Wartości niematerialne i prawne, Amortyzacja podatkowa

W ostatnich latach ustawodawca wprowadził do ustawy o CIT oraz ustawy o PIT szereg zmian ograniczających możliwość zaliczenia odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodu. Wprowadzone ograniczenia w największym stopniu dotknęły spółki nieruchomościowe oraz przedsiębiorców posiadających nieruchomości mieszkalne lub będących najemcami takich nieruchomości. W związku ze zbliżającym się podatkowym zamknięciem roku 2023, warto dokonać weryfikacji prawidłowości ujęcia odpisów amortyzacyjnych w kalkulacji podatku dochodowego, zwłaszcza w odniesieniu do ograniczeń wprowadzonych dla wybranych grup środków trwałych lub inwestycji. 

Jedną z istotniejszych kwestii dotyczących amortyzacji jest prawidłowe ustalenie wartości początkowej składników majątkowych. Jak ustalić wartość początkową środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej?

Amortyzacja podatkowa w CIT. Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień odnośnie zasad amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).

Począwszy od 1 stycznia 2021 r. podatnicy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, z której uzyskiwane dochody korzystają ze zwolnienia z opodatkowania nie będą mogli korzystać z możliwości podwyższenia oraz obniżenia stawek amortyzacyjnych w odniesieniu do nowych środków trwałych wykorzystywanych w ramach tej działalności.

Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie zawsze wiąże się z rozłożeniem kosztów w czasie. Spełniając określone w przepisach podatkowych warunki, możliwe jest skorzystanie z rozwiązań, które pozwolą na dokonanie jednorazowych odpisów amortyzacyjnych.

Sądy administracyjne stale rozpatrują skargi podatników na interpretacje w zakresie kontrowersyjnego przepisu o limicie wydatków na usługi niematerialne. W jednym z ostatnich wyroków WSA w Warszawie przyznał rację podatnikowi, który odwołał się w przedmiocie zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na zakup licencji, która nie była bezpośrednio uwzględniona w cenie realizowanej usługi.

Umowa agencyjna jest powszechnie stosowana w ramach współpracy pomiędzy podmiotami powiązanymi. W ubiegłym roku wprowadzono przepisy ograniczające możliwości zaliczenia do kosztów kwot związanych z określonymi usługami i wartościami o charakterze niematerialnym i prawnym. W związku z tym pojawiła się wątpliwość, czy umowy agencyjne podlegają pod limitowanie kosztów w CIT.

Sama okoliczność, że w nazwie danej usługi występuje sformułowanie „zarządzanie” czy „administrowanie” nie może przesądzać o tym, że ta usługa mieści się w katalogu usług niematerialnych, podlegających limitowaniu w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Takie stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

Posiadane przez przedsiębiorcę środki trwałe w firmie zużywają się z upływem czasu, co oznacza, że ich wartość maleje. Należy dokonywać odpisów amortyzacyjnych, aż do całkowitego zużycia środka trwałego, dzięki czemu wartość początkowa środka trwałego jest stopniowo ujmowana w kosztach podatkowych. Przedsiębiorcy mają do wyboru parę metod (sposobów) amortyzacji podatkowej środków trwałych, z którymi warto się zapoznać przed dokonaniem wyboru.

Mam nadzieję, że rząd do końca września 2018 r. przyjmie projekt nowelizacji ustawy o CIT i ustawy o PIT, która przewiduje m.in. zmiany dotyczące leasingu samochodów - powiedział PAP Maciej Żukowski, dyrektor departamentu podatków dochodowych w Ministerstwie Finansów. MF złagodziło stanowisko dot. przepisów przejściowych i rozliczania kosztów osobowych samochodów firmowych.

Ministerstwo Finansów poinformowało 13 czerwca 2018 r. w oficjalnym komunikacie, że chce zrównać limit odpisów amortyzacyjnych samochodów osobowych z kosztami ich leasingu operacyjnego. Tym samym potwierdziły się nasze doniesienia („Leasing samochodów przestanie się opłacać”, DGP nr 113/2018). Pisaliśmy, że rat leasingowych za samochód osobowy nie będzie już można zaliczać do kosztów podatkowych całości rat leasingowych, bez żadnego limitu. Dziś z tego właśnie powodu bardziej opłaca się wziąć samochód w leasing niż go kupić.

W przypadku ponoszenia cyklicznych opłat za nabycie licencji, na jej wartość początkową składać się będzie wyłącznie pierwsza opłata.

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w podatkach dochodowych. Już od 2018 r. podatnicy CIT mogą spodziewać się znacznych ograniczeń w zakresie możliwości uznania pewnych kategorii wydatków za koszty podatkowe. Wśród nowych ograniczeń wskazać należy przede wszystkim wprowadzenie limitu wydatków na nabycie usług niematerialnych od podmiotów powiązanych, które będą mogły zostać rozpoznane jako koszt uzyskania przychodu.

W kwietniu 207 r. kupiłem na cele osobiste samochód osobowy o wartości 35.000 zł, za który zapłaciłem gotówką. Komis wystawił mi fakturę VAT-marża. Zamierzam w listopadzie 2017 r. przekazać auto na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Czy odpisy amortyzacyjne od tego auta stanowiły będą koszty podatkowe?

Szukając metod amortyzacji nowych środków trwałych, przedsiębiorcy często zostają skuszeni amortyzacją jednorazową. Zwiększenie bieżących kosztów o dużą kwotę rzeczywiście jest kuszące – ale czy zawsze opłacalne?

W dniu 28 lipca 2017 r. opublikowana została ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. poz. 1448), która niesie kolejne korzystne rozwiązania dla przedsiębiorców.

W podatkach dochodowych, jeżeli podatnik wytworzył we własnym zakresie i zarejestrował znak towarowy, który jest używany w prowadzonej działalności gospodarczej np. jako logo, baner, hasło, to nie ma możliwości amortyzowania go. Choć przepisy art. 22g ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm., zwana dalej „ustawą o PIT”) i art. 16g 1 pkt 2 o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1888 ze zm., zwana dalej „ustawą o CIT”) wskazują na wartość początkową w postaci kosztu wytworzenia, to jednak w utartej praktyce organy skarbowe nie uznają amortyzacji własnego znaku towarowego po jego rejestracji. Oznacza to zatem, że aby doszło do jego amortyzacji, podatnik taki będzie musiał ten znak zbyć w jakiś sposób. Nie każdy może się okazać opłacalny czyli gospodarczo lub ekonomicznie uzasadniony.

Ulga na działalność badawczo-rozwojową umożliwia podatnikom CIT odliczenie od podstawy opodatkowania „kosztów kwalifikowanych”, poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Takie wydatki obniżają dochód podatnika jako koszty uzyskania przychodów – a dodatkowo – ich określony procent pomniejsza podstawę opodatkowania. W konsekwencji, zmniejszeniu ulega podatek do zapłaty.

Użyte w art. 16b ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT określenie „nabyte” należy odnosić do nabycia praw określonych w ustawie - Prawo własności przemysłowej, a więc nabycia ich tak pierwotnego, jak i pochodnego. Amortyzacji podlegają nie tylko prawa ochronne na znak towarowy, ale i prawo ze zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji.

Ministerstwo Finansów przygotowało omówienie najważniejszych zasad dokonywania amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Walorem tego opracowania są też przykłady rozliczeń z wariantami rozliczeń amortyzacji.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, że motocykl nie jest pojazdem samochodowym i tym samym można go zamortyzować jednorazowo. Ale to stanowisko nie spodobało się Ministrowi Finansów, który właśnie zmienił interpretację wydaną przez katowicką izbę - wg nowej wykładni, motocykl to zdecydowanie pojazd samochodowy.

Jednorazowe odpisy amortyzacyjne dokonywane są od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Prawo do skorzystania z jednorazowej amortyzacji mają podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej oraz tzw. mali podatnicy.

Spółka kapitałowa nie może amortyzować tej części środków trwałych i praw, którą wniesiono na jej kapitał zapasowy. Ale można temu zaradzić, zamieniając ją w spółkę osobową.

Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, inne przedmioty; o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą (środki trwałe - art. 16a ust. 1 ustawy o CIT).

Znak towarowy, zgodnie z definicją zawartą w ustawie Prawo własności przemysłowej, to każdy symbol, który można przedstawić w sposób graficzny, który nadaje się do oznaczania towarów lub usług danego przedsiębiorstwa. To dość szeroki zakres: mieszczą się w nim wyrazy, litery, liczby, kolory, forma przestrzenna, ornamenty, a także połączenia tych elementów. Co ciekawe, znakiem towarowym może być także melodia, sygnał dźwiękowy, a nawet zapach. Znak towarowy stanowi część majątku firmy i według art. 22b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pod pewnymi warunkami może podlegać amortyzacji.