022 r. w Londynie podpisany został Protokół zmieniający Umowę między Polską, a Baliwatem Guernsey w sprawie unikania podwójnego opodatkowania niektórych kategorii dochodów osób fizycznych. Przepisy zawarte w protokole zmieniającym są efektem prowadzenia przez Polskę aktywnej polityki zwalczania oszustw podatkowych. Dotyczy to prawa krajowego jak i międzynarodowego. Podpisany protokół zmienia umowę miedzy Polską, a Baliwatem Guernsey z 8 października 2013 r. Wspomniany dokument uwzględnia zarówno politykę podatkową Polski, dorobek BEPS jak i propozycje zawarte w Konwencji MLI w zakresie uszczelnienia systemu podatkowego i zwalczania oszustw podatkowych.

Podatnicy podejmujący transakcje z podmiotami powiązanymi powinni pamiętać o obowiązkach w zakresie cen transferowych. Istotne jest, że dana firma nie musi być częścią międzynarodowego holdingu, grupy kapitałowej. Obowiązki w zakresie cen transferowych mogą dotyczyć także transakcji między spółką a np. jej wspólnikami czy członkami zarządu.

Należy zauważyć, iż wprowadzenie z dniem 1 stycznia 2017 roku przepisów, które obligują do poinformowania fiskusa o przygotowaniu dokumentacji cen transferowych, niewątpliwie wpłynęło na podejście podatników do rzetelnego wywiązywania się z regulacji transfer pricing.

Ukryta dywidenda a koszty podatkowe. Jednym z rozwiązań w ramach Polskiego Ładu mającym wpłynąć na uszczelnienie systemu podatkowego, jest wykluczenie możliwości rozliczania kosztów uzyskania przychodu z określonych tytułów w przypadku transakcji dotyczących podmiotów powiązanych. Twórcy nowych przepisów nazwali takie świadczenia „ukrytymi dywidendami” i uwzględnili jako nową kategorię podatkową. Wprowadzone zmiany znalazły także swoje odzwierciedlenie w rozszerzonym katalogu kosztów niestanowiących kosztów podatkowych zawartym w art. 16 ustawy o PDOP.

Zmiana umowy podatkowej między Polską a Holandią. W dniu 22 listopada 2021 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z 14 października 2021 r. o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów o zmianie Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Warszawie dnia 13 lutego 2002 roku, oraz Protokołu, podpisanego w Warszawie dnia 13 lutego 2002 roku.

Ograniczanie konkurencji - spółka zależna odpowie za działalność spółki dominującej. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 6 października 2021 r. w sprawie C-882/19 wydał istotny wyrok, który wpływa na prawo holdingowe spółek. Trybunał uznał, że każdy poszkodowany będzie mógł dochodzić odszkodowania od „przedsiębiorstw”, które uczestniczyły w kartelu lub w praktykach zakazanych na mocy art. 101 TFUE, naprawienia szkody wyrządzonej przez te praktyki antykonkurencyjne.

Polski Ład zakłada, że koszty od podmiotów powiązanych nie będą mogły stanowić kosztów podatkowych. Co dokładnie planuje ustawodawca?

Optymalizacja podatkowa - spółka na Cyprze. Pandora Papers, kolejne międzynarodowe śledztwo dziennikarskie, rzuciło światło na działanie wielkich biznesmenów, ale też i polityków czy gwiazdy popkultury. Wspólny mianownik to fikcyjna optymalizacja podatkowa i ukrywanie wielkich majątków. Jednak na Cyprze jest coraz więcej polskich firm. Często to programiści, którzy korzystają z ulgi IP BOX. Przedstawiciele branży IT nie mają powodów do obaw, bo działają zgodnie z europejskim i polskim prawem.

Tematyka limitowanych kosztów uzyskania przychodów z tytułu niektórych usług niematerialnych nabywanych od podmiotów powiązanych budzi wiele sporów podatników z organami podatkowymi. W wyroku z 16 marca 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny zakwestionował interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który usługi handlowe uznał za podobne do usług doradczych, badania rynku oraz reklamowych. W uzasadnieniu wyroku NSA trafnie stwierdził, że „(…) gdyby usługi doradcze odnosić do innych usług w taki sposób, jak czyni to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, to byłyby do nich podobne wszystkie profesjonalne usługi, których świadczenie opiera się na wiedzy i doświadczeniu.”. Co ważne, wyrok ten pozostanie aktualny nawet w przypadku uchylenia art. 15e ustawy o CIT, co zakłada projekt nowelizacji ustawy o CIT przygotowany w ramach Polskiego Ładu.

Dokumentacja „master file” (ceny transferowe). Ministerstwo Finansów udzieliło odpowiedź na interpelację poselską w sprawie grupowej dokumentacji cen transferowych „master file”.

Dokumentacja cen transferowych. Lokalną dokumentację cen transferowych powinny sporządzić podmioty powiązane w celu wykazania, że ceny przyjęte w danym roku obrotowym zostały ustalone na warunkach rynkowych, tj. takich, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane. Ustawodawca przewidział różne progi kwotowe dla jednorodnych transakcji kontrolowanych w zależności od charakteru transakcji.

Ceny transferowe - formularz TPR-C. Resort finansów opublikował na Portalu Podatkowym formularz interaktywny informacji o cenach transferowych TPR-C(3). Bramka e-Deklaracji jest już gotowa na przyjmowanie formularza.

Podatek u źródła. Aby móc nałożyć na spółkę podatki, fiskus uznał wynajmowane przez nią urządzenia za przemysłowe, bo przecież zostały wyprodukowane przez przemysł.

Umowy upo a unikanie opodatkowania. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są (ze względu na skomplikowany charakter i często nieaktualność) wykorzystywane do międzynarodowego unikania opodatkowania - informuje kierownik Centrum Analiz i Studiów Podatkowych (CASP), prof. SGH Dominik Gajewski.

Termin złożenia sprawozdania z realizacji APA (formularz APA-C) ulega zmianie z uwagi na wydłużenie terminu złożenia rocznego zeznania podatkowego CIT-8 (CIT-8A). Nowy termin na złożenie sprawozdania z realizacji APA upływa z dniem 30 czerwca 2021 r.

Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe z 31 marca 2021 r. w zakresie metody porównywalnej ceny niekontrolowanej, w odniesieniu do przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r.

Ulga abolicyjna. Ustawodawca zdecydował się na ograniczenie ulgi poprzez wprowadzenie limitów, przez co w praktyce od 1 stycznia 2021 r. przepisy o uldze abolicyjnej są praktycznie martwe. Jak działa teraz ulga abolicyjna?

Pomimo panującej pandemii COVID-19, skutkującej problemami finansowymi dla wielu sektorów gospodarki, ceny transferowe w dalszym ciągu wydają się zagadnieniem wzbudzającym znaczne zainteresowanie po stronie fiskusa. Co prawda, większość podatników (tj. tych, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym) ma jeszcze sporo czasu zanim staną przed obliczem wypełnienia po raz kolejny obowiązków związanych z cenami transferowymi. Jednak warto już teraz przybliżyć wyzwania, z którymi będą musieli mierzyć się zarówno w 2021 roku, jak i w latach następnych.

Safe harbor to uproszczona procedura, z której mogą korzystać podmioty powiązane zawierające umowę pożyczki. Zastosowanie safe harbor nie zwalnia z obowiązku przygotowania dokumentacji cen transferowych, ale zwalnia z obowiązku dokonywania analizy cen transferowych.

Zakład zagraniczny a spółka zależna. Regulacje dotyczące zakładów zawarte są w krajowych porządkach prawnych, jak i w umowach bilateralnych w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Przedsiębiorcy mogą także zdecydować się na prowadzenie działalności w formie spółki zależnej, jednak muszą liczyć się wtedy z określonymi konsekwencjami.

Wzór dokumentu TPR-P. Ministerstwo Finansów zaktualizowało formularz interaktywny informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (TPR-P) oraz wzor dokumentu elektronicznego TPR-P.