Zgodnie z nowelizacją, skarga przysługuje od prawomocnych orzeczeń wojewódzkiego sądu administracyjnego kończących postępowanie w sprawie, czyli rozstrzygnięć co do istoty sprawy, gdy strona przez wydanie takiego orzeczenia poniosła szkodę, a jego zmiana lub uchylenie w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.
W wyjątkowych przypadkach skarga będzie przysługiwała również wtedy, gdy niezgodność z prawem orzeczeń będzie wynikiem naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych.
Nowelizacja wskazuje, że wniesienie skargi jest wyłączone w przypadku orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego, z wyjątkiem, gdy ich niezgodność z prawem wynika z rażącego naruszenia norm prawa Unii Europejskiej.
Skargę wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch lat od dnia jego uprawomocnienia się, należy przy tym dodać, że będzie ona podlegać opłacie stałej. Po doręczeniu skargi stronie przeciwnej, a gdy skargę wniósł Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich - obydwu stronom, wojewódzki sąd administracyjny przedstawia niezwłocznie akta sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, który rozpoznaje skargę w składzie trzech sędziów.
Nowelizacja wyraźnie wskazuje, że od tego samego orzeczenia strona może wnieść tylko jedną skargę. Skargę można oprzeć na zarzucie naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania, które spowodowały niezgodność orzeczenia z prawem, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda. Podkreślić należy, że przepisy wskazują, że podstawą skargi nie mogą być jednak zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Podsumowując, nowelizację należy ocenić pozytywnie, gdyż jak wynika z uzasadnienia do projektu, w praktyce notuje się zaskarżanie ok. 12 % orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, co może powodować sytuacje, w których dochodzi do uprawomocnienia się niezgodnego z prawem orzeczenia. Z tego względu celowe jest uregulowanie instytucji skargi, którą strona w wyjątkowych, powyżej opisanych, przypadkach mogłaby bronić swoich praw.
Barbara Jureczek, Aneta Wrona
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna