Jest znany suchar, który polega na tym, że na pytanie "Czy jesteś za przyjęciem euro?" odpowiada się: "Tak, oczywiście, przyjmę każdą kwotę w tej walucie". A tak zupełnie poważnie, to przyjęcie euro nie tyle jest kwestią woli danego państwa, co możliwości jego gospodarki. Według najnowszej oceny Komisji Europejskiej Polska nie spełnia żadnego z czterech warunków przyjęcia do strefy euro. Tak wynika z raportu opublikowanego 26 czerwca 2024 r. Tych warunków nie spełnia również pięć innych krajów członkowskich UE, które nie mają wspólnej waluty, w tym Bułgaria, która planowała przyjęcie euro już w 2025 roku.
- Strefa euro
- Komisja Europejska: najnowszy raport o konwergencji
- 4 warunki przyjęcia euro (kryteria konwergencji)
Strefa euro
Euro jest obecnie walutą następujących 20 państw członkowskich Unii Europejskiej (alfabetycznie): Austria, Belgia, Chorwacja, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia i Włochy. Państwa te tworzą tzw. strefę euro.
Ostatnia do strefy euro dołączyła Chorwacja, która wprowadziła wspólną walutę 1 stycznia 2023 r.
Wszystkie kraje UE, z wyjątkiem Danii, prawnie zobowiązały się do przystąpienia do strefy euro. Aktualnie - jak wskazuje Komisja Europejska - nad przyjęciem euro pracuje sześć następujących państw: Bułgaria, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia, Szwecja.
Komisja Europejska: najnowszy raport o konwergencji
Komisja Europejska ma obowiązek przedstawienia przynajmniej raz na dwa lata raportu na temat konwergencji krajów członkowskich, które nie należą do eurolandu - a więc stopnia zbliżenia ich wskaźników gospodarczych do unijnej średniej. Warunkiem przystąpienia do strefy euro jest spełnienie czterech warunków. Zgodnie z raportem KE opublikowanym 26 czerwca 2024 r. Polska obecnie nie spełnia żadnego z tych warunków.
4 warunki przyjęcia euro (kryteria konwergencji)
Jeden warunek, dotyczący stabilnych cen, stanowi, że inflacja nie może być większa niż 1,5 pkt proc. od średniego poziomu cen obliczonego dla trzech państw w strefie euro z najniższą inflacją.
Drugi warunek dotyczy finansów publicznych i nakazuje, by deficyt budżetowy nie był wyższy niż 3 proc. PKB, a dług publiczny nie przekraczał 60 proc. PKB. W związku z przekroczeniem limitu dotyczącego luki w budżecie Polska została objęta 19 czerwca przez KE procedurą nadmiernego deficytu wraz z sześcioma innymi krajami (ostateczną decyzję w sprawie uruchomienia procedury podejmą w lipcu ministrowie finansów krajów członkowskich). W raporcie z 2022 r. warunek równowagi finansów publicznych był jedynym, jaki Polska spełniała.
Warunek trzeci dotyczy stabilnej waluty i stanowi, że państwo chcące przystąpić do strefy euro musi uczestniczyć w mechanizmie kursowym ERM II przez co najmniej dwa lata.
Czwarty warunek przystąpienia do strefy euro dotyczy długoterminowych stóp procentowych. Mogą one być większe najwyżej o 2 pkt proc. od średniej obliczonej dla trzech państw w strefie euro z najniższymi stopami procentowymi.
Komisja Europejska zauważyła też, że Polska nie dostosowała swojego prawa do zapisów traktatowych, co również uniemożliwia jej wejście do strefy euro. Obecnie nie należy do niej siedem państw członkowskich UE: Bułgaria, Czechy, Dania, Węgry, Polska, Rumunia i Szwecja. KE w raporcie podkreśliła, że wszystkie te państwa z wyjątkiem Danii są prawnie zobowiązane do przystąpienia do strefy euro. Dania korzysta z tzw. klauzuli opt-out, dającej jej możliwość nieprzystępowania do danej polityki UE, i z tego powodu nie podlega ocenie konwergencji.
Spośród krajów członkowskich poza strefą euro najbliżej wejścia jest Bułgaria, która planowała wprowadzić wspólną walutę na początku 2025 roku. W ocenie Komisji Europejskiej Bułgaria nadal nie spełnia jednak warunku dotyczącego stabilności cen.
(za depeszą PAP autorstwa Magdaleny Cedro)