W związku z rosnącym zainteresowaniem organów podatkowych cenami transferowymi można zaobserwować zwiększoną liczbę kontroli w tym zakresie. Choć prowadzenie kontroli na podstawie i w granicach przepisów prawa stanowi obowiązek organów podatkowych, kontrolującym zdarzają się w tym zakresie nadużycia.
- Kontrole cen transferowych - wezwanie do przedłożenia dokumentacji lokalnej z naruszeniem podstawy prawnej
- Wymogi prawne wezwania
- Czujność wysoce wskazana
Kontrole cen transferowych - wezwanie do przedłożenia dokumentacji lokalnej z naruszeniem podstawy prawnej
Organy podatkowe podejmują działania, które znajdują oparcie w polskich przepisach w zakresie cen transferowych, w tym w szczególności w Ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „ustawa o CIT”), Ordynacji podatkowej, czy rozporządzeniach Ministra Finansów. Czerpią również z zagranicznych źródeł, takich jak Wytyczne OECD w zakresie cen transferowych dla przedsiębiorstw międzynarodowych oraz administracji podatkowych.
Jedną z sytuacji, w których dochodzi do nadużyć, jest wystosowanie przez organ wezwania do sporządzenia oraz przedłożenia dokumentacji lokalnej z naruszeniem podstawy prawnej.
Wymogi prawne wezwania
Wezwanie organu musi być uzasadnione i spełniać wymagania zawarte w art. 11s ustawy o CIT, w którym zawarte są szczegółowe regulacje, dotyczące kontroli cen transferowych. Wskazuje on dwa tryby występowania o przedstawienie i sporządzenie dokumentacji cen transferowych na żądanie organów podatkowych:
1) Podmioty powiązane, które są obowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych lub grupowej dokumentacji cen transferowych, przedkładają, na żądanie organów podatkowych, tę dokumentację, w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego żądania.
- W celu wystąpienia ze wskazanym wezwaniem niezbędne jest, aby podmioty były zobowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych lub grupowej dokumentacji cen transferowych.
- Art. 11n ustawy o CIT wskazuje sytuacje, w których obowiązek sporządzenia dokumentacji, o którym mowa w art. 11k ust. 1 ustawy o CIT nie znajdzie zastosowania. Przesłanką wezwania w trybie art. 11s ust. 1 ustawy o CIT jest natomiast wystąpienie obowiązku sporządzenia dokumentacji lokalnej / grupowej. Bezpośrednie brzmienie przepisu wskazuje zatem wprost, że skuteczność wezwania do przedłożenia dokumentacji w terminie 14 dni, w przypadku podmiotów zwolnionych z art. 11n ustawy o CIT może być kwestionowana przez podatnika.
2) W przypadku wystąpienia okoliczności wskazujących na prawdopodobieństwo zaniżenia wartości transakcji kontrolowanej lub niespełnienia warunków, o których mowa w art. 11f ust. 1 lub art. 11g ust. 1, organ podatkowy może zwrócić się do podatnika niebędącego mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, z uwzględnieniem art. 11q ust. 3b, z żądaniem sporządzenia i przedłożenia lokalnej dokumentacji cen transferowych niezawierającej analizy porównawczej lub analizy zgodności dla wskazanych przez organ podatkowy transakcji kontrolowanych w roku podatkowym, w terminie 30 dni od dnia doręczenia takiego żądania. Żądanie wskazuje okoliczności świadczące o prawdopodobieństwie zaniżenia wartości transakcji kontrolowanej lub niespełnienia warunków, o których mowa w art. 11f ust. 1 ustawy o CIT lub art. 11g ust. 1 ustawy o CIT.
Regulacja ta określa skonkretyzowane przesłanki skorzystania przez organ ze
wskazanych uprawnień. W celu skutecznego wezwania podatnika do sporządzenia i przedłożenia dokumentacji niezawierającej analizy porównawczej/analizy zgodności w terminie 30 dni muszą być jednocześnie spełnione następujące przesłanki:
- wezwanie musi zawierać opis okoliczności wskazujących na prawdopodobieństwo zaniżenia wartości transakcji, lub niespełnienie warunków safe-harbour dla transakcji pożyczkowych, lub usług o niskiej wartości dodanej,
- wezwanie nie może dotyczyć podmiotów będących mikroprzedsiębiorcami.
Niespełnienie którejkolwiek z powyższych przesłanek może stanowić podstawę do kwestionowania skuteczności wezwania otrzymanego od organu.
Czujność wysoce wskazana
W chwili otrzymania od organów podatkowych wezwania do sporządzenia oraz przedłożenia dokumentacji lokalnej kluczowa jest czujność podatników. Organom podatkowym w trakcie kontroli cen transferowych, zdarza się bowiem wzywać podatnika do przedłożenia dokumentacji w niewłaściwym trybie, bądź bez właściwego uzasadnienia.
Po otrzymaniu wezwania do sporządzenia oraz przedłożenia dokumentacji lokalnej podatnicy powinni w pierwszej kolejności przeprowadzić szczegółową analizę otrzymanego pisma, w zakresie jego zasadności oraz oparcia w przepisach (w szczególności w zakresie spełnienia przesłanek określonych w art. 11s ustawy o CIT). W konsekwencji świadomość podatników dotycząca przepisów regulujących kontrolę cen transferowych jest kluczowa, ponieważ może uchronić zarówno od potencjalnej odpowiedzialności karnej skarbowej, jak i przed narażeniem przedsiębiorstwa na dodatkowe koszty.
Należy również wskazać, że brak obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji transferowej dla transakcji zwolnionych, nie wyklucza obowiązku stosowania rynkowych cen między podmiotami powiązanymi. W przypadku transakcji zwolnionych, o istotnych wartościach, podmioty gospodarcze mogą wyposażyć się w analizę porównawczą ex ante. Nie będzie ona wymagana przepisami prawa, jednak pozwoli uniknąć doszacowania kwoty podatku przez organ skarbowy oraz odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych.
Olaf Ruchniewicz, Analyst w ENODO Advisors