Zarząd, Spółki kapitałowe

Zarząd spółki z o.o. nie jest ślepym wykonawcą poleceń wspólników, a samodzielnym organem podlegającym odpowiedzialności karnej – orzekł sąd w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie prezesa spółki, który chciał uniknąć odpowiedzialności za przestępstwo skarbowe tłumacząc, że to nie on, a spółka podejmowała działania, które zostały uznane za czyn zabroniony.

Klauzula GAAR to ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Jej celem miało być zwalczanie sztucznych konstrukcji podatkowych. Jednak wydaje się, że fiskus chciałby ją wykorzystywać w odniesieniu do relacji biznesowych członków zarządu/wspólników ze spółkami.

Od 13 października 2022 r. wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych, która w dużej mierze dotyczy rozszerzenia kompetencji rady nadzorczej w spółkach kapitałowych. Na czym polegają te zmiany?

Świadczenia niepieniężne w ostatnim czasie stały się popularnym zagadnieniem ze względu na wprowadzenie nowych przepisów dotyczących zasad obliczania składek zdrowotnych, w szczególności ze względu na objęcie składką zdrowotną wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu powołania do pełnienia funkcji w spółce, np. funkcji członka zarządu.

Z uwagi na problemy związane z wejściem w życie Polskiego Ładu, w tym planowanych zmian podatkowych od lipca ze skutkiem wstecz od stycznia 2022 r., wśród wielu przedsiębiorców coraz częściej pojawia się pytanie: kto poniesie za to odpowiedzialność. Jak odpowiadają członkowie zarządów spółek za podatki?

13 października 2022 roku w życie wchodzi nowelizacja Kodeksu spółek handlowych. Kończy ona długoletni spór, dotyczący tego, jak należy prawidłowo liczyć okres trwania kadencji i z jaką chwilą wygasa mandat członka zarządu spółki. Nie jest to bowiem spór czysto teoretyczny, ale zagadnienie o wysoce praktycznym znaczeniu, bowiem wadliwa reprezentacja spółki niesie za sobą dotkliwe konsekwencje prawne.

Od 1 stycznia 2022 r. sprawozdanie finansowe może podpisywać tylko jeden członek zarządu, jeżeli od pozostałych uzyska stosowne oświadczenia, że spełnia ono wymagania przewidziane w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2106; dalej: u.r.). Pozwala na to zmieniony art. 52 u.r. Zanim jednak to zrobią, muszą zadbać o właściwą kolejność podpisów na dokumentach. I tak sprawozdanie najpierw musi sygnować główny księgowy (osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg), następnie podpisy składają członkowie zarządu na oświadczeniu. Dopiero po tych czynnościach sprawozdanie podpisuje jeden członek zarządu. Co ważne data podpisania sprawozdania finansowego przez tego członka zarządu nie może być wcześniejsza niż data podpisania oświadczeń. Ponadto powinien on też zapewnić sporządzenie elektronicznej kopii oświadczenia podpisanego przez innych członków zarządu w wersji papierowej.

Wydatki na członków zarządu w kosztach podatkowych spółki. Zdaniem organów podatkowych, aby wydatki na rzecz prezesa lub innego członka zarządu spółki można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów spółki, powinien łączyć go ze spółką stosunek pracy lub inny równorzędny. W przypadku, gdy prezes lub członek zarządu nie jest pracownikiem spółki, konieczność ponoszenia przez spółkę wydatków na jego rzecz powinna wynikać z prawidłowo zawartych umów (np. cywilnoprawnych), a w przypadku ich braku z uchwał wspólników podjętych zgodnie z prawem albo mieć podstawę w umowie spółki, czy też wynikać z postanowień regulaminów lub statutu spółki, przewidujących zwrot należności z tytułu wydatków na rzecz osób niebędących pracownikami spółki. Tak argumentował np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 8 listopada 2021 r.

Zarobki członka zarządu spółki giełdowej w Polsce. Mediana wynagrodzeń członków zarządów spółek giełdowych ze wszystkich indeksów w 2020 r. wyniosła 842 tys. zł, co oznacza spadek o ok. 20% w porównaniu do poprzedniego roku, kiedy kształtowała się ona na poziomie 1,048 tys. zł. Największy spadek odnotowały firmy z branży FMCG (-31%), na przeciwległym biegunie znalazły się spółki handlowe ze wzrostem na poziomie 40%. W poprzednim roku po raz pierwszy średnie całkowite wynagrodzenie kobiet zasiadających w zarządach było wyższe niż wynagrodzenie mężczyzn - wynika z najnowszej edycji raportu “Wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek giełdowych za 2020 r.” przygotowanego przez firmę doradczą PwC.

Prosta Spółka Akcyjna. Po wielomiesięcznych konsultacjach, burzliwych dyskusjach środowisk biznesowych i naukowych, z dniem 1 lipca 2021 roku polski ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego nową spółkę prawa handlowego - Prostą Spółkę Akcyjną. Ma ona stanowić złoty środek dla przedsiębiorstw nowo powstałych i innowacyjnych, umożliwiając im rozwój, jednocześnie zabezpieczając interesy tworzących je osób. Czy tak jest naprawdę? Jak Prosta Spółka Akcyjna „ma się” do praktyki i realiów obrotu?

Likwidacja spółki a opodatkowanie. Likwidacja spółki kapitałowej jest bardzo formalnym procesem uregulowanym przepisami ustawy Kodeks spółek handlowych. Rozwiązanie ma miejsce po przeprowadzonej likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Podział pozostałego po likwidacji majątku spółki musi nastąpić po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia likwidacji i wezwania wierzycieli. Proces likwidacji majątku spółki zawiera także kwestie podatkowe, które powinny być przeanalizowane wcześniej.

Zmiany w Kodeksie spółek handlowych. 17 sierpnia 2021 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra aktywów państwowych. Do polskiego ustawodawstwa wprowadzone zostanie prawo grup spółek, zwane również prawem holdingowym lub prawem koncernowym. Dzięki zaproponowanym rozwiązaniom, zwiększy się także efektywność rad nadzorczych spółek kapitałowych. Chodzi m.in. o wyposażenie ich w możliwość samodzielnego (tzn. bez udziału zarządu) wyboru i zatrudnienia zewnętrznego doradcy, czy wprowadzenie zasady biznesowej oceny sytuacji (Business Judgement Rule).

Wzorzec umowy prostej spółki akcyjnej. Ustawodawca w drodze rozporządzenia określił wzorzec umowy prostej spółki akcyjnej, a także inne wzorce dotyczące prostej spółki akcyjnej. Jak wygląda wzorzec umowy PSA, jakie dane zawiera?

Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, zwaną dalej spółką z o.o., podlegają dziedziczeniu. Uprawnienie to nie oznacza jednak, że spadkobierca zmarłego wspólnika zawsze staje się udziałowcem takiej spółki. O tym, czy znajdzie się on w gronie wspólników mogą zadecydować udziałowcy, którzy niekoniecznie muszą akceptować przystąpienie do spółki określonych osób. Decyzja ta powinna przyjąć formę odpowiedniej treści postanowienia w umowie spółki z o.o. zgodnie z regulacją zawartą w przepisie art. 183 kodeksu spółek handlowych (zwanego dalej: ksh). Już na etapie rozpoczęcia współpracy ze wspólnikami, ważne, aby poświęcić chwilę na refleksję - co się stanie, gdy mnie zabraknie?

Wraz z ustawą z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, od początku 2021 roku zaczął obowiązywać nowy sposób opodatkowania spółek – ryczałt od dochodów spółek kapitałowych (zwany również estońskim CIT – rozwiązanie było wzorowane na estońskim systemie podatkowym). Przejście na nową formę opodatkowania jest dobrowolne, na okres 4 lat (z możliwością przedłużenia), a możliwe jest w dowolnym momencie roku, konieczne jest jednak zamknięcie bieżącego roku obrotowego i rozpoczęcie nowego na zasadach estońskiego CIT.

Nieodpłatne świadczenie. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów i interpretacyjną organów podatkowych pełnienie funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia przez udziałowca nie skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń dla spółki, gdyż wynagrodzeniem wspólnika jest prawo do udziału w zysku osoby prawnej (prawo do dywidendy). Do tej pory w zasadzie analogicznie podejście było prezentowane w sytuacji, gdy funkcję członka zarządu bez wynagrodzenia pełnią pracownicy udziałowca.

Mediana całkowitego wynagrodzenia członka zarządu spółki notowanej na warszawskiej giełdzie w 2019 r. wynosiła 1,2 mln zł - tak wynika z raportu „Wynagrodzenia członków zarządów spółek giełdowych w Polsce” przygotowanego przez EY Polska. Badaniem objęte zostały spółki należące do indeksów WIG20, mWIG40 i sWIG80.

Aport przedsiębiorstwa spółki kapitałowej do innej spółki kapitałowej, co do zasady, jest neutralny podatkowo (na gruncie VAT, PCC, CIT). Czy zawsze tak będzie? Na co trzeba uważać, dokonując takiej transakcji?

Zbliża się ostateczny termin na zatwierdzenie sprawozdań finansowych za 2019 w spółkach kapitałowych oraz dokonanie pierwszego wezwania akcjonariuszy w spółkach akcyjnych oraz komandytowo-akcyjnych do złożenia dokumentów akcji.

Powszechnie panuje błędne przekonanie, że w przypadku założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie trzeba przejmować się jej ewentualnymi długami czy problemami podatkowymi. Wyrażenie „ograniczonej odpowiedzialności” nawiązuje do ograniczenia odpowiedzialności wspólników takiej spółki, nie oznacza jednak w żadnym wypadku, że nikt za zobowiązania podmiotu odpowiedzialności nie poniesie. Ustawodawca zdecydował, że w przypadku bezskuteczności egzekucji odpowiedzialność taką mogą ponieść członkowie zarządu – jednak pod pewnymi warunkami i z określonymi przez prawo wyjątkami.

Polskie przepisy podatkowe i rachunkowe uchodzą za jedne z najsurowszych w Europie. Już samo kompletowanie dokumentów może trwać wiele tygodni. Niestety, działając na własną rękę, bardzo łatwo pogubić się w wymagającej procedurze. Dlatego warto zadanie założenia spółki powierzyć specjalistom z tego obszaru lub skorzystać z kupna gotowej spółki. Kancelaria Konieczny Wierzbicki założyła i sprzedała już 150 spółek typu shelf companies.

Wiele przedsiębiorstw zostało dotkniętych skutkami pandemii COVID-19. W konsekwencji braku nowych zleceń bądź znacznego spadku sprzedaży produktów zdarza się, że przedsiębiorcy nie są w stanie na bieżąco realizować swoich zobowiązań pieniężnych. Jak w takiej sytuacji powinien zachować się zarząd i jakie ciążą na nim obowiązki?

W świetle art. 293 § 2 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Oznacza to, że można rozsądnie oczekiwać (i w świetle prawa wymagać), że członek zarządu będzie znał bieżącą sytuację finansową spółki, zwłaszcza wówczas, gdy grozi jej niewypłacalność.

Tarcza antykryzysowa przyjęta 31 marca 2020 r. wprowadziła do ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, liczne usprawnienia prac spółek i ich organów. Art. 27 Tarczy antykryzysowej przewiduje istotne zmiany dotyczące bieżącego funkcjonowania spółki w zakresie posiedzeń zarządu oraz zgromadzeń wspólników. Zmiany wprowadzone do Kodeksu spółek handlowych mają charakter trwały co oznacza, że będą obowiązywać także po zakończeniu epidemii.

Nieodpłatne delegowanie przez akcjonariusza swoich pracowników do spółki zależnej celem przeprowadzenia w niej czynności kontrolnych nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia. Takie stanowisko potwierdził NSA, który nie dopatrzył się nieodpłatnego świadczenia, ponieważ praca pracownika spółki matki była wykonywana w ramach uprawnień nadzorczych oraz kontrolnych.