Ewidencja księgowa grantów

Aleksander Zawadzki
rozwiń więcej
Po wejściu Polski w struktury Unii Europejskiej w znaczący sposób wzrosły możliwości finansowania działalności z różnego rodzaju grantów. Można z nich korzystać zarówno bezpośrednio ze środków unijnych, jak i za pośrednictwem krajowych, wyznaczonych do tego instytucji. Do wykorzystania są również granty krajowe. Pojęcie grantu oznacza dotację na określony cel (zwykle artystyczny lub naukowy), którą przyznają twórcom rozmaite instytucje, firmy i czasami osoby prywatne1.

W jednostkach prowadzących rachunkowość na zasadach ogólnych otrzymane granty będą klasyfikowane jako dotacje i wykazywane w pozycji Pozostałe przychody operacyjne rachunku zysków i strat. W przypadku organizacji non profit kwalifikacja taka nie jest już tak jednoznaczna. Należy wziąć tutaj pod uwagę zasadę wyższości treści ekonomicznej operacji gospodarczej nad jej formą prawną. Można się więc zastanawiać, czy tego typu dotację kwalifikować:

l jako zwiększającą fundusz statutowy,

l jako przychody z działalności statutowej,

l jako pozostałe przychody.

Grant nie zwiększa funduszu statutowego

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej źródłem funduszu statutowego mogą być:

l składki członkowskie,

l darowizny,

l spadki i zapisy,

l dochody z własnej działalności.

l dochody z majątku,

l dochody z działalności gospodarczej, jeżeli jest prowadzona,

l dochody z ofiarności publicznej,

l dotacje celowe z budżetu państwa.

Można by więc przyjąć, że grant jako swego rodzaju dotacja celowa może być kwalifikowany jako zwiększenie funduszu statutowego, pod warunkiem umieszczenia odpowiednich zapisów w statucie organizacji. Jednak z uwagi na fakt, iż otrzymywanie grantów nie jest zdarzeniem ciągłym ani okresowym, tego typu kwalifikacja wydaje się niewłaściwa. Ponadto grant przyznawany jest na sfinansowanie konkretnych wydatków i powinien być, zgodnie z zasadą współmierności przychodów i kosztów, zaliczony do przychodów.

Grant jako przychód z działalności statutowej

Zaliczenie grantu do przychodów z działalności statutowej wymaga również odpowiednich zapisów w statucie. Podstawową działalność organizacji określa przede wszystkim ich statut, w którym sprecyzowane są główne cele działalności oraz źródła jej finansowania. Rozpatrując problem przychodów z działalności statutowej, należy mieć przede wszystkim na uwadze zasadę wyższości treści nad formą, która w rachunkowości stanowi podstawę kwalifikacji zdarzeń gospodarczych w ewidencji księgowej. Dokonując ewidencji grantów przyznanych i otrzymanych, należy mieć na uwadze dodatkowo zasadę współmierności przychodów i kosztów, z której organizacje non profit nie są zwolnione. Koszty ponoszone w trakcie realizacji grantu muszą być, zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości2, związane z przychodami dotyczącymi danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku grantów długoterminowych, realizowanych przez kilka okresów obrachunkowych. W takim przypadku kwalifikowanie otrzymanych środków do przychodów z działalności statutowej będzie odbywało się z zachowaniem zasady współmierności, czyli adekwatnie do ponoszonych kosztów realizacji grantu. Kontem przejściowym jest tutaj Rozliczenie międzyokresowe przychodów. Konto to zostanie uznane kwotą przyznanego grantu i obciążane kwotami przenoszonymi na konto Przychody z działalności statutowej w momencie poniesienia kosztu realizacji grantu.

Przykład

Organizacja wygrała konkurs na otrzymanie grantu związanego z badaniami zachorowalności na gruźlicę w województwie kujawsko-pomorskim. Kwota przyznanego grantu to 200 000 zł. W związku z tym w 2007 roku miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Otrzymano informację o przyznaniu grantu na kwotę 200 000,00 zł.

2. Otrzymano przelewem na rachunek bankowy środki pieniężne pochodzące z grantu.

3. Otrzymano fakturę za materiały niezbędne do przeprowadzenia badań ankietowych na kwotę 10 000,00 zł.

4. Otrzymano fakturę za opracowanie kwestionariusza badań ankietowych dotyczących zachorowalności na 12 200,00 zł.

5. Wypłacono wynagrodzenia ankieterom wykonującym wywiad - 80 000,00 zł.

6. Otrzymano fakturę od firmy usługowej za opracowanie wyników badań ankietowych na 24 400,00 zł.

7. Opłacono przelewem faktury za usługi wykonane w ramach prac związanych z grantem.

Kwalifikację księgową powyższych operacji gospodarczych, z uwzględnieniem zasady memoriału oraz współmierności, przedstawia poniższy schemat.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Operacje 3a, 4a, 5a oraz 6a dotyczą przeniesienia części przychodu, zarachowanego wcześniej jako przychody przyszłych okresów, do przychodów okresu bieżącego. W ten sposób przychody są współmierne kosztom w danym roku obrachunkowym. W przypadku bezpośredniego zakwalifikowania otrzymanego grantu do przychodów jednostka osiągnęłaby z tego tytułu w 2007 roku zysk w kwocie 73 400,00 zł (200 000,00 - 126 600,00), natomiast w następnych latach grant generowałby tylko i wyłącznie stratę.

Dla uproszczenia, w operacji nr 5 pominięto konto „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”.

Grant jako „pozostały przychód”

Trzeci sposób kwalifikacji otrzymanego grantu będzie miał miejsce w odniesieniu do organizacji, które w swoim statucie nie przewidziały możliwości ich otrzymania. W takim przypadku przyznanie lub otrzymanie grantu będzie kwalifikowane do Pozostałych przychodów. Pozostałe przychody to takie, które nie kwalifikują się do przychodów z działalności statutowej oraz przychodów finansowych. Są one odpowiednikiem pozostałych przychodów operacyjnych określonych przez ustawę o rachunkowości.

Ustawa określa, że pozostałe przychody operacyjne to przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności przychody związane3:

l z działalnością socjalną,

l ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także z utrzymywaniem i zbyciem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji,

l z rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,

l z odszkodowaniami, karami otrzymanymi przez jednostkę,

l z otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.

Sposób ewidencji w takim przypadku będzie podobny do przedstawionego w przykładzie. Podobnie zachowana musi być zasada współmierności przychodów i kosztów, co skutkuje koniecznością przenoszenia przychodów z tytułu otrzymania grantów długoterminowych przez konto Rozliczenie międzyokresowe przychodów, które będzie korespondowało z kontem Pozostałe koszty. Należy pamiętać, że w takim przypadku wszelkie koszty ponoszone w związku z realizacją grantu obciążają konto Pozostałe koszty. Schemat ewidencyjny w takim przypadku pokazano poniżej.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Nie ma konieczności międzyokresowego rozliczania otrzymanego grantu, w przypadku gdy jego zakończenie, czyli poniesienie wszystkich kosztów, zamyka się w okresie obrachunkowym, w którym grant został przyznany.

Według mnie zasadne będzie otwarcie w planie kont organizacji osobnych grup kont kosztów dla celów ewidencji kosztów poniesionych w związku z realizacją grantu. Jest to związane z koniecznością okresowego raportowania i sprawozdawania wydatków poniesionych w ramach grantu. W przypadku korzystania przez jednostkę z kilku grantów takie rozwiązanie znacznie ułatwi kontrolę wydatków oraz sporządzanie sprawozdań z realizacji grantu.

Środki z grantu wolne od podatku dochodowego

Problem podatkowy związany z uzyskaniem grantu ogranicza się do odpowiedzi na pytanie: czy środki pochodzące z grantu przeznaczone są na cele określone artykułem 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych? Określa on, że wolne od podatku są dochody podatników, których celem statutowym jest m.in. działalność naukowa, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele. W tym samym artykule w ustępie 1 punkt 6c ustawodawca zwalnia od podatku dochody organizacji pożytku publicznego, o których mowa w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie - w części przeznaczonej na działalność statutową, z wyłączeniem działalności gospodarczej. Jest to zasada ogólna zwalniająca dochody organizacji typu „non profit” z opodatkowania dochodów w przypadku przeznaczenia ich na cele wymienione w tym artykule.

W przypadku gdy organizacja prowadzi działalność gospodarczą lub przeznacza środki otrzymane z grantu na cele niewymienione w art. 17 updop, można skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego zawartego w art. 17 ust. 1 pkt 23. Określa on, że z opodatkowania podatkiem dochodowym zwolnione są dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym także ze środków z programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra lub agencje rządowe; w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc.

Dr Aleksander Zawadzki

* * *

Reasumując:

l Grant nie powinien być kwalifikowany jako dotacja celowa zwiększająca fundusz statutowy.

l Grant powinien być zakwalifikowany do przychodów z działalności statutowej lub do pozostałych przychodów.

l Środki pochodzące z grantu są zwolnione z podatku dochodowego.

Podstawy prawne:

l ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589

 

1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Grant

2 Art. 6 ust. 1 uor.

3 Art. 3 ust. 1 pkt 32.

Księgowość
Czy można sprzedać środek trwały w czasie zawieszenia działalności gospodarczej.? Jak rozliczyć podatki od tej sprzedaży?
01 kwi 2025

Wielu przedsiębiorców, którzy decydują się na zawieszenie działalności gospodarczej, zastanawia się, jak prawidłowo rozliczyć sprzedaż środków trwałych. Często pojawiają się pytania, czy w trakcie zawieszenia można sprzedać firmowy majątek i czy od takiej transakcji należy odprowadzić podatek. Wbrew pozorom, sprawa nie jest skomplikowana.

CFO w firmie – dlaczego warto go docenić, zwłaszcza w sytuacji kryzysowej
01 kwi 2025

O roli dyrektorów finansowych w zarządzaniu kryzysowym na przykładzie sytuacji, w jakiej znalazły się międzynarodowe organizacje pozarządowe – pisze Jarosław Czubacki, Head of Finance w Fundacji Save the Children Polska.

KSeF tuż za rogiem! Księgowi mówią jasno: za zgodność e-faktur odpowiadać będą przedsiębiorcy
31 mar 2025

KSeF już jest na horyzoncie. Przedsiębiorcy wciąż jednak zwlekają z przygotowaniami do e-faktur, licząc na pomoc księgowych z biur rachunkowych. Tymczasem to oni sami będą odpowiadać za zgodność z nowymi przepisami. Jak dobrze przygotować firmę i uniknąć kosztownych potknięć? Sprawdź, co zrobić już teraz.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią – kompendium wiedzy dla polskich rezydentów podatkowych
31 mar 2025

W erze globalnej mobilności zawodowej i kapitałowej coraz więcej Polaków uzyskuje dochody z zagranicy. Najczęściej chodzi o Wielką Brytanię – kraj, który od lat przyciąga naszych obywateli do pracy, prowadzenia działalności gospodarczej czy inwestowania. W takim kontekście kluczowa staje się znajomość zasad opodatkowania dochodów uzyskiwanych w UK przez osoby będące polskimi rezydentami podatkowymi.

Prof. W. Modzelewski: VAT unijny to największe zagrożenie dla uczciwych podatników. Trzeba zrezygnować z pozornych działań uszczelniających i napisać od nowa ustawę o VAT
31 mar 2025

Powoli ale skutecznie przebija się do świadomości podatników diagnoza, że VAT unijny, wprowadzony w Polsce w 2004 r., był od początku nieznaną w historii pułapką zastawioną nie tylko na nasze państwo, lecz również na dziesiątki tysięcy naiwnych i uczciwych podatników, którzy mieli być (i są nadal) ofiarami tego eksperymentu – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ordynacja podatkowa - MF szykuje liczne zmiany od 2026 r. Przedawnienie, zapłata podatku, zwrot nadpłaty, MDR i wiele innych nowości w projekcie nowelizacji
31 mar 2025

W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany są bardzo liczne i mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Ministerstwo Finansów informuje, że celem tej nowelizacji jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Zobaczmy jakie zmiany czekają podatników od początku przyszłego roku.

Obowiązkowe e-Doręczenia od 1 kwietnia 2025 r. dla firm zarejestrowanych w KRS. Jak założyć skrzynkę i aktywować Adres do Doręczeń Elektronicznych (ADE)
27 mar 2025

W komunikacie z 27 marca 2025 r. Poczta Polska przypomina o nadchodzącym terminie: 1 kwietnia 2025 r., kiedy to obowiązek korzystania z systemu e-Doręczeń zostanie rozszerzony na przedsiębiorstwa zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym przed początkiem bieżącego roku.

Ekologiczne opakowania w e-handlu - ogromne wyzwanie dla logistyki
26 mar 2025

Europejski klient e-commerce ma sprzeczne oczekiwania wobec opakowań, w których dostarczane są jego zamówienia. Domaga się ekologicznych rozwiązań, ale rzadko zrezygnuje z zakupu, jeśli nie otrzyma alternatywy zrównoważonej klimatycznie. Nie chce też płacić za spełnienie postulatów środowiskowych, a długa lista rozbieżności generuje ogromne wyzwania po stronie sprzedawców i logistyki. Ekologiczna rewolucja nie jest tania, dodatkowo nowe unijne przepisy wymuszają daleko idące zmiany w procesie realizacji zamówień.

Praca w KAS - rekrutacja 2025. Gdzie szukać ogłoszeń?
26 mar 2025

Praca w KAS a rekrutacja w 2025 roku. Jakie zadania ma Krajowa Administracja Państwowa? Kto może pracować w KAS? Gdzie szukać ogłoszeń? Jakie są wymagania są w trakcie rekrutacji w 2025 roku?

Roczne zeznanie podatkowe CIT tylko do 31 marca. Jak złożyć CIT-8
28 mar 2025

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa przypominają, że 31 marca 2025 r. upływa termin złożenia zeznania CIT-8 za 2024 rok dla tych podatników, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. CIT-8 można złożyć także elektronicznie w serwisie e-Urząd Skarbowy bez konieczności posiadania podpisu kwalifikowanego.

pokaż więcej
Proszę czekać...