Prawo pracy, Koronawirus

Najczęstszy wariant czasu pracy, to pięciodniowy tydzień pracy z wolną sobotą i niedzielą. W takim wariancie pracownikom należy się dodatkowy dzień wolny od pracy tylko za święta wypadające w soboty. Z tego powodu (co do zasady) pracodawca nie ma obowiązku dawać pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy za święta wypadające w niedziele – np. w niedzielę 31 marca (Wielkanoc), czy 19 maja (Zielone Świątki) 2024 roku. Ale nie dotyczy to tych wyjątkowych przypadków, w których praca jest świadczona w niedziele i święta zgodnie z art. 151(10) Kodeksu pracy. Bo w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek zapewnić (wyznaczyć) pracownikom inny dzień wolny od pracy.

Wprowadzenie do Kodeksu Pracy nowego artykułu 148(1), który reguluje kwestię zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych, stanowi istotną zmianę dla pracowników w Polsce. Ten artykuł daje pracownikom prawo do zwolnienia od pracy w przypadku nagłych zdarzeń rodzinnych, takich jak choroba lub wypadek, wymagających ich natychmiastowej obecności. W tym artykule omówimy, jak pracownicy mogą korzystać z tego nowego przepisu.

W dniu 15 maja 2023 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 11 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy. W tym rozporządzeniu znajduje się nowy (pomocniczy) wzór świadectwa pracy. Nowe przepisy i nowy wzór wejdą w życie po upływie 7 dni od publikacji rozporządzenia w Dzienniku Ustaw – czyli 23 maja 2023 r. W świadectwie pracy trzeba będzie zamieszczać także informacje o wykorzystanych przez pracownika dniach: okazjonalnej pracy zdalnej, zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, urlopu opiekuńczego.

Praca zdalna, nowe rodzaje urlopów oraz zmiany w umowach na okres próbny to tylko część zmian, jakie mają wejść w życie w 2023 roku w polskim prawie pracy. Nowe przepisy docelowo będą miały znaczny wpływ zarówno na warunki pracy pracowników, jak i poszerzenie możliwości pracodawców w zatrudnieniu.

Przepisy nowelizacji kodeksu pracy z 1 grudnia 2022 r., które wejdą w życie 7 kwietnia 2023 r. wprowadzają m.in. tzw. okazjonalną pracę zdalną. Na czym polega ten rodzaj pracy zdalnej? Co z limitem dni pracy zdalnej okazjonalnej w przypadku zmiany pracodawcy? Czy informacja o wykorzystanych dniach tego rodzaju pracy zdalnej powinna się znaleźć w świadectwie pracy?

Co piąty pracownik biurowy w Polsce ocenia swoją znajomość przepisów prawnych jako mierną lub zaledwie dostateczną, wynika z badania portalu pracy. Łącznie niemal 2/3 white collars uważa, że w ich miejscu zatrudnienia przepisy pracy są respektowane, ale jednocześnie prawie 20 proc. czuje, że pracodawca łamie ich prawa . Na kim powinien spoczywać obowiązek edukacji w tym zakresie i na ile bezpiecznie Polacy czują się z obecnymi przepisami? 

Nowelizacja Kodeksu pracy (dalej „Kp”) wprowadzająca m.in. długo oczekiwane przepisy o pracy zdalnej, czeka na podpis Prezydenta RP i publikację w Dzienniku Ustaw. Biorąc pod uwagę, na szczęście, dość długie vacatio legis (2 miesiące), pracodawcy mają czas co najmniej do drugiej połowy marca 2023 r. (a być może nieco dłużej) na przygotowanie się do ich wdrożenia. Jak na standardy obecnej legislacji długo, jak na potrzeby zakładu pracy, niekoniecznie. Jednym z zagadnień trudniejszych w implementacji są obowiązkowe rozliczenia pomiędzy pracodawcą a pracownikami.

10 stycznia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła i skierowała do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają ułatwiać pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym. W szczególności wprowadzone zostaną zmiany dotyczące urlopu rodzicielskiego (m.in. ma być wprowadzony 70 proc. zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców). Pracownik będzie mógł skorzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym, a także ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej (w pilnych sprawach rodzinnych) w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym (za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia). Projekt dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej. Zmiany mają wejść w życie po 21 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a więc stanie się to najprawdopodobniej jeszcze w I połowie 2023 roku.

Co dalej z pracą zdalną? Czy będzie można pracować zdalnie na stałe? Rada Ministrów przyjęła pod koniec maja 2022 r. projekt ustawy, zakładający wprowadzenie takiej formy wykonywania pracy na stałe do Kodeksu pracy. Ten projekt nowelizacji Kodeksu pracy jest już w Sejmie i został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu.

24 maja 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra rodziny i polityki społecznej. Rząd chce na stałe wprowadzić do Kodeksu pracy możliwość wykonywania pracy zdalnej. Będzie to bardziej elastyczna forma wykonywania pracy od obecnie funkcjonującej telepracy. Rozwiązanie to powinno poprawić możliwości zatrudnienia osób znajdujących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym rodziców małych dzieci oraz rodziców samotnie wychowujących dzieci. Ponadto, pracodawcy będą mogli wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.

Opieka nad chorym dzieckiem. Rozpoczynający się okres jesienny sprzyja infekcjom, zwłaszcza u najmłodszych. Pracownicy, którzy muszą zaopiekować się chorym dzieckiem, mają dwie możliwości uzyskania w tym celu dni wolnych.

Nadgodziny kierowców - jak obliczyć? Państwowa Inspekcja Pracy wyjątkowo polubiła się z branżą transportową i tematem nadgodzin. Dlaczego? Dlatego, że praca „za kółkiem” i nadgodziny są tak samo nierozłączne jak bajkowy Bolek i Lolek czy też filmowy Flip i Flap. Dlatego nie ma się co dziwić inspektorom, którzy pierwsze co biorą pod lupę, w przypadku firmy transportowej, to rozliczenia godzinowe.

Loteria szczepionkowa - wygrane bez podatku. Minister Finansów nie planuje obciążać podatkiem PIT wygranych w Loterii Narodowego Programu Szczepień. Projekt odpowiedniego rozporządzenia został opublikowany i przekazany do uzgodnień.

Zwolnienie z podatku od umorzonej subwencji PFR. Firmy, którym umorzyliśmy częściowo lub całkowicie subwencje z Tarczy PFR 1.0, nie zapłacą podatku w czerwcu - powiedział wiceprezes Polskiego Funduszu Rozwoju Bartosz Marczuk.

Równość wynagrodzeń kobiet i mężczyzn. 3 czerwca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że na zasadę równości wynagrodzeń pracowników płci męskiej i żeńskiej ustanowioną w prawie Unii można w sporach między jednostkami powołać się bezpośrednio zarówno w przypadku „takiej samej pracy”, jak i „pracy takiej samej wartości.

Zasoby własne UE. Prezydent Andrzej Duda ratyfikował decyzję unijnych liderów dotyczącą zwiększenia zasobów własnych w budżecie UE. To kolejny krok, po podpisaniu ustawy ratyfikacyjnej, pozwalający na uruchomienie środków z unijnego budżetu i Funduszu Odbudowy.

Sprawozdania OPP. Ustawodawca przedłużył termin zamieszczania sprawozdania finansowego i sprawozdania merytorycznego w bazie sprawozdań OPP do 15 października 2021 r.

Przemysł 4.0 - największym problemem jest tu nie COVID-19, a brak dostępu do kadr wykwalifikowanych we wdrażaniu rozwiązań nowoczesnego przemysłu. Już przed pandemią ich brakowało, a teraz praktycznie zniknęli z rynku - alarmują eksperci.

Nowy Ład a klin podatkowy. Obecnie nie ma w planach zmian w podatkach VAT i CIT, w tzw. Nowym Ładzie będą zaproponowane zmiany w klinie podatkowym - powiedział wiceminister finansów Piotr Patkowski.

Szczepienia w zakładach pracy - zgłoszenia rozpoczęły się 4 maja. Jest to możliwe tylko w tych miejscach, gdzie uda się zebrać minimum 300 chętnych. Pracodawcy mogą zgłaszać pracowników, współpracowników i członków ich rodzin. Zasady nie wykluczają obcokrajowców. Cudzoziemcy mogą zgłaszać się także samodzielnie, nawet bez numeru PESEL.

Fundusz Odbudowy. Sejm przyjął ustawę wyrażającą zgodę na ratyfikację decyzji o zasobach własnych Unii Europejskiej. Oznacza to uruchomienie unijnego Planu Odbudowy po koronawirusie, o wartości około 750 mld euro.

Krajowy Plan Odbudowy (KPO), który jest podstawą do wypłaty pieniędzy z unijnego Funduszu Odbudowy, został przyjęty przez Radę Ministrów.

Umorzenie subwencji z Tarczy PFR. Już 29 kwietnia rozpocznie się proces umarzania subwencji przyznanych na mocy Tarczy 1.0 Polskiego Funduszu Rozwoju. Kto może na nie liczyć, na co trzeba uważać?

"Odmrożenie" gospodarki w maju. W połowie przyszłego tygodnia przedstawimy plan odmrażania gospodarki na maj. Będzie on kompleksowy. Będzie pokazywał w jakich terminach i pod jakimi warunkami będą otwierane poszczególne gałęzie - powiedział w piątek 23 kwietnia 2021 r. w Radiu Gdańsk rzecznik rządu Piotr Müller. Przygotowujemy bardzo szczegółowy harmonogram luzowania obostrzeń na maj; zostanie on zaprezentowany najprawdopodobniej w środę 28 kwietnia; oprócz edukacji w maju wróci działanie bardzo wielu sektorów i usług - poinformował w poniedziałek 26 kwietnia minister zdrowia Adam Niedzielski.

Nowy Ład. Prezentacja Nowego Ładu odbędzie się w maju, prawdopodobnie po 15 maja. Nowy Ład to wiele propozycji - łącznie około 100 projektów w ramach 10 kluczowych obszarów.