Prawo pracy, Praca zdalna

W obliczu zimowych mrozów, istotne jest zwrócenie uwagi na przepisy regulujące pracę przy niskich temperaturach. Co się należy pracownikowi w okresie zimowym?

Praca zdalna stała się powszechnym modelem pracy, również zza granicy. Należy jednak pamiętać, że wykonywanie obowiązków służbowych w innym kraju niż ten, gdzie znajduje się siedziba pracodawcy, wiąże się z ważnymi konsekwencjami podatkowymi zarówno dla pracowników, jak i przedsiębiorstw. Od początku lipca 2023 roku obowiązują też nowe regulacje ZUS dotyczące transgranicznej pracy zdalnej. Dzięki nim można dłużej pracować za granicą, nie tracąc jednocześnie prawa do ubezpieczenia w Polsce.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że 1 lipca 2023 r. przystąpił do Porozumienia ramowego w sprawie stosowania art. 16 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w przypadkach zwyczajowej telepracy transgranicznej. Porozumienie to dotyczy objęcia ubezpieczeniem społecznym państwa, gdzie jest siedziba pracodawcy pracownika wykonującego telepracę z innego państwa członkowskiego UE. Osoby zainteresowane zatrudnione u polskich pracodawców lub sami polscy pracodawcy, aby skorzystać z zapisów porozumienia, powinny wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem US-36.

W dniu 15 maja 2023 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 11 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy. W tym rozporządzeniu znajduje się nowy (pomocniczy) wzór świadectwa pracy. Nowe przepisy i nowy wzór wejdą w życie po upływie 7 dni od publikacji rozporządzenia w Dzienniku Ustaw – czyli 23 maja 2023 r. W świadectwie pracy trzeba będzie zamieszczać także informacje o wykorzystanych przez pracownika dniach: okazjonalnej pracy zdalnej, zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, urlopu opiekuńczego.

W dniu 7 kwietnia weszła w życie nowelizacja kodeksu pracy, która wprowadza do tego aktu prawnego kompleksową regulację zasad wykonywania pracy zdalnej. Ten rodzaj pracy to nie tylko wygoda, ale także realne niebezpieczeństwo schorzeń, takich jak nabyte wady postawy, pogorszenie wzroku, a nawet cukrzyca. Pracodawcy mogą być zobowiązani do wprowadzenia dodatkowych programów profilaktyki zdrowotnej, które uwzględnią warunki pracy zdalnej. W spełnieniu tego obowiązku pomóc mogą grupowe ubezpieczenia zdrowotne.

Od 7 kwietnia 2023 r. wchodzą w życie nowe przepisy Kodeksie Pracy dotyczące pracy zdalnej. Zmiany, które mają wejść w życie za kilka dni komentuje Anna Zielińska, specjalistka ClickMeeting. Jak powinna przebiegać procedura wdrażania pracy zdalnej w firmie na nowych zasadach? Jak obliczyć wysokość dodatku dla pracownika za pracę zdalną?

Na wejście w życie oczekują dwie duże nowelizacje kodeksu pracy – jedna dotyczy pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników a druga wdraża do kodeksu pracy dwie unijne dyrektywy (m.in. zmiany w umowie na okres próbny, umowach na czas określony, nowy urlop opiekuńczy, dłuższe przerwy w pracy, zmiany dot. zasiłku macierzyńskiego i wiele innych). Od kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy kodeksu pracy? Które z tych zmian są najważniejsze dla pracowników i pracodawców?

Okazjonalna praca zdalna, to praca na wniosek pracownika składany teoretycznie w każdej możliwej sytuacji, nie więcej niż 24 razy w roku. Czy pracodawca może nie wyrazić zgody? Wyjaśniamy jak legalnie może się zachować pracodawca. Ostatnio bowiem, zaroiło się wręcz od publikacji, propagujących tezę o możliwości odmowy przez pracodawcę. Tezę dodajmy, bardzo niebezpieczną dla pracodawców.

Praca zdalna, nowe rodzaje urlopów oraz zmiany w umowach na okres próbny to tylko część zmian, jakie mają wejść w życie w 2023 roku w polskim prawie pracy. Nowe przepisy docelowo będą miały znaczny wpływ zarówno na warunki pracy pracowników, jak i poszerzenie możliwości pracodawców w zatrudnieniu.

Odpoczynek dobowy przysługuje pracowniikowi dodatkowo w stosunku do odpoczynku tygodniowego nawet wtedy, gdy poprzedza bezpośrednio odpoczynek tygodniowy Jest tak także w przypadku, gdy ustawodawstwo krajowe przyznaje pracownikom okres odpoczynku tygodniowego dłuższy od okresu wymaganego na podstawie prawa Unii Europejskiej. Tak orzekł Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 2 marca 2023 r. w sprawie C-477/21 (MÁV-START).

7 kwietnia 2023 r. wejdą w życie nowe przepisy kodeksu pracy dotyczące pracy zdalnej, określające m.in. konieczność pokrycia przez pracodawcę kosztów energii czy usług telekomunikacyjnych. Ekwiwalent za tzw. „home office” to dodatkowy zastrzyk gotówki dla domowego budżetu. Jak wynika z analizy Krajowej Agencji Poszanowania Energii dla Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej – pracując w domu jesteśmy w stanie dodatkowo obniżyć nasze rachunki za prąd nawet o 38 proc. dzięki zastosowaniu kilku prostych nawyków.

Już 7 kwietnia 2023 r. wejdą w życie znowelizowane przepisy Kodeksu pracy odnośnie pracy zdalnej. Nie da się ukryć, że nowelizacja ta, na pewno potrzebna, w wielu punktach spotyka się z krytyką z uwagi na niedopracowanie lub nieprzemyśleniu przepisów. Jedną z trudniejszych kwestii do implementacji przez pracodawców jest wyliczenie wysokości ekwiwalentu lub ryczałtu należnych pracownikom.

Sąd w Arnhem, na wschodzie Holandii, uznał w środę 22 lutego 2023 r., iż pracownik zwolniony za kupowanie i zażywanie narkotyków w czasie pracy, a także korzystanie z usług prostytutek i dzwonienie na seks-linie ze służbowego telefonu, ma otrzymać od pracodawcy odszkodowanie w wysokości 13 tys. euro - podał dziennik „De Telegraaf”.

Co piąty pracownik biurowy w Polsce ocenia swoją znajomość przepisów prawnych jako mierną lub zaledwie dostateczną, wynika z badania portalu pracy. Łącznie niemal 2/3 white collars uważa, że w ich miejscu zatrudnienia przepisy pracy są respektowane, ale jednocześnie prawie 20 proc. czuje, że pracodawca łamie ich prawa . Na kim powinien spoczywać obowiązek edukacji w tym zakresie i na ile bezpiecznie Polacy czują się z obecnymi przepisami? 

W dniu 6 lutego 2023 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw (pozycja 240) ustawę z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja kodeksu pracy wprowadza (od 7 kwietnia 2023 r.) przepisy dotyczące pracy zdalnej i hybrydowej. Uchylone zostają jednocześnie przepisy dot. telepracy. Natomiast już od 21 lutego br. obowiązywać będą przepisy tej nowelizacji dotyczące kontroli trzeźwości pracowników. Pełną treść nowelizacji publikujemy w załączniku.

Nowelizacja Kodeksu pracy (dalej „Kp”) wprowadzająca m.in. długo oczekiwane przepisy o pracy zdalnej, czeka na podpis Prezydenta RP i publikację w Dzienniku Ustaw. Biorąc pod uwagę, na szczęście, dość długie vacatio legis (2 miesiące), pracodawcy mają czas co najmniej do drugiej połowy marca 2023 r. (a być może nieco dłużej) na przygotowanie się do ich wdrożenia. Jak na standardy obecnej legislacji długo, jak na potrzeby zakładu pracy, niekoniecznie. Jednym z zagadnień trudniejszych w implementacji są obowiązkowe rozliczenia pomiędzy pracodawcą a pracownikami.

Już niedługo (od 7 kwietnia 2023 r.) wejdą w życie nowe przepisy kodeksu pracy dotyczące pracy zdalnej. Jakie dokumenty będą regulować zasady pracy zdalne w zakładzie pracy? Co powinien zawierać regulamin pracy zdalnej?

10 stycznia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła i skierowała do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają ułatwiać pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym. W szczególności wprowadzone zostaną zmiany dotyczące urlopu rodzicielskiego (m.in. ma być wprowadzony 70 proc. zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców). Pracownik będzie mógł skorzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym, a także ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej (w pilnych sprawach rodzinnych) w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym (za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia). Projekt dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej. Zmiany mają wejść w życie po 21 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a więc stanie się to najprawdopodobniej jeszcze w I połowie 2023 roku.

Od momentu odwołania stanu epidemii w naszym kraju, wiele firm zdecydowało się na powrót pracowników do biur. Zgodnie z danymi GUS[1] pozyskanymi podczas badania „Popyt na pracę”, w czerwcu 2022 r. odsetek osób, które pracowały zdalnie w związku z sytuacją epidemiczną w ogólnej liczbie pracujących wyniósł jedynie 3,8%. Zbliżająca się zima, która często niesie za sobą utrudnienia komunikacyjne, może być jednak dla wielu firm dobrym pretekstem do zwiększenia ilości dni pracy zdalnej. Jeśli tak będzie, jak rozsądnie ją zaplanować, by używanie urządzeń elektronicznych nie odbiło się negatywnie na wysokości rachunków za prąd?

Przepisy zmieniające Kodeks pracy wejdą w życie prawdopodobnie na przełomie 2022 i 2023 roku - choć nadal trwają nad nimi prace legislacyjne. Zmiany obejmą wiele obszarów, w tym sposobu wypowiadania umów, zatrudniania cudzoziemców, czy regulacji urlopowych. Istotne jest to, że przepisy odnoszą się do umów zawieranych już dziś.

Praca zdalna swój renesans przeszła w dobie pandemii. To w tym czasie większość pracodawców i pracowników przekonała się, że praca zdalna jest możliwa, a co więcej efektywna. Chociaż początkowo większość ludzi, ze względu na ograniczenia pracowała w domu, to po pewnym czasie nasunęło się pytanie czy podczas pracy zdalnej można pracować z innego miejsca niż miejsce zamieszkania?

Wiele firm oczekuje zmian w Kodeksie pracy w zakresie uregulowania przepisów o pracy zdalnej. Przedsiębiorstwa nadal funkcjonują w oparciu o tzw. ustawę covidową. W dobie luzowania restrykcji pracodawcy chcą wprowadzenia jasnych przepisów, które zdefiniują zasady wykonywania pracy zdalnej. Projekt ustawy, który proponuje rząd wymaga doprecyzowania. Jednak warto podkreślić, że jest to ważny krok w kierunku usystematyzowania pracy zdalnej.

Czy odwołanie stanu epidemii i wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego od 16 maja 2022 r. zmieniło obowiązki pracodawców i pracowników (np. w zakresie badań okresowych, szkoleń BHP, czy pracy zdalnej)? Wyjaśnia rzecznik prasowy Państwowej Inspekcji Pracy.

Aktualnie obserwujemy tendencję do rozszerzania swobody pracowników w zakresie wyboru miejsca wykonywania obowiązków, a także uelastyczniania warunków pracy. W praktyce pozwala to na swobodniejsze łączenie obowiązków zawodowych z czasem wolnym. Nie zawsze jednak to pracownik preferuje działania zdalne – niekiedy taką formę pracy sugeruje pracodawca. Jak wygląda obecna sytuacja prawna, na ile jest precyzyjna? Pandemia pokazała, że praca niekoniecznie musi wiązać się ze stereotypową wizją siedzenia ośmiu godzin w biurze, pod krawatem – opowiada Izabela Synowiec z LeasingTeam Professional – wielu ludzi skorzystało na nowych, wymuszonych warunkach życia zawodowego i nie wyobraża sobie powrotu do pracy stacjonarnej na stałe. Na szczęście propozycje zmian w przepisach mogą przynieść korzyść pracownikom i firmom.

Opieka nad chorym dzieckiem. Rozpoczynający się okres jesienny sprzyja infekcjom, zwłaszcza u najmłodszych. Pracownicy, którzy muszą zaopiekować się chorym dzieckiem, mają dwie możliwości uzyskania w tym celu dni wolnych.