REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak klasyfikować i rozliczać niedobory i nadwyżki inwentaryzacyjne występujące w poszczególnych składnikach majątku

REKLAMA

Terminy i częstotliwość przeprowadzenia inwentaryzacji zostały określone w art. 26, zgodnie z którym generalną zasadą jest, że inwentaryzację przeprowadza się na ostatni dzień roku obrotowego.

Inwentaryzację rzeczowych składników aktywów obrotowych przeprowadza się drogą spisu z natury.

UWAGA!
Inwentaryzację, procedury i zasady przeprowadzania spisu z natury, sposób rozliczania i kompensaty różnic inwentaryzacyjnych powinny być określone przez kierownika jednostki w zakładowych zasadach (polityce) rachunkowości.

Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.

Od charakteru niedoborów i nadwyżek zależy sposób ich rozliczania.

Różnice inwentaryzacyjne mogą stanowić:
• niedobory, lub
• nadwyżki.

Ujawnione niedobory klasyfikujemy jako:
1. Niedobory niezawinione – powstają na skutek zdarzeń losowych. Mogą to być również niedobory naturalne uwzględniające specyfikę działalności gospodarczej, jak również wynikające z błędnej ewidencji księgowej.
2. Niedobory zawinione – powstają na skutek zaniedbań osób odpowiedzialnych lub na skutek kradzieży i są konsekwencją niewłaściwego zabezpieczenia.

Nadwyżki mogą powstać na skutek błędów w ewidencji. Mogą one być kompensowane z niedoborami.

W praktyce księgowej przyjęło się, że kompensata jest możliwa, jeżeli:
• nadwyżki i niedobory dotyczą tej samej osoby lub osób odpowiedzialnych materialnie,
• różnice inwentaryzacyjne zostały ujawnione w czasie tego samego spisu z natury,
• ujawnione nadwyżki i niedobory dotyczą podobnych do siebie składników majątku, np. składniki o zbliżonym wyglądzie, znajdujące się w podobnych opakowaniach, o podobnej nazwie – wówczas różnice inwentaryzacyjne mogą być skutkiem błędów w ewidencji księgowej,
• nadwyżki lub niedobory dotyczą tych składników majątku, które są w taki sam sposób lub podobnie zaewidencjonowane (np. ewidencja wartościowa i ilościowo-wartościowa),

UWAGA!
Niedobory i nadwyżki kompensuje się zawsze według niższej ceny i mniejszej ilości. Kompensaty należy dokonać zawsze przed obliczeniem ubytków naturalnych.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


UWAGA!
Jeśli jednostka prowadzi ewidencję w cenach różniących się od cen nabycia lub kosztów wytworzenia, należy przed ich rozliczeniem skorygować wartość niedoborów o odchylenia od cen ewidencyjnych. Jeśli różnice inwentaryzacyjne dotyczą używanych składników majątku, wówczas ich wartość ustala się z uwzględnieniem stopnia dotychczasowego zużycia.

Ewidencję wartości stwierdzonych niedoborów i nadwyżek należy prowadzić na koncie rozrachunkowym „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”. Nadwyżki wynikające z inwentaryzacji są dla jednostki przychodem i wykazywane są na koncie „Pozostałe przychody operacyjne”. Niedobór stanowi koszt i podlega ewidencji na koncie „Pozostałe koszty operacyjne”.
W trakcie roku obrotowego konto „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek” może wykazywać saldo:
Wn – określające stan nierozliczonych na dany dzień niedoborów,
Ma – określające stan nierozliczonych na dany dzień nadwyżek.
Ewidencja typowych zapisów na koncie „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
1. Przeksięgowanie wartości niedoboru mieszczącego się w granicach norm ubytków naturalnych:
Wn konta zespołu 4 lub konta zespołu 5,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”.
2. Ewidencja różnic inwentaryzacyjnych dotyczących konta aktywów rzeczowych składników majątku w celu doprowadzenia do stanu rzeczywistego:
• niedobory towarów
Wn „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Niedobory”,
Ma różne konta zespołu 0, 1, 3, 6;
• nadwyżki towarów
Wn różne konta zespołu 0, 1, 3, 6,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Nadwyżki”.
 3. Równolegle do zaksięgowanych różnic inwentaryzacyjnych (niedobory) wyksięgowuje się odchylenia od cen ewidencyjnych:
Wn „Odchylenia od cen ewidencyjnych”,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”.
 4. Kompensata niedoborów i nadwyżek po ustaleniu przyczyn ich powstania:
Wn „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Nadwyżki”,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Niedobory”
 5. Rozliczenie nadwyżki:
Wn „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Nadwyżki”,
Ma „Pozostałe przychody operacyjne”.
 6. Rozliczenie niedoboru niezawinionego:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Niedobory”.
 7. Niedobór zawiniony – obciążenie osoby materialnie odpowiedzialnej:
Wn „Rozrachunki z pracownikami”,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Niedobór”.
 8. Obciążenie dodatkowymi roszczeniami osoby materialnie odpowiedzialnej:
Wn „Rozrachunki z pracownikami”,
Ma „Pozostałe przychody operacyjne”.
 9. Ewidencja w przypadku gdy niedobór był objęty odpisem aktualizującym:
Wn „Rozrachunki z pracownikami”,
Ma „Odpisy aktualizujące wartość należności”.
10. Niedobór środka trwałego:
Wn „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”,
Ma „Środki trwałe”.
11. Wyksięgowanie dotychczasowego umorzenia środka trwałego:
Wn „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Niedobory”.
W przypadku gdy środek trwały jest całkowicie umorzony i stanowi niedobór niezawiniony, to na koncie „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek” nie wystąpią już żadne inne księgowania.
12. Jeśli występuje niedobór zawiniony całkowicie umorzonego środka trwałego, pracownik odpowiedzialny materialnie jest obciążany jego wartością rynkową (godziwą):
• ewidencja wartości roszczenia z tytułu niedoboru
Wn „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Niedobory”,
Ma „Pozostałe przychody operacyjne”.
• obciążenie pracownika roszczeniem
Wn „Rozrachunki z pracownikami”
– w analityce imienne konto pracownika,
Ma „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”
– w analityce „Niedobory”.

Przykład
Spółka z branży handlowej przeprowadziła inwentaryzację towarów drogą spisu z natury. W wyniku inwentaryzacji ujawniono:
– niedobór towaru X – 20 sztuk. Jednostkowa cena ewidencyjna tego towaru wynosi 45 zł,
– nadwyżkę towaru Y – 15 sztuk po cenie 50 zł.
Podjęto decyzję o dokonaniu kompensaty. Różnice ilościowe niedoboru pozostałego po kompensacie uznano za niezawinione.

Ewidencja księgowa
1. Ustalenie wartości niedoboru towaru X:
20 szt. × 45 zł = 900 zł
Wn „Rozliczenie niedoborów” 900
Ma „Towary” 900
2. Ustalenie wartości nadwyżki towaru Y:
15 szt. × 50 zł = 750 zł
Wn „Towary” 750
Ma „Rozliczenie nadwyżek” 750
3. Ustalenie wartości kompensaty przy zastosowaniu zasady „mniejsza ilość, niższa cena”:
15 szt. × 45 zł = 675 zł
Wn „Rozliczenie nadwyżek” 675
Ma „Rozliczenie niedoborów” 675
4. Ustalenie różnic wartościowych i ilościowych po dokonywaniu kompensaty:
a) niedobór ilościowy towaru X:
20 szt. – 15 szt. = 5 szt.
Wartość niedoboru ilościowego:
5 szt. × 45 zł = 225 zł
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 225
Ma „Rozliczenie niedoborów” 225
b) wartość nadwyżki towaru Y:
750 zł – 675 zł = 75 zł – różnica wartościowa
Wn „Rozliczenie nadwyżek” 75
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 75

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Niedobory można zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodu, ale należy odpowiednio udokumentować fakt poniesienia straty. Taką dokumentację mogą np. stanowić wyjaśnienia osób materialnie odpowiedzialnych, protokół opisujący zdarzenie i wskazujący datę jego powstania, oraz sposób wyliczenia i wartość niedoborów. Tylko niedobory uznane za niezawinione mogą być zaliczone do kosztów podatkowych. Nie stanowią kosztu uzyskania przychodów straty będące wynikiem braku staranności bądź nieracjonalnego działania podatnika, nawet jeśli mieszczą się w normach ustalonych przez daną jednostkę gospodarczą. Ważne też jest udokumentowanie, że podatnik dołożył należytej staranności w celu uniknięcia straty.

Stwierdzone w wyniku inwentaryzacji, rozliczone i udokumentowane na powyższych zasadach nadwyżki w towarach handlowych stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 12 ust. 3a updop, jest dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym m.in. wydano rzecz.

Z punktu widzenia podatku od towarów i usług niedobory nie podlegają opodatkowaniu.

Nie ma wobec tego obowiązku naliczenia i odprowadzenia podatku w związku z utraconym towarem i to niezależnie czy jest to niedobór zawiniony, czy niezawiniony.

Odszkodowanie otrzymane od firmy ubezpieczeniowej za ukradzione lub zniszczone towary również nie jest wymienione w art. 5 ustawy, nie podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Rozliczenie podatku naliczonego odliczonego przy zakupie rzeczowych składników majątku zaliczonych do niedoborów budzi wiele wątpliwości. Niedobór niezawiniony jest kosztem uzyskania przychodu w rozumieniu podatku dochodowego, nie jest więc konieczna korekta podatku naliczonego.

Ponieważ ustawa o VAT nie określa bezpośrednio kiedy należy dokonać korekty w przypadku niedoborów, bezpieczniej jest skorygować podatek naliczony związany z zakupami utraconych aktywów, ponieważ różny jest stosunek urzędów skarbowych do tej kwestii. W przypadku wątpliwości warto złożyć wniosek o wydanie interpretacji.

Niedobór zawiniony obciąża materialnie osobę odpowiedzialną, nie jest więc kosztem uzyskania przychodów, co skutkuje brakiem możliwości odliczenia podatku naliczonego przy zakupie aktywów.

• art. 10 ust. 1, art. 21, art. 25, art. 26–27 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
• art. 5, art. 86, art. 88, art. 91 ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
• art. 12 ust. 3–3a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 183, poz. 1353

Maryla Piotrowska
księgowa z licencją MF
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dostęp hurtowy do sieci zbudowanej ze środków KPO/FERC

    Rok 2023 upłynął pod znakiem śledzenia działań Centrum Projektów Polska Cyfrowa (dalej jako „CPPC”), planowaniem zasięgów sieci możliwych do zrealizowania w ramach dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej, wzmożoną pracą nad przygotowaniem wniosków o dofinansowanie, cierpliwym oczekiwaniem na ogłoszenie wyników naboru, żeby w końcu – dotrwać do etapu podpisania umowy o dofinansowanie i rozpocząć budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla wielu operatorów emocje towarzyszące tym wydarzeniom, jak również powodzenie inwestycji nadal spędzają sen z powiek. Natomiast przed operatorami, którzy sami nie stawali w blokach startowych do konkursu o środki na budowę nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, pojawia się pytanie jak będzie wyglądać wspólne funkcjonowanie obu grup w przyszłości.

    Polska ustawa o kryptoaktywach od 30 czerwca 2024 r. Założenia i cel nowych przepisów [omówienie projektu]

    Projekt ustawy o kryptoaktywach ma zaimplementować do krajowych przepisów rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (Dz. U. UE. L. z 2023 r. Nr 150, str. 40 z późn. zm.) (dalej: MiCA) określające zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptowalutami. Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane dopiero w grudniu 2024 r. Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań w obszarze sektora rynku kryptoaktywów, mających na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, w szczególności w zakresie skutecznego nadzoru i ochrony inwestorów. Według ustawodawcy podjęcie działań zmierzających do realizacji ww. celów zapewni rozwój rynku w perspektywie wieloletniej oraz bezpieczeństwo przez rozszerzenie kompetencji nadzorczych. Za projekt ustawy odpowiada Podsekretarz Stanu Ministerstwa Finansów. 

    Eksport usług do Turcji na nowych zasadach od stycznia 2024

    Eksport usług występuje wówczas, gdy za miejsce świadczenia usług, czyli faktycznego opodatkowania, jest terytorium innego państwa. O miejscu opodatkowania danej usługi decyduje nie miejsce jej faktycznego wykonania, ale wskazane przepisami ustawy o VAT „miejsce jej świadczenia”. Charakterystyką usługi wykonanej poza granice terytorium kraju to takie świadczenie, od którego zobowiązanym do rozliczenia VAT jest zagraniczny nabywca tej usługi. Dla polskiego usługodawcy jest ona wówczas czynnością niepodlegającą opodatkowaniu (NP) w VAT.

    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    REKLAMA