Otrzymałem dwie faktury zaliczkowe z datą wystawienia i sprzedaży 31 sierpnia 2005 r. oraz terminem płatności 2 września 2005 r. Faktycznie zapłaciłem zaliczki częściowo w terminie 2 września 2005 r., resztę w trakcie września. Jedna faktura dotyczy usług budowlanych, druga dostawy surowca - kamienia. Czy sprzedawca prawidłowo wystawił faktury zaliczkowe przed terminem otrzymania moich przelewów (z terminem płatności)? Jeżeli takie faktury są prawidłowe, to czy mogę odliczyć w sierpniu wynikający z nich podatek naliczony?
RADA
Faktury zostały wystawione nieprawidłowo. Sprzedawca nie powinien był wystawiać faktury przed otrzymaniem zaliczki, gdyż takie faktury nie dokumentują żadnej czynności. VAT należy odliczyć we wrześniu, kiedy została zapłacona zaliczka i powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy.
UZASADNIENIE
W obowiązującym stanie prawnym otrzymanie przez podatnika każdej kwoty zaliczki powoduje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą jej otrzymania.
Fakt otrzymania zaliczki powinien zostać udokumentowany za pomocą faktury, którą należy wystawić nie później niż 7 dnia, licząc od dnia, w którym otrzymano część należności od nabywcy (§ 14 ust. 1 rozporządzenia w sprawie faktur).
ZAPAMIĘTAJ
Fakturę zaliczkową wystawia się nie później niż 7 dnia od dnia, w którym ją otrzymano.
Z powyższego wynika, że fakturę za otrzymaną kwotę zaliczki wystawia się nie później niż 7 dnia od jej otrzymania, zaś w przypadku, gdy data otrzymania zaliczki jest inna niż data wystawienia faktury (faktura nie jest wystawiana w tym samym dniu co dzień otrzymania części należności), należy na fakturze podać datę otrzymania tej zaliczki.
W opisanym przez Państwa przypadku mamy do czynienia z sytuacją odwrotną. Faktury zaliczkowe zostały wystawione 31 sierpnia br. wraz ze wskazanym na nich terminem płatności, przypadającym na 2 września br., zaś kwoty wskazane na tych fakturach zostały uregulowane przez Państwa dopiero 2 września oraz w terminie późniejszym. Oznacza to, że postępowanie Państwa kontrahenta było nieprawidłowe. Faktura została wystawiona za wcześnie.
Prawidłowo, u kontrahenta obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanych zaliczek powstał dopiero 2 września oraz w terminie późniejszym, w którym uregulowali Państwo pozostałą kwotę zaliczki. Dopiero wtedy nabył on prawo do wystawienia faktury za otrzymane kwoty. Tak więc, odnośnie do płatności dokonanej 2 września, faktura powinna zostać wystawiona najpóźniej 9 września, a w odniesieniu do pozostałej kwoty (nie podają Państwo dokładnej daty zapłaty) – nie później niż 7 dnia, licząc od dnia wpłynięcia pieniędzy na rachunek kontrahenta.
W opisanej sytuacji należy przyjąć, że mimo iż Państwa kontrahent wystawił fakturę wcześniej niż powinien, to obowiązek podatkowy powstanie u niego nie w momencie wystawienia tych faktur, ale dopiero w momencie otrzymania zaliczek.
Dla Państwa ma to bardzo istotne znaczenie z punktu przysługiwania prawa do odliczenia z takich faktur. Aby określić moment, w którym nabyli Państwo to prawo, należy odwołać się do zasady wyrażonej w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, który odnosi się również do zaliczek. Tak więc, prawo do odliczenia VAT z takich faktur powstaje w rozliczeniu za miesiąc ich otrzymania. Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia w rozliczeniu za ten miesiąc, może to zrobić w deklaracji za następny okres rozliczeniowy. Jednak faktura wystawiona w sierpniu nie dokumentuje żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu. To oznacza, że w miesiącu jej wystawienia nie daje podstaw do odliczenia z niej VAT.
Ponieważ w opisanym przypadku faktura zaliczkowa została wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego u sprzedawcy, należy przyjąć, że niewłaściwe byłoby rozliczenie tej faktury w deklaracji za sierpień. Mogli to Państwo zrobić dopiero w deklaracji za wrzesień, czyli za miesiąc, w którym dokonaliście zapłaty zaliczek, a tym samym – u kontrahenta powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu (podatek należny stał się u niego wymagalny).
• art. 86 ust. 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
Magdalena Piwowarska
specjalista w zakresie VAT