Umowy, Kontrahent

Kary umowne są jednym ze sposobów zabezpieczenia należytego wykonania obowiązków umownych. Prócz roli zabezpieczającej pełnią także rolę stymulującą dłużnika do realizacji umowy. W umowach często spotyka się zastrzeżenie kar umownych z różnych tytułów, na przykład kara umowna za nieterminowe wykonanie umowy czy kara umowna za odstąpienia (rozwiązanie) umowy z przyczyn leżących po jednej ze stron umowy. Wiele osób nie zastanawia się czy prawnie możliwym i skutecznym jest sumowanie (kumulowanie) kar umownych z różnych tytułów. 

Czego unikać a na co zwrócić szczególną uwagę podczas zawierania umowy? Jak zabezpieczyć się przed nieuczciwym kontrahentem oraz jakie środki zaradcze mogą zostać wdrożone w przypadku braku zapłaty należności?

Ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT wymaga prawidłowego określenia chwili dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W przypadku czynności długoterminowych, gdy obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, największy problem stwarza ustalenie momentu wykonania usługi. Spory wywołuje odpowiedź na pytanie, które usługi możemy uznać za wykonane z końcem okresów rozliczeniowych, gdy są ustalane. Natomiast gdy nie mamy określonych okresów rozliczeniowych, powstaje pytanie, czy umowa długoterminowa jest wykonana z dniem jej zawarcia czy zakończenia. Obecnie organy zajmują niekorzystne dla podatników stanowisko.

Jak nagradzać kontrahenta? Aby produkt konkretnej firmy trafił do konsumenta, do zakupu trzeba przekonać nie tylko ostatecznego kupującego. Handlowcy z hurtowni często osobiście odwiedzają sklepy, salony kosmetyczne czy serwisy samochodowe, próbując przekonać właścicieli lub pracowników do swojej oferty. Handlowiec może przekonać kontrahentów do współpracy nie tylko doskonałą znajomością oferty, czy dobrymi cenami ale także umiejętnie skonstruowanymi programami lojalnościowymi.

Windykacja a relacje z kontrahentem. Co 3. przedsiębiorstwo z sektora MŚP, które zleciło windykację należności, zaobserwowało wzrost liczby faktur opłacanych przez kontrahentów w terminie. Wśród tych, które odzyskały pieniądze, 68 proc. skorzystało z możliwości obciążenia dłużnika kosztami windykacji - wynika z badania „Relacje między kontrahentami po zleceniu windykacji” Kaczmarski Inkasso. Przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na to rozwiązanie, stosowali je najczęściej wobec wszystkich kontrahentów. Zachowali przy tym z nimi dobre kontakty.

Przepisy ustawy o VAT dopuszczają możliwość weryfikacji zasadności zwrotu VAT także poprzez weryfikację rozliczeń kontrahentów podatnika. Organy podatkowe, jak orzekł sąd administracyjny, nie mogą jednak tego robić w nieskończoność.

Dotychczas wydawało się, że brak rejestracji kontrahenta jako podatnika VAT do celów transakcji wewnątrzwspólnotowych nie przesądza o utracie prawa do zastosowania stawki 0 % w obrocie unijnym. Odmienne i niekorzystne dla podatników stanowisko w tym przedmiocie zajął niedawno Naczelny Sąd Administracyjny. Przedsiębiorcy, którzy działali w zaufaniu do wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej powinni zweryfikować swoje rozliczenia i przygotować się na kontrolę fiskusa.

Przyjęta pod koniec marca 2020 r. Tarcza Antykryzysowa wprowadziła do tzw. Specustawy, czyli ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, nowy przepis dotyczący umów zawartych w trybie zamówienia publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych. Mowa o art. 15r Specustawy, który reguluje obowiązki stron w razie wystąpienia okoliczności związanych z COVID-19 mogących mieć wpływ na należyte wykonanie umowy. Przepis ten wskazuje, jak szczegółowo powinna wyglądać procedura wzajemnego informowania się stron o ww. okolicznościach oraz w jaki sposób strony mogą dokonać niezbędnych zmian w umowie.

Podstawową regułą stosunków zobowiązaniowych, umów, jak i podstawowym obowiązkiem ich stron, jest spełnienie ciążących na nich zobowiązań. Potwierdza to Kodeks cywilny, który wskazuje, że w stosunkach tych wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Od reguły tej istnieją odstępstwa, a jedną z przesłanek takich odstępstw jest wystąpienie siły wyższej, czyli czynnika, który uniemożliwia dłużnikowi spełnienie świadczenia. Takim czynnikiem jest panująca obecnie pandemia koronawirusa. Czy firmy mogą się na nią powoływać i nie spłacać rat leasingowych oraz rat kredytowych?

Wprowadzone w związku z koronawirusem liczne ograniczenia powodują, że z każdym dniem coraz większa liczba przedsiębiorców nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań cywilnoprawnych. Skalę wyzwań tym wywołanych można śmiało porównać do skutków nagłego wybuchu wojny.

Problematyka dotycząca przysługujących wierzycielowi uprawnień i obowiązków dłużnika w związku z nieterminowym regulowaniem zobowiązań została unormowana w polskim porządku prawnym w ustawie z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (dalej jako „ustawa o terminach zapłaty”). Przedmiotowa ustawa nie tylko zastąpiła ustawę z 2003 r. o tożsamym tytule, ale miała także na celu wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. W 2019 r. ustawodawca dokonał w tej materii znaczących zmian, które weszły w życie z początkiem 2020 roku.

Podatnik, który zapłaci na konto kontrahenta niewidniejące na białej liście podatników VAT, nie będzie musiał za każdym razem zgłaszać tego fiskusowi – zapewnia Ministerstwo Finansów. Eksperci: świetnie, tylko z przepisów to nie wynika.

Weryfikacja kontrahentów w kontekście dochowania należytej staranności na potrzeby VAT budzi liczne kontrowersje i spory pomiędzy urzędami a podatnikami. Granica pomiędzy dochowaniem należytej staranności a jej brakiem jest bardzo cienka, a analiza stanowiska organów i sądów administracyjnych pokazuje, że wręcz jest ona bardzo subiektywna i zależy od okoliczności.

Polscy podatnicy niejednokrotnie świadczą usługi na rzecz podmiotów zagranicznych, które co do zasady nie podlegają opodatkowaniu w Polsce. Jednocześnie krajowi przedsiębiorcy nabywają usługi i towary niezbędne do realizowania czynności na zlecenie zagranicznego podmiotu. Czy w tym przypadku przysługuje im prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu powyższych świadczeń?

Ministerstwo Finansów opublikowało stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie rozrachunków z kontrahentami. Ma ono zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2019 r., z możliwością jego wcześniejszego zastosowania.

Organy podatkowe stoją na stanowisku, że podmiot nieznajdujący się w rejestrze VAT, a więc także podmiot uznany za nieaktywny i wykreślony z tego rejestru, jest dla organów podmiotem nieistniejącym. W związku z tym odliczenie VAT od transakcji z takim podmiotem nie przysługuje.

Co powinien zrobić podatnik, aby dochować należytej staranności przy wypłacie należności zagranicznym kontrahentom? Zdaniem ekspertów oczekiwania Ministerstwa Finansów w tym zakresie są zdecydowanie na wyrost.

Nie każdy przedsiębiorca zdaje sobie sprawę, że powinien, oprócz pozyskania od kontrahenta certyfikatu rezydencji, wprowadzić w swojej firmie zmiany organizacyjne, które pozwolą na prawidłowe i skuteczne wywiązanie się z obowiązku dochowania należytej staranności przy weryfikacji zagranicznego kontrahenta. Czym jest owa należyta staranność?

Jedną z podstawowych przesłanek zachowania należytej staranności w VAT jest weryfikacja przyszłego kontrahenta pod kątem jego rzetelności. Dokonanie takiej ocena jest dla przedsiębiorcy często kłopotliwe. W celu ułatwienia weryfikacji od 1 września 2019 r. zostanie wdrożona biała lista podatników, zawierająca niezbędne informacje o podatnikach VAT. Biała lista oprócz korzyści niesie ze sobą jednak nowe obowiązki, a nawet sankcje wobec czynnych podatników VAT.

Organy skarbowe coraz częściej wskazują na konieczność należytej weryfikacji kontrahenta pod kątem VAT. Zaniechanie lub niedokonanie odpowiednich czynności sprawdzających może skutkować sporem z fiskusem i poważnymi stratami finansowymi.

Klauzula negocjacyjna (renegocjacyjna) zobowiązuje stron umowy do prowadzenia negocjacji mających na celu zawarcie umowy. Sporządzając klauzulę należy uwzględnić w niej takie zapisy, aby zmuszała kontrahentów do skutecznego negocjowania.

Polscy podatnicy podatków dochodowych (zarówno PIT jak i CIT) płacący swoim zagranicznym kontrahentom należności z tytułu m.in. korzystania z praw autorskich, znaków towarowych, czy z tytułu usług księgowych, prawnych, reklamowych i niektórych innych muszą (jako płatnicy) przy wypłacie pobierać ryczałtowy podatek dochodowy „u źródła”. Przy czym muszą to robić z uwzględnieniem często korzystniejszych dla podatników postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (upo) zawartych przez Polskę z państwami, w których kontrahent ma swoją rezydencję podatkową. Jednak warunkiem skorzystania ze stawek (lub zwolnień) zawartych w danej umowie upo jest posiadanie ważnego certyfikatu rezydencji kontrahenta. Często podatnicy mają wątpliwości, czy dany certyfikat jest ważny.

Z terminem należytej staranności w VAT wiążą się opracowane przez resort finansów standardy, dzięki którym podatnicy mogą zabezpieczyć się przed podjęciem współpracy z nieuczciwym podatnikiem VAT. Mimo że wytyczne zostały opracowane z myślą o urzędnikach, to przedsiębiorcy też mogą z nich skorzystać. Dlatego zanim nawiąże się relacje biznesowe, warto sprawdzić, z kim ma się do czynienia. Podpowiadamy jak to zrobić.

W obrocie prawnym od jakiegoś czasu obserwowane są niebezpieczne praktyki w konstruowaniu przez strony postanowień umowy kontraktacji. Coraz częściej nieprawidłowe postanowienia umowne w umowie kontraktacji lub niewłaściwa konstrukcja stosunku prawnego pomiędzy producentem a kontraktującym powodują nie tylko praktyczne problemy w zakresie egzekwowania wzajemnych świadczeń, ale także niezamierzone przez strony skutki prawne. Z uwagi na brak pewnych istotnych postanowień umowy zdarza się nawet, że zawarta umowa nie jest wiążąca dla stron.

Coraz więcej polskich firm rozszerza swoją działalność gospodarczą poza granice kraju. Najczęściej odbiorcami ich usług są klienci z Unii Europejskiej. W ujęciu podatkowym transakcje wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług są niekiedy rozliczane i dokumentowane inaczej niż sprzedaż krajowa. Na co warto zwrócić uwagę, podejmując się świadczenia usług na rzecz kontrahentów z UE?