W roku 2001 firma wystawiła fakturę dokumentującą usługę, z której nabywca według umowy potrącił 2000 zł tytułem gwarancji na okres dwóch lat. Ponadto wymieniona faktura nie została w całości uregulowana na kwotę 1000 zł. Faktura zwiększyła przychód podatkowy. W roku 2003 utworzono odpis aktualizacyjny niestanowiący kosztu uzyskania przychodu, a w roku 2005 podpisano umowę ugody, w której powołano się na potwierdzenie salda z 31 grudnia 2004 r. na kwotę 3000 zł i nastąpiło umorzenie w 40%. Czy należność uległa przedawnieniu? Czy kwota spłaty 1200 zł stanowi przychód podatkowy, mimo że odpisanie nie było kosztem uzyskania przychodu? Jak podatkowo rozliczyć te operacje?
Roszczenie z tytułu przedmiotowej należności uległo przedawnieniu w 2004 r., a jej częściowa spłata nie stanowi Państwa przychodu.
Termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 118 Kodeksu cywilnego).
Z treści pytania nie wynika, kiedy roszczenie z tytułu zapłaty stało się wymagalne (kiedy upłynął termin płatności) za przedmiotową usługę. Wiadomo jedynie, że faktura dokumentująca tę usługę została wystawiona w 2001 r. Należy jednak podejrzewać, że roszczenie stało się wymagalne również w tym roku, a więc bieg przedawnienia rozpoczął się w 2001 r. Oznacza to, że roszczenie to przedawniło się w 2004 r. (z treści pytania nie wynika, aby bieg przedawnienia uległ zawieszeniu lub przerwaniu). Wierzytelności te nie mogą zatem zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 20 updop).
Jednocześnie częściowa spłata wierzytelności nie stanowi Państwa przychodu. Przychód z tytułu wierzytelności (w wysokości 3000 zł) powstał bowiem w 2001 r., a jednocześnie nie znajdzie zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 4 updop, który przewiduje, iż przychodem jest wartość zwróconych wierzytelności, które zostały uprzednio odpisane jako nieściągalne lub umorzone i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (jak wynika z pytania – tak się nie stało).
Na marginesie należy zauważyć, iż nawet gdyby odpis aktualizacyjny z tego tytułu został zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, przychód nie powstałby na mocy art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy. Przychód ten powstałby bowiem wcześniej (z momentem przedawnienia) na mocy art. 12 ust. 1 pkt 4d ustawy, który to przepis stanowi, że przychodem jest wartość należności umorzonych, przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizacyjne zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
• art. 118 i 120 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 48, poz. 462
• art. 12 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 pkt 4d oraz art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 78, poz. 684
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy