REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Amortyzacja zespołów komputerowych - wybrane zagadnienia

REKLAMA

Jak amortyzować części peryferyjne komputera? Kiedy wydatek na komputer można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu? Jak amortyzować nowe fabrycznie komputery?
Jednym z podstawowych urządzeń praktycznie niezbędnych dla każdej firmy jest komputer. Komputery zwiększają wydajność pracy, pozwalają zaoszczędzić czas ułatwiając kreację nowych dokumentów i baz danych.
Zespół komputerowy jako środek trwały
Do środków trwałych zaliczane są zespoły komputerowe, jeżeli ich przewidywany okres używania będzie dłuższy niż rok i będą wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 16a u.p.d.o.p.). Jeżeli wartość początkowa składników majątku nie przekracza 3500 zł, podatnik może nie zaliczać ich do środków trwałych, nawet w przypadku, gdy okres używania tych składników jest dłuższy niż rok. Inne kryteria decydujące o amortyzacji zespołu komputerowego, która będzie obciążać koszty podatkowe, to:
posiadanie tytułu prawnego w formie własności lub współwłasności; amortyzacji podlegają również środki trwałe, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy leasingu, jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający,
kompletność i zdatność do użytku w dniu przyjęcia do używania.
Przykład
W 2004 r. firma zakupiła komputer i wprowadziła go do ewidencji środków trwałych, ale do końca tego roku nie zostało do niego zakupione specjalistyczne oprogramowanie, skutkiem czego komputer ten nie był wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej. W takim przypadku firma nie mogła go amortyzować w 2004 r.
Zespoły komputerowe zaliczane są do rodzaju 491 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), który obejmuje: maszyny i urządzenia do wprowadzania, przetwarzania, przechowywania i wyprowadzania informacji cyfrowych lub analogowych, na ogół elektroniczne, określone jako komputery, minikomputery i mikrokomputery, oraz urządzenia do przekazywania danych na odległość. Nie należy zaliczać do rodzaju 491 KŚT: przemysłowych rejestratorów danych i aparatury liczącej przystosowanej wyłącznie do pracy w procesach technologicznych, pomiarowych i kontrolnych przemysłowych, specjalistycznych urządzeń i maszyn służących wyłącznie do programowego nauczania lub samoinstruktażu tzw. symulatorów, urządzeń służących do badań technicznych (ujętych w rodzaju 664), komputerów sterujących procesem produkcyjnym samodzielnej maszyny, agregatu, linii obróbczej itp. stanowiących integralną część maszyny. Na podstawie KŚT pojedynczym środkiem trwałym (obiektem) może być cały zespół służący do przetwarzania informacji złożony z jednostki centralnej i podłączonych do niej fizycznie jednostek zewnętrznych, względnie poszczególne urządzenia wydzielone w osobne (odrębne) jednostki.
Przykład
Jeżeli firma zakupi komputer sieciowy, pracujący w powiązaniu z serwerem zarządzającym siecią komputerową, to czy wartość takiego komputera powinna podwyższyć wartość początkową serwera zależy od jego zaklasyfikowania jako:
1) składnika całego zespołu komputerowego składającego się z jednostki centralnej i podłączonych do niej fizycznie jednostek zewnętrznych lub
2) urządzenia wydzielonego w odrębną jednostkę.
Przy wyborze pierwszej opcji zakupiony komputer sieciowy, niezależnie od jego wartości, powiększy wartość początkową serwera i innych podłączonych do niego urządzeń uznanych przez przedsiębiorcę za jeden obiekt. Jeżeli natomiast zakupiony komputer zostanie uznany za osobny obiekt inwentarzowy, a jego wartość nie przekracza 3500 zł, to firma może:
a) nie uznać tego komputera za środek trwały i zaliczyć jego wartość bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów lub
b) uznać go za środek trwały i poddać amortyzacji jednorazowej lub na zasadach ogólnych.
Elementy składowe zespołu komputerowego
Jak wynika z przyjętej linii orzecznictwa oraz stanowiska reprezentowanego w większości przez organy podatkowe, poszczególne elementy zespołu komputerowego nie mogą być odrębnymi środkami trwałymi. Nie mogą one pracować samodzielnie z uwagi na to, że nie są urządzeniami kompletnymi i zdatnymi do użytku. W wyroku z 29 października 1998 r. (sygn. akt I SA/Ka 309/97) NSA uznał, iż obiektem zdatnym do użytku zgodnie z jego przeznaczeniem, a więc środkiem trwałym w rozumieniu przepisów podatkowych, jest kompletny komputer (jednostka centralna, klawiatura, monitor, drukarka). Jego poszczególne elementy nie mogą być traktowane jako osobne obiekty, gdyż nie są elementem samodzielnym i zdatnym do użytku. O tym, czy poszczególne elementy komputera są samodzielnym obiektem, decydują obiektywne cechy danego urządzenia, a nie podatnik czy jego przewidywania. We wcześniejszym wyroku z 30 października 1996 r. (sygn. akt I SA/Po 770/96) NSA uznał również, iż zestaw komputerowy nie może być rozpatrywany w rozbiciu na poszczególne, niesamodzielne elementy, ponieważ w takiej formie nie mógłby być użytkowany przez podatnika.
O ile faktycznie trudno byłoby uznać np. klawiaturę za odrębne urządzenie zdatne do użytku, a tym samym za środek trwały, o tyle w orzecznictwie istniały rozbieżności w związku z kwalifikacją drukarki. Na początku przeważał pogląd, że drukarka nie może być samodzielnym środkiem trwałym. „Wydatek poniesiony na zakup drukarki nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ drukarka nie jest samodzielnym samoistnym urządzeniem, lecz elementem wchodzącym w skład całego zestawu komputerowego i tenże zestaw spełnia wymogi do zaliczenia go do środków trwałych” (wyrok NSA z 4 listopada 1998 r., sygn. akt SA/Rz 523/97).
Obecnie dominuje natomiast pogląd, iż w sytuacji, gdy drukarka współpracuje z kilkoma zespołami komputerowymi, a tak dzieje się m.in. w przypadku komputerów podłączonych w sieci, drukarka może być oddzielnym środkiem trwałym. W wyroku z 19 września 2002 r. (sygn. akt I SA/Łd 2184/00) NSA uznał, że „jeżeli drukarka może współpracować z różnymi komputerami, to stanowi ona samodzielne, zdatne do użytku urządzenie”.
Tym samym, w przypadku gdy drukarka może współpracować z różnymi komputerami podatnika, można uznać, że jest ona obiektem kompletnym i zdatnym do użytku niezależnie od podłączenia do konkretnego komputera i nie stanowi urządzenia peryferyjnego żadnego z nich.
Wartość początkowa a korekta VAT
Jeżeli amortyzacji podlega zespół komputerowy jako odrębny środek trwały, istotne jest ustalenie jego wartości początkowej1. Każdy przyjęty do używania środek trwały należy wycenić, tj. określić jego wartość początkową. Wartość ta będzie stanowiła dla celów podatkowych podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych. W przypadku określania wartości początkowej sprzętu komputerowego istotne jest, czy jego poszczególne elementy mogą stanowić odrębne środki trwałe. Klawiatura, mysz, stacja dysków, monitor itd. są to elementy zespołu komputerowego i fakt, że ich wartość przeważnie nie przekracza 3500 zł, nie ma znaczenia, bowiem wpływają one na wartość początkową całego zespołu.
Dla podatników, którzy prowadzą zarówno działalność zwolnioną, jak i opodatkowaną VAT, tylko część podatku naliczonego VAT przy zakupie komputerów będzie podlegać odliczeniu (część związana z działalnością opodatkowaną), a pozostała część podatku naliczonego będzie powiększała wartość początkową środka trwałego. W tej sytuacji wystąpi kwestia skutków korekty VAT w zakresie CIT.
Podstawową zasadą skutków w podatku dochodowym korekty VAT dotyczącej środków trwałych podlegających amortyzacji jest odniesienie się do tej części podatku VAT, która nie została uwzględniona w wartości początkowej, tj. w cenie nabycia, ponieważ ta część VAT, która została uwzględniona w wartości początkowej, nie podlega tej korekcie. Ustalona zatem na początku wartość początkowa środka trwałego, od której będzie dokonywało się odpisów amortyzacyjnych, nie może być zmieniana w związku z korektą VAT.
Korekta VAT dotyczy kwoty odliczonego podatku naliczonego i jest dokonywana po zakończeniu roku przy uwzględnieniu faktycznej struktury sprzedaży, tj. udziału rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługiwało prawo do obniżenia VAT w całkowitym obrocie. Wstępne odliczenie podatku naliczonego w danym roku podatkowym dokonywane jest na podstawie struktury sprzedaży obliczonej za poprzedni rok podatkowy.
Po zakończeniu roku podatkowego podatnik dokonuje korekty kwoty odliczonego podatku w oparciu o właściwą strukturę sprzedaży za ten rok podatkowy, w którym nabyto środek trwały. Nowelizacja ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.)2 przewiduje zmianę zasad korekty VAT naliczonego przy nabyciu środków trwałych. Jednak, co ważne, zmiany te nie będą miały zastosowania do środków trwałych nabytych od 1 maja 2004 r. do 31 maja 2005 r., których będą dotyczyć przepisy w dotychczasowym brzmieniu. Oznacza to, że w odniesieniu do środków trwałych niebędących nieruchomościami, które zostały nabyte w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 maja 2005 r., ustawowy obowiązek korekty VAT obejmuje okres 5 lat. Dalej przez 5 lat będzie się dokonywać korekty przy środkach trwałych nabytych od 1 czerwca 2005 r., pod warunkiem że ich wartość przekraczać będzie 15 000 zł. Przy środkach trwałych o mniejszej wartości, nabytych od 1 czerwca 2005 r., korekty dokonywać się będzie tylko raz, po zakończeniu roku, w którym dokonano odliczenia VAT z tytułu ich nabycia.
W dacie dokonania korekty VAT wystąpią w podatku dochodowym skutki tej korekty bezpośrednio po stronie przychodów lub kosztów podatkowych (w deklaracji CIT-2 za miesiąc luty składanej do 20 marca). Przychodem podatkowym będzie kwota podatku od towarów i usług nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zwiększenie podatku odliczonego. Kosztem uzyskania przychodów będzie natomiast kwota podatku od towarów i usług w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego VAT.
Przykład
Podatnik w listopadzie 2004 r. nabył i wprowadził do ewidencji fabrycznie nowy komputer, który będzie wykorzystywany w działalności opodatkowanej oraz zwolnionej od VAT np. przy świadczeniu opodatkowanych i zwolnionych usług pośrednictwa finansowego. Cena netto 45 455 zł, VAT naliczony 10 000,10 zł, cena nabycia 55 455,10 zł.
Skutki w VAT
Struktura sprzedaży za poszczególne lata wynosi:
2003 r. – 50%
2004 r. – 60%
2005 r. – 30%
2006 r. – 50%
2007 r. – 20%
2008 r. – 80%
W 2004 r. podatnik w oparciu o strukturę sprzedaży za 2003 r. dokonał odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego w kwocie 5000,05 zł (50% x 10 000,10 zł).
Skutki korekty VAT w CIT – dokonywanej przez 5 lat, w jednym roku podatkowym dot. 1/5 kwoty odliczenia:
1. W 2005 r. 10 000,10 zł x 60% (struktura sprzedaży za 2004 r.) = 6000,06 zł – 5000,05 zł (odliczenie z poprzedniego roku podatkowego) = 1000,01 zł x 1/5 (korekta przez 5 lat) = 200 zł; podatnik w VAT podwyższy kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu o 200 zł; w CIT przychodem podatkowym będzie kwota 200 zł z tytułu korekty części VAT, która nie została uwzględniona w wartości początkowej nabytego środka trwałego.
2. W 2006 r. 10 000,10 zł x 30% = 3000,03 zł – 5000,05 zł = – 2000,02 zł x 1/5 = – 400 zł; podatnik obniży kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu o 400 zł; w CIT kosztem uzyskania przychodów będzie kwota 400 zł z tytułu korekty części VAT, która nie została uwzględniona w wartości początkowej nabytego środka trwałego.
3. W 2007 r. 10 000,10 zł x 50% = 5000,05 zł – 5000,05 zł = 0; podatnik nie dokonuje korekty.
4. W 2008 r. 10 000,10 zł x 20% = 2000,02 zł – 5000,05 zł = – 3000,03 zł x 1/5 = – 600 zł; podatnik obniży kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu o 600 zł; w CIT kosztem uzyskania przychodów będzie kwota 600 zł z tytułu korekty części VAT, ponieważ podatnik obniżył kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu.
5. W 2009 r. 10 000,10 zł x 80% = 8000,08 zł – 5000,05 zł = 3000,03 zł x 1/5 = 600 zł; podatnik podwyższy kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu o 600 zł; w CIT przychodem będzie kwota 600 zł z tytułu korekty części VAT, ponieważ podatnik podwyższył kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu.
Wartość początkowa
W listopadzie 2004 r. podatnik dla celów amortyzacji wprowadza środek trwały do ewidencji środków trwałych o wartości początkowej 50 455,05 zł, która wynika z ceny nabycia pomniejszonej o naliczony VAT w części odliczonej od należnego 55 455,10 zł – 5000,05 zł = 50 455,05 zł.
Amortyzacja jednorazowa lub bezpośrednie zaliczenie do kosztów
Szczególną formą amortyzacji jest amortyzacja jednorazowa, która polega na zaliczeniu do kosztów podatkowych pełnej wartości początkowej składnika majątku trwałego w miesiącu oddania go do używania lub w miesiącu następnym. Jest to jednak możliwe wyłącznie w przypadku nabycia tych zespołów komputerowych, których wartość początkowa nie przekracza 3500 zł. Przyjmując do używania taki składnik majątkowy, mamy do wyboru jedną z trzech metod postępowania:
1) nie dokonywać od niego odpisów amortyzacyjnych, nie wpisywać do ewidencji środków trwałych, zaliczając wydatek poniesiony na jego nabycie bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania go do używania,
2) dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, wpisując do ewidencji środków trwałych, zaliczając całą wartość tego składnika jednorazowo w ciężar kosztów podatkowych w miesiącu oddania go do używania lub w miesiącu następnym,
3) amortyzować go na zasadach ogólnych dla środków trwałych, przyjmując stawki i metody amortyzacji określone w ustawie podatkowej.
Użytkowanie komputerów przez okres nie dłuższy niż rok
Istnieje również inna możliwość zaliczenia wydatków, tym razem w kwocie przekraczającej 3500 zł, na nabycie zespołu komputerowego bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Środkami trwałymi są bowiem te składniki majątku, których przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż rok. Jeśli okres użytkowania środka trwałego będzie krótszy, to wówczas wydatki na jego nabycie mogą być zaliczone bezpośrednio do kosztów podatkowych. Jeśli jednak podatnik po upływie roku będzie nadal użytkował środek trwały, to poniesie konsekwencje z odsetkami włącznie. Jeżeli bowiem podatnik nabędzie składnik majątku o wartości początkowej przekraczającej 3500 zł i ze względu na przewidywany okres używania krótszy niż rok nie zaliczy go do środków trwałych, a faktyczny okres używania przekroczy rok, wówczas podatnik jest obowiązany, w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął:
1) zaliczyć nabyty składnik majątku do środków trwałych, przyjmując go do ewidencji środków trwałych w cenie nabycia,
2) zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres dotychczasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych; w przypadku gdy ta różnica jest wyższa od kosztów danego okresu rozliczeniowego, nadwyżka kosztów pomniejsza koszty podatkowe w następnych miesiącach,
3) stosować stawki amortyzacji z „Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych” w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych,
4) wpłacić, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po roku używania, do urzędu skarbowego kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w składanych deklaracjach lub zeznaniu; odsetki od różnicy określonej w pkt 2 wynoszą 0,1% za każdy dzień.
Przykład
Spółka akcyjna zakupiła w kwietniu 2004 r. za kwotę netto 4800 zł komputer z zamiarem jego użytkowania w okresie krótszym niż rok. Komputer nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych, a wydatek na jego nabycie zaliczony bezpośrednio do kosztów podatkowych w miesiącu zakupu. Po roku jego użytkowania spółka postanowiła go nie zbywać.
W opisanym stanie faktycznym podatnik powinien zaliczyć zakupiony komputer w miesiącu maju 2005 r. do środków trwałych. Kwota odpisów amortyzacyjnych, przypadająca na okres dotychczasowego użytkowania przez rok, wynosi 4800 zł x 30% = 1440 zł. W deklaracji za maj 2004 r. podatnik CIT musi zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o kwotę 3360 zł (4800 zł – 1440 zł).
Podatnik CIT dokonując odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej 4800 zł, według stawki amortyzacyjnej 30 proc., nie może zmieniać tej stawki, tj. ani jej podwyższać, ani obniżać, oraz nie może zmienić metody amortyzacji, a zatem przez cały okres zmuszony jest stosować metodę liniową.
Odsetki należne do urzędu skarbowego będą wynosiły 3360 zł x 366 x 0,1% = 1229,76 zł. Podatnik CIT powinien wpłacić do urzędu skarbowego tę kwotę jako inne zobowiązanie podatkowe do dnia 20 maja 2005 r.
Odsetki te nie są wymienione w katalogu wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, a zatem będą kosztem podatkowym w dacie ich faktycznej zapłaty.
Przedstawione zasady (dotyczy to także odsetek) mają zastosowanie również w sytuacji zaliczenia wydatków na nabycie sprzętu komputerowego o wartości początkowej przekraczającej 3500 zł do kosztów uzyskania przychodów, a następnie zaliczenia tych składników do środków trwałych przed upływem roku od dnia ich nabycia. W takiej sytuacji odsetki nalicza się począwszy od dnia zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów do dnia zaliczenia ich do środków trwałych.
Metoda liniowa
Podstawową metodą amortyzacji jest metoda liniowa. Polega ona na rozłożeniu wartości początkowej składnika majątku trwałego na równe roczne, kwartalne lub miesięczne raty. Mogą one ulec zwiększeniu (lub zmniejszeniu) w trakcie okresu amortyzacji jedynie w ściśle określonych przypadkach, np. w razie podwyższenia wartości początkowej na skutek ulepszenia. Przy tej metodzie stawka amortyzacyjna stosowana jest do tej samej podstawy naliczania odpisów amortyzacyjnych.
Podwyższenie stawek
Podwyższenie stawek polega na tym, iż podstawową stawkę amortyzacyjną z „Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych” właściwą dla danego środka trwałego mnoży się przez określony, jeden wybrany współczynnik. W przypadku komputerów najkorzystniejsze jest podwyższenie stawek z uwagi na szybki postęp techniczny w ich rozwoju. Dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4–6 i 8 KŚT, w tym komputerów, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu, podwyższenie stawek ma miejsce przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0. Za środki trwałe poddane szybkiemu postępowi technicznemu uważa się te, w których są zastosowane układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające złożone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną. Jeżeli dla zespołów komputerowych podstawowa stawka określona w wykazie wynosi 30 proc., to z uwagi na możliwy do zastosowania współczynnik podwyższający można przyjąć stawkę w wysokości 60 proc. Istnieje oczywiście również możliwość przyjęcia stawki znajdującej się pomiędzy wartościami 30 proc. i 60 proc.
Przykład
Firma zastosowała przy stawce 50-proc. krótszy okres amortyzacji 2 lata ze względu na konieczność stosowania najnowszych technologii w przypadku tworzenia grafiki komputerowej, a dłuższy okres amortyzacji komputera np. 2,5 roku przy stawce 40 proc. ze względu na wykonywane zadania obsługi aplikacji biurowych.
Dla zespołu komputerowego podatnicy mogą podwyższyć stawkę ze względu na postęp techniczny bądź zrezygnować z jej stosowania od miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek trwały został wprowadzony do ewidencji albo od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego. W tym przypadku nie mogą zatem być zmieniane stawki w trakcie roku podatkowego, z wyjątkiem momentu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji. W przypadku gdy amortyzację sprzętu komputerowego rozpocznie się według stawki podstawowej, zastosowanie stawki podwyższonej będzie możliwe dopiero wraz z rozpoczęciem następnego roku podatkowego.
Przykład
Spółka z o.o. zakupiła w sierpniu sprzęt komputerowy, którego wartość początkowa wynosi 10 000 zł.
Stawka podstawowa
Przy zastosowaniu metody liniowej (stawka 30%) amortyzacja tego sprzętu będzie wyglądała następująco:
W I roku – ponieważ komputer został wpisany do ewidencji środków trwałych w sierpniu, odpisy nalicza się od września, tj. przez 4 miesiące (10 000 zł x 30%) x 4/12 = 1000 zł.
W II roku – 10 000 zł x 30% = 3000 zł.
W III roku – 10 000 zł x 30% = 3000 zł.
W IV roku – 10 000 zł x 30% = 3000 zł – komputer zostanie zamortyzowany w ostatnim miesiącu IV roku jego amortyzacji.
Stawka podwyższona
Przy zastosowaniu stawki podwyższonej o współczynnik 2,0, tj. stawki 60 proc., amortyzacja tego sprzętu będzie wyglądała następująco:
W I roku – (10 000 zł x 60%) x 4/12 = 2000 zł.
W II roku – (10 000 zł x 60%) = 6000 zł.
W III roku do zamortyzowania została kwota 2000 zł, zatem przy amortyzacji miesięcznej spółka będzie naliczała odpisy jeszcze przez 4 miesiące.
Jeżeli w konkretnej sytuacji zdarzyłoby się, iż istnieją okoliczności do zastosowania więcej niż jednego współczynnika podwyższającego, w takiej sytuacji nie ma możliwości przyjęcia łącznego efektu (kumulacji) stosowania kilku współczynników podwyższających podstawową stawkę amortyzacyjną.
Przykład
Podatnik CIT wprowadza w trakcie roku podatkowego wiele zespołów komputerowych, w stosunku do których równocześnie można uznać, iż:
1) wymagają szczególnej sprawności technicznej, ponieważ będą pracowały w ruchu ciągłym – możliwość zastosowania współczynnika podwyższającego 1,4, oraz
2) poddane będą szybkiemu postępowi technicznemu, ponieważ zastosowano w nich złożone systemy komputerowe – możliwość zastosowania współczynnika podwyższającego 2,0.
Podatnik musi wybrać okoliczności do zastosowania jednego współczynnika i nie może jednocześnie podwyższyć stawki jednym i równocześnie drugim współczynnikiem.
Obniżenie stawki
Obniżenie stawek polega na tym, iż podatnicy mogą obniżać podstawowe stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Podatnik sam decyduje, czy obniżyć stawkę amortyzacyjną danego środka trwałego oraz o jaką wartość przy obowiązku zachowania dopuszczalnych terminów wprowadzenia tej obniżki. W przepisie podatkowym nie ma mowy o rezygnacji z obniżenia stawki, ale jest mowa o zmianach stawki, co wskazuje, iż istnieje możliwość kolejnych zmian w ramach obniżki, np. w jednym roku zastosowano współczynnik obniżający 0,2, a w następnym 0,5. Zdaniem autora, w tym zakresie istnieje również możliwość takiej zmiany stawki, która spowoduje powrót do stawki podstawowej. W przeszłości taka możliwość również istniała (występowało jedynie ograniczenie obniżki do wysokości współczynnika 0,5), a w aspekcie celowościowym zmiany zmierzały do uelastycznienia zasad, a nie wprowadzenia dodatkowych rygorów.
Możliwość obniżania stawek amortyzacyjnych wydaje się na pozór mało interesująca, jednak w określonych okolicznościach może być wykorzystana jako jeden z ważnych instrumentów polityki podatkowej. Podatnik może w okresie straty podatkowej, np. w okresie ponoszenia znacznych wydatków lub na początku działalności, zaplanować obniżone stawki amortyzacyjne i dokonywać odpowiednich korekt tej obniżki albo powrócić do podstawowych stawek, tj. wyższych kosztów podatkowych w okresie osiągania dochodów, a tym samym odpowiednio wpływać na wysokość straty podatkowej lub dochodu do opodatkowania. Również w celu uzyskania odpowiedniej zdolności kredytowej podatnik może obniżać roczne stawki amortyzacyjne w dowolnej wysokości, ograniczając tym samym koszty swojej działalności.
Metoda degresywna
Degresywną metodę amortyzacji można stosować jedynie w przypadku niektórych maszyn i urządzeń, w tym zespołów komputerowych. Stawka amortyzacji ulega podwyższeniu współczynnikiem nie wyższym niż 2, a w niektórych przypadkach 3. W przeciwieństwie do amortyzacji liniowej, gdzie podstawa naliczania odpisów amortyzacyjnych jest stała, przy amortyzacji degresywnej w każdym kolejnym roku amortyzacja naliczana jest od coraz mniejszej podstawy (pomniejszonej o dokonane w latach ubiegłych odpisy amortyzacyjne).
Raty amortyzacji maleją więc w kolejnych latach (ale w ciągu roku są stałe). W określonym momencie zamienia się tę zasadę na liniową. I tak, w pierwszym roku stosowania metody degresywnej, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środka trwałego, ustalonej na zasadach ogólnych, od podwyższonej stawki amortyzacyjnej. W każdym następnym roku odpisy te są dokonywane od wartości początkowej netto, czyli pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne dokonane w latach poprzednich. Wartość tę ustala się każdorazowo na początek kolejnego roku używania środka trwałego, do czasu, gdy tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji określonej przy zastosowaniu metody liniowej i stawki amortyzacyjnej z Wykazu stawek amortyzacyjnych. Począwszy od roku podatkowego, w którym amortyzacja metodą degresywną miałaby być niższa niż liczona metodą liniową, dalszych odpisów należy dokonywać metodą liniową przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych z możliwością ich podwyższania lub obniżania, aż do całkowitego zamortyzowania środka trwałego.
Przykład
Spółka z o.o. zdecydowała się amortyzować zakupiony w sierpniu 2004 r. za kwotę 10 000 zł sprzęt komputerowy przy zastosowaniu metody degresywnej. Wysokość odpisów amortyzacyjnych będzie się kształtowała następująco:
W 2004 r. 10 000 zł x 60% (2 x 30%) x 4/12 = 2000 zł.
W 2005 r. podstawą naliczania amortyzacji jest kwota 8000 zł = 10 000 zł – 2000 zł, odpis amortyzacyjny 8000 zł x 60% = 4800 zł.
W 2006 r. podstawą naliczania amortyzacji byłaby kwota 3200 = 8000 zł – 4800 zł, odpis amortyzacyjny 3200 zł x 60% = 1920 zł. W tym roku amortyzacja degresywna byłaby niższa niż przy zastosowaniu amortyzacji liniowej według podstawowej stawki 30% (3000 zł). Dlatego spółka zastosuje w tym roku liniową metodę amortyzacji przy stawce 60% (uwzględniając postęp techniczny). Przy pozostałej kwocie do umorzenia 3200 zł odpisy będą dokonywane przez 7 miesięcy.
Amortyzacja dla fabrycznie nowych środków trwałych
W celu stworzenia preferencji do inwestowania w nowe dobra inwestycyjne wprowadzono dodatkową metodę amortyzacji dla fabrycznie nowych środków trwałych, zaliczonych do grupy 3–6 Klasyfikacji Środków Trwałych, w tym zespoły komputerowe. Metoda ta umożliwia w pierwszym roku podatkowym, w którym środki te zostaną wprowadzone do ewidencji, zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów odpisu amortyzacyjnego w wysokości 30 proc. wartości początkowej środka trwałego.
Przykład
Podatnik zakupił komputer w listopadzie 2004 r. i wprowadził go w tym miesiącu do ewidencji, a zatem w listopadzie może odpisać w koszty uzyskania przychodów 30 proc. kwoty poniesionego wydatku i do końca 2004 r. roku nie będzie już dokonywał odpisów amortyzacyjnych od tego środka trwałego.
Jeżeli wysokość odpisów amortyzacyjnych według metody 30-proc. odpisu byłaby niższa od odpisów obliczonych zgodnie z zasadami metody degresywnej przy zastosowaniu współczynnika podwyższającego 2,0, to podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu stawek z Wykazu stawek amortyzacyjnych podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 3,0. W takim przypadku roczną kwotę amortyzacji ustala się w proporcji do liczby pełnych miesięcy pozostałych do końca roku, od momentu wprowadzenia środków trwałych do ewidencji, co ma decydujące znaczenie przy ocenie możliwości przyjęcia metody amortyzacji przy zastosowaniu współczynnika 3,0, jeżeli podatnik nabędzie środek trwały w trakcie roku podatkowego. Reguła ta została przez ustawodawcę wprowadzona właśnie z myślą o przyspieszonej amortyzacji dla komputerów.
Przykład
1. Podatnik zakupił komputer za kwotę 6000 zł we wrześniu 2004 r. i w tym miesiącu wprowadził go do ewidencji. Od momentu wprowadzenia go do ewidencji do końca roku pozostało 3 pełne miesiące (październik–grudzień).
Przy ustaleniach wynikających z zastosowania metody degresywnej – kwota amortyzacji wynosiłaby 6000 zł x 60% (2 x 30%) = 3600 zł : 12 x 3 = 900 zł, a kwota odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu 30-proc. odpisu w pierwszym roku podatkowym wynosiłaby 6000 zł x 30% = 1800 zł i tym samym nie byłaby niższa od odpisów obliczonych przy zastosowaniu metody degresywnej. W takim przypadku podatnik nie może zastosować zmodyfikowanej metody, przy uwzględnieniu współczynnika podwyższającego 3,0. Podatnik w pierwszym roku podatkowym może dokonać amortyzacji wyłącznie przy zastosowaniu 30-proc. odpisu od wartości początkowej nabytego komputera.
2. Podatnik zakupił taki sam komputer w styczniu 2005 r. i w tym miesiącu wprowadzi go do ewidencji.
Przy ustaleniach wynikających z zastosowania metody degresywnej – kwota amortyzacji wynosiłaby 6000 zł x 60% = 3600 zł : 12 x 11 (liczba pełnych miesięcy pozostałych do końca roku) = 3300 zł; w tym przypadku kwota odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu 30-proc. odpisu w pierwszym roku podatkowym w wysokości 1800 zł byłaby niższa od odpisów obliczonych przy zastosowaniu metody degresywnej. W takiej sytuacji podatnik może zastosować metodę amortyzacji przy zastosowaniu stawki z Wykazu podwyższonej o współczynnik 3,0. Wówczas w 2005 r. odpisy amortyzacyjne wyniosą 6000 zł x 90% = 5400 zł : 12 x 11 = 4950 zł. Odpis w tej kwocie może być dokonany jednorazowo już w styczniu 2005 r., tj. w miesiącu wprowadzenia komputera do ewidencji.
Przy amortyzacji dla fabrycznie nowych środków trwałych – według 30- -proc. odpisu lub poprzez zastosowanie stawki z Wykazu podwyższonej o współczynnik 3,0 – podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych, jednorazowo, już w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, albo w równych ratach co miesiąc, albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego.
W następnym roku podatkowym podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej zgodnie z metodą liniową (z możliwością podwyższania lub obniżania stawek) albo zgodnie z metodą degresywną.
Przy kontynuacji amortyzacji metodą degresywną, w drugim roku podatkowym, po wprowadzeniu środka trwałego do ewidencji, podatnicy będą dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej (tj. od wartości „brutto”), zaś w trzecim roku podatkowym od wartości początkowej pomniejszonej o odpisane w drugim roku podatkowym odpisy amortyzacyjne (tj. od wartości „netto”) i kontynuować zasady metody degresywnej, z uwzględnieniem przejścia na zasadę liniową.
Przy nowych zasadach amortyzacji istotna może być analiza możliwości wyboru metod amortyzacji w kolejnych latach podatkowych, ze względu na zróżnicowane rozłożenie kosztów amortyzacji w czasie.
Przykład
Spółka z o.o. nabyła w listopadzie 2004 r. komputer za kwotę 12 000 zł. Ponieważ jest to fabrycznie nowy środek trwały, stosuje zasadę 30-proc. odpisu amortyzacyjnego i w 2004 r. w ciągu miesiąca odpisuje w koszty podatkowe kwotę 3600 zł. Spółka ma następnie prawo w 2005 r. dokonywać odpisów amortyzacyjnych według metody degresywnej od wartości początkowej 12 000 zł. Roczny odpis będzie wynosił 12 000 zł x (2 x 30%) = 7200 zł, a miesięczny 600 zł.
Podstawa prawna:
ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).
Mirosław Dawidziuk
1 Więcej na temat wartości początkowej: M. Dolna-Ciemniakowska, Wartość początkowa środków trwałych – wybrane zagadnienia, „Prawo Przedsiębiorcy” nr 11, 2005 (przypis red.).
2 Ustawa z 21 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 90, poz. 756).


Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rozlicz się przez internet. Dzięki usłudze Twój e-PIT szybko i łatwo rozliczysz swój PIT

    Okres rozliczeń rocznych PIT trwa do końca kwietnia. Dzięki usłudze Twój e-PIT udostępnionej przez Ministerstwo Finansów w e-Urzędzie Skarbowym (e-US) możesz szybko i wygodnie rozliczyć swój PIT. Zwłaszcza jeśli masz Profil Zaufany. Jeśli nie masz – założysz go od ręki.

    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    REKLAMA