Podkreślenia wymaga fakt, że ustawodawca zawęził katalog kosztów działalności B+R. Jednakże pomimo tego istnieją wątpliwości, które koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo w ramach działalności B+R podlegają rozliczeniu w ramach preferencji podatkowej. W związku z tym podatnicy celem uniknięcia ryzyka podatkowego w tym zakresie przygotowują zapytania do organów podatkowych. Przy czym bezsprzecznie wraz z postępem technologicznym pojawiają się nowego rodzaju wydatki ponoszone przez podmioty gospodarcze i nowe wątpliwości co do przyporządkowania tychże kosztów do kosztów B+R.
Definicja kosztów kwalifikowanych
Jak stanowi dyspozycja art. 18d ust. 2 i ust. 3 ustawy o CIT (analogiczne brzmienie przepisu w art. 26e ust. 2 i ust. 3 ustawy o PIT) za koszty kwalifikowane uznaje się:
- wynagrodzenia „pracownicze” oraz składki „zusowskie” (tj. wynagrodzenia ze stosunku pracy, z umów zlecenia i o dzieło). Uwypuklić należy, że wydatki na wynagrodzenia określone w umowach o współpracy (B2B) nie należą do tej kategorii kosztowej.
- nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością B+R.
- nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych.
- ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot zaklasyfikowany do instytucji tworzących system szkolnictwa wyższego i nauki oraz działających na rzecz tego systemu.
- nabycie usług wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
- koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.
- odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. W tym miejscu należy podkreślić, że do tej kategorii kosztów podatkowych uprawniających do zastosowania ulgi nie zaliczymy odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością - wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
Wydatki na wynagrodzenia blogerów i testerów
Ustawodawca wprost daje możliwość zaliczenia do kategorii kosztów kwalifikowanych ponoszonych przez przedsiębiorstwo wydatków na wynagrodzenia „pracownicze” (tj. wynagrodzenia ze stosunku pracy, z umów zlecenia czy o dzieło). Jednakże kwestia ta nie jest na tyle precyzyjna, aby odbyła się bez wątpliwości interpretacyjnych na poziomie chociażby składników takiego wynagrodzenia uprawniających do zastosowania preferencji. Zagadnieniem spornym jest np. przyporządkowanie wynagrodzenia pracownika dedykowanego do działalności B+R za dni jego nieobecności (tj. dni urlopowe czy chorobowe). Bowiem organy podatkowe raczej jednomyślnie stoją na stanowisku, że wynagrodzenia chorobowe i inne wypłacane na podstawie szczególnych przepisów prawa pracy nie będą stanowiły kosztów, o których mowa w art. 18d ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT (zob. interpretacja indywidualna DKIS z dnia 25 sierpnia 2021 r., Nr 0111-KDIB1-3.4010.235.2021.2.AN). Jednocześnie należy podkreślić, że sądy w wydawanych rozstrzygnięciach prezentują odmienne poglądy niż organy podatkowe, m.in. w wyroku WSA w Szczecnie z dnia 13 lutego 2019 r., sygn. akt I SA/Sz 835/18: „Nie ma podstaw do wyłączenia przychodów pracownika B+R otrzymanych, gdy nie świadczy on pracy z powodu urlopu, choroby lub innej usprawiedliwionej nieobecności. Brzmienie art. 18d ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.p. wprowadzone od 1 stycznia 2018 r. miało ułatwić ustalenie proporcji w sytuacji, gdy dany pracownik zajmuje się działalnością B+R oraz inną działalnością; na to właśnie wskazuje treść "w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu".
Interpretacja indywidualna o wynagrodzeniu testerów i blogerów
Co ciekawe, niedawno pojawiła się interpretacja podatkowa DKIS z dnia 10 grudnia 2021 r., Nr 0111-KDIB1-3.4010.203.2019.12.PC, w której organ podatkowy uznał, że ponoszone przez spółkę z branży kosmetycznej koszty na wynagrodzenia blogerów i testerów zatrudnionych na umowę zlecenia lub o dzieło, w zakresie w jakim uczestniczą w działalności badawczo-rozwojowej spółki przekazując opinie o testowanych prototypach z uwzględnieniem ewentualnego wynagrodzenia za przeniesienie majątkowych praw autorskich do utworów stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 ustawy o CIT. Spółka jako wnioskodawca w przytoczonej interpretacji podatkowej wskazywała, że ocena produktów na podstawie opinii blogerów i testerów stanowi jedną z czynności procesu tworzenia nowego produktu kosmetycznego.
Zatem powstaje pytanie, czy powyższą interpretację możemy uznać za przełomową także dla podatników z innych branż i czy w przypadku ponoszenia przez te podmioty takiego rodzaju wydatków na współpracę z blogerami i testerami należy uwzględniać w kosztach kwalifikowanych uwzględniając działania tych osób jako część metodologii badawczej podmiotów? We współczesnym świecie opartym coraz mocniej na digitalizacji i kształtowaniu opinii konsumentów na podstawie social mediów wydaje się, że takiego rodzaju koszty nie są obce dla wielu przedsiębiorstw i są/ będą ponoszone m.in. na blogerów/vlogerów, youtuberów czy influencerów. A więc wydaje się, że wnioskodawca z ww. interpretacji podatkowej nie będzie jednostkowym przypadkiem.
Roksana Basty – Starszy konsultant podatkowy w Kancelarii Doradztwa Podatkowego dr Eweliny Skwierczyńskiej TAX-ES we Wrocławiu
https://tax-es.pl/
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 583 ze zm.; dalej: ustawa o CIT).
-
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.; dalej: ustawa o PIT).
-
Objaśnienia podatkowe Ministerstwa Finansów z dnia 15 lutego 2019 r. dotyczące preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez prawa własności intelektualnej – IP BOX
-
Podręcznik Frascati 2015. Zalecenia dotyczące pozyskiwania i prezentowania danych z zakresu działalności badawczo-rozwojowej przygotowany przez OECD (dalej: Podręcznik Frascati).