Tematy - Zniesienie współwłasności, Dział spadku

Nie trzeba płacić podatku PIT od dochodu ze sprzedanej prywatnej, niezwiązanej z działalnością gospodarczą nieruchomości (mieszkania, domu, działki) jeżeli od jej nabycia minęło 5 lat od końca roku, w którym to nabycie nastąpiło. A co w przypadku, gdy nieruchomość była nabyta na współwłasność ponad 5 lat temu, a teraz dochodzi do zniesienia tej współwłasności? Czy można szybko sprzedać tą nieruchomość bez podatku?

Uchwała wspólników spółki jawnej zadecydowała o wycofaniu nieruchomości z majątku i ewidencji środków trwałych tej spółki i przekazaniu nieruchomości na rzecz wspólnika. W wykonaniu tej uchwały zostanie podpisana umowa nienazwana nieodpłatnego przeniesienia własności nieruchomości z majątku spółki jawnej na rzecz wspólnika, zawarta w formie aktu notarialnego. Czy takie nieodpłatne przeniesienie własności jest opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn?

W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), dotyczących opodatkowania odpłatnego zbycia nieruchomości (lub praw majątkowych) nabytych przez małżonka w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, datą nabycia lub wybudowania takich nieruchomości (lub praw majątkowych) jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków. Oznacza to, że pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT nie liczy się od daty podziału wspólnego majątku małżeńskiego a od daty nabycia danej nieruchomości (czy prawa majątkowego) do majątku wspólnego.

Polskie prawo spadkowe jest dość skomplikowane. Dodatkowo w większości przypadków, do spadkobrania dochodzi na postawie przepisów ustawy, ponieważ zmarły nie zostawia testamentu. Niejednokrotnie do spadku powołanych jest więcej spadkobierców, niż jeden. W takim wypadku, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, następuje tak zwana „wspólność majątku spadkowego”. Stosuje się do niej zasady i przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, z odpowiednimi różnicami wynikającymi z prawa spadkowego. W dużym uproszczeniu polega ona jednak na tym, że spadkobiercy nabywają prawa do określonych nieruchomości, czy przedmiotów wspólnie – co do każdej rzeczy, stając się przymusowymi współwłaścicielami każdej z nich.

Sukcesja to przejście praw i obowiązków na następcę prawnego, co w praktyce oznacza zachowanie ciągłości funkcjonowania firmy, mimo zmiany pokoleniowej. Przeprowadzenie wynikającej stąd zmiany w zarządzaniu przedsiębiorstwem jest dla założyciela firmy poważnym wyzwaniem, do czego warto przygotować się odpowiednio wcześnie. Na sukcesję najlepiej spojrzeć jak na proces nieunikniony oraz konieczny. Jeżeli jest dobrze zaplanowany i przygotowany, pozwoli na umocnienie przedsiębiorstwa.

Kwestia opodatkowania umowy o zniesienie współwłasności bądź też o dział spadku została unormowana w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. W jaki sposób owe czynności zostały opodatkowane?

Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nie ma podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym spłaty udziałów w mieszkaniu pozostałych spadkobierców (w wykonaniu działu spadku), jeśli spłata będzie wynosiła tyle samo, co udziały w spadku. Zdaniem fiskusa w takiej sytuacji nie można mówić o wzbogaceniu się ponad wartość odziedziczonego majątku, dlatego też nie powstaje dochód.

Zwłaszcza w zgodnych rodzinach, ale nie tylko, dział spadku następuje bez spłat i dopłat. Podział w innej proporcji niż posiadane udziały w spadku nie powinien być opodatkowany podatkiem dochodowym.

Zgodnie z prawem o podatku dochodowym sprzedaż odziedziczonej nieruchomości przestaje być objęta podatkiem, gdy od otwarcia spadku upłynęło pięć lat podatkowych. Jednak okazuje się, że podatek może być należny, jeśli nawet minęło znacznie więcej niż 5 lat. Wszystko zależy od tego, co w tym okresie działo się ze spadkiem.

Przy dziedziczeniu zdarza się, że spadkobiorca wchodzi w posiadanie części nieruchomości. Następnie często dochodzi do porozumień, w ramach których np. poprzez wymianę udziałów właściciel części mieszkania czy domu wchodzi w posiadanie całości nieruchomości. Sprzedaż mieszkania, które częściowo zostało odziedziczone a częściowo nabyte, może podlegać opodatkowaniu, ale daninę należy zapłacić tylko od tej części, która została sprzedana przed upływem pięciu lat od chwili nabycia.

Zgodnie z najnowszymi interpretacjami organów podatkowych na spadkobiercach dokonujących działu spadku nie ciąży obowiązek podatkowy w PIT, jeśli w zamian za spłatę zrzekną się praw do udziałów w odziedziczonej nieruchomości. O ile oczywiście kwota spłaty nie przekroczy wartości posiadanego udziału w spadku a umowa o dział spadku zostanie zawarta jedynie między spadkobiercami. Nie ma tu jednocześnie znaczenia, czy dział spadku i spłata mają miejsce przed upływem pięciu lat od nabycia nieruchomości w drodze spadku.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera przepisy dotyczące opodatkowania rzeczy i praw otrzymanych zarówno w drodze umowy i jak i dziedziczenia (a także m.in. zapisów i zachowku) - w tym również kwestię zwolnień od podatku (m.in. zupełnego zwolnienia dla najbliższej rodziny). Tekst ujednolicony, stan prawny na 27 października 2020 r.

Zniesienie współwłasności, Dział spadku

Sprzedaż nieruchomości po zniesieniu współwłasności. Ile trzeba czekać, by nie zapłacić podatku?

Kiedy nieodpłatne przeniesienie własności nieruchomości ze spółki osobowej na wspólnika nie podlega podatkowi od spadków i darowizn?

Sprzedaż mieszkania po podziale majątku wspólnego małżonków – skutki w PIT

Podatkowe aspekty działu spadku

Jak przeprowadzić proces sukcesji przedsiębiorstwa?

Podatek od czynności cywilnoprawnych przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku

Dział spadku i zniesienie współwłasności ze spłatami – skutki w PIT

Nierówny dział spadku a opodatkowanie PIT

Jakie skutki podatkowe może wywołać dział spadku

Skutki podatkowe działu spadku między spadkobiercami

Czy trzeba zapłacić PIT po zbyciu udziału w odziedziczonej nieruchomości w wyniku działu spadku?

Ustawa o podatku od spadków i darowizn (stan prawny na 27 października 2020 r.)