Jak rozliczać organizacje prowadzące działalność

Fundacje oraz stowarzyszenia, które prowadzą działalność gospodarczą, powinny, tak jak inni przedsiębiorcy, prowadzić w pełni księgi rachunkowe, z tym że wykazują one wynik finansowy odrębnie na działalności statutowej i na działalności gospodarczej.


Każda organizacja, np. fundacja czy stowarzyszenie, oprócz działalności statutowej może podejmować również działalność gospodarczą. Organizacje te działalność gospodarczą mogą prowadzić w celu pozyskiwania dodatkowych środków na prowadzenie działalności statutowej. W przypadku podjęcia działalności gospodarczej według ogólnych zasad stają się one przedsiębiorcami. Oznacza to, że muszą stosować m.in. przepisy ustawy o rachunkowości.


Dozwolona działalność


Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż 1 tys. zł, o czym stanowi ustawa o fundacjach. Stowarzyszenie z kolei może prowadzić działalność gospodarczą według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Zgodnie z ustawą o stowarzyszeniach, dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.


Uproszczone zasady


Trzeba pamiętać, że jednostki nieprowadzące działalności gospodarczej, np. fundacje i stowarzyszenia, prowadzą księgi rachunkowe, stosując odpowiednie przepisy ustawy o rachunkowości. Stanowi to uproszczenie w stosunku do prowadzących księgi rachunkowe przedsiębiorców. W takim przypadku, przy uproszczonym prowadzeniu rachunkowości, do przychodów jednostki zalicza się otrzymane środki pieniężne i inne aktywa finansowe ze źródeł określonych odrębnymi przepisami prawa i statutem, w tym otrzymane składki statutowe, nieodpłatnie otrzymane składniki majątku, a także kwoty należne ze sprzedaży składników majątku oraz przychody finansowe, dotacje i subwencje.


Do kosztów działalności jednostki zalicza się koszty związane z realizacją zadań statutowych - w tym także świadczenia określone statutem. Za koszty uważa się również koszty administracyjne jednostki, a w szczególności wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób, odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zużycie materiałów i energii, usługi obce oraz pozostałe koszty o charakterze administracyjnym.


Różnica pomiędzy przychodami a kosztami ustalona w rachunku wyników zwiększa - po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego - odpowiednio przychody lub koszty w następnym roku obrotowym; różnicę dodatnią można zaliczyć na zwiększenie funduszu statutowego. W przypadku jednostek prowadzących działalność gospodarczą mają zastosowanie ogólne zasady wynikające z ustawy o rachunkowości.


Ustalenie wyniku


Wynik finansowy za rok obrotowy ustala się za pośrednictwem konta 860 „Wynik finansowy”. W organizacjach prowadzących działalność gospodarczą ustala się wynik odrębnie na działalności statutowej i na działalności gospodarczej. Na stronę debetową konta „Wynik finansowy” przeksięgowuje się wszystkie koszty poniesione w danym roku obrotowym. Na stronie kredytowej ewidencjonuje się przychody uzyskane zarówno z działalności statutowej, jak i działalności gospodarczej. Wyprowadzony w rachunku wyników wynik finansowy wykazuje się w bilansie na stronie pasywów w pozycji A.III, która wykazuje:

- nadwyżkę przychodów nad kosztami (dodatni wynik finansowy),

- nadwyżkę kosztów nad przychodami (ujemny wynik finansowy).

Po ustaleniu wyniku finansowego wynik ten podlega przeksięgowaniu z konta „Wynik finansowy”:

- jeżeli organizacja w roku obrotowym osiągnęła nadwyżkę przychodów nad kosztami - na konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” (wykazane na tym koncie przychody zwiększają przychody następnego roku obrotowego),

- jeżeli w roku obrotowym poniesione koszty były wyższe od osiągniętych przychodów - na konto „Rozliczenie międzyokresowe kosztów” (koszty te zwiększają koszty następnego roku obrotowego).


PRZYKŁAD: EWIDENCJONOWANIE WYNIKU FINANSOWEGO FUNDACJI


Fundacja uzyskała w 2006 roku łączne przychody w wysokości 1 963 500 zł, w tym: dotacje z budżetu państwa w wysokości: 71 500 zł, przychody z darowizn od osób fizycznych i prawnych: 940 000 zł, wpływy z tytułu 1-proc. podatku: 152 000 zł, przychody z prowadzonej działalności gospodarczej: 800 000 zł.

Fundacja poniosła w 2006 roku koszty łącznie w kwocie 1 950 300 zł, w tym: koszty realizacji celów statutowych: 1 350 300 zł oraz koszty działalności gospodarczej: 600 000 zł.

Przychody z działalności gospodarczej stanowiły 68,76 proc. pozostałych przychodów uzyskanych przez fundację.

Z prowadzenia działalności statutowej fundacja uzyskała wynik w wysokości /-/186 800 zł.

Z prowadzenia działalności gospodarczej fundacja uzyskała wynik w wysokości /+/200 000 zł.

W 2006 roku fundacja na całości działalności uzyskała wynik dodatni w wysokości /+/13 200 zł. Nadwyżkę przychodów nad kosztami fundacja w całości przeznacza na cele statutowe, dlatego kwota ta zwiększa przychody w następnym roku obrotowym.


Ewidencja ustalenia wyniku finansowego i jego rozliczenie

1. Przeksięgowanie przychodów roku obrotowego na wynik finansowy:

Wn różne konta przychodowe 1 963 500/Ma „Wynik finansowy” 1 963 500

2. Przeksięgowanie poniesionych kosztów na wynik finansowy:

Wn „Wynik finansowy” 1 950 300/ Ma różne konta kosztowe 1 950 300

3. Rozliczenie wyniku finansowego:

Wn „Wynik finansowy” 13 200/Ma „Rozliczenie międzyokresowe” 13 200


Fragment rachunku zysków i strat

A. Przychody z działalności statutowej 1 163 500

B. Koszty realizacji zadań statutowych 1 350 300

C. Wynik finansowy na działalności statutowej 186 800

D. Koszty działalności gospodarczej 600 000

E. Przychody z działalności gospodarczej 800 000

F. Wynik finansowy na całokształcie działalności 13 200

H. Wynik finansowy ogółem

  Różnica zwiększająca przychody roku następnego 13 200


Fragment bilansu

Wynik finansowy netto za rok obrotowy 13 200

1. Nadwyżka przychodów nad kosztami (dodatni wynik finansowy) 13 200

2. Nadwyżka kosztów nad przychodami (ujemny wynik finansowy)


PODSUMOWANIE

- Wynik finansowy za rok obrotowy ustala się za pośrednictwem konta 860 „Wynik finansowy”

- Wynik ustala się odrębnie na działalności statutowej i na działalności gospodarczej

- Wynik na całokształcie działalności stanowi łączny wynik na działalności statutowej i gospodarczej

- Nadwyżka przychodów nad kosztami zwiększa przychody następnego roku obrotowego, nadwyżka kosztów nad przychodami zwiększa koszty następnego roku obrotowego (nadwyżka przychodów nad kosztami może być przeznaczona na zwiększenie funduszu statutowego)


Podstawa prawna:

- Art. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

- Par. 2 ust. 4 rozporządzenia ministra finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz.U. nr 137, poz. 1539 z późn. zm.).

- Art. 5 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 1991 r. nr 46, poz. 203 z późn. zm.).

- Art. 34 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 855 z późn. zm.).


Gyöngyvér Takáts

Księgowość
Ulga podatkowa B+R umożliwia odliczenie nawet 200 proc. kosztów osobowych (m.in. wynagrodzeń) od podstawy opodatkowania. Dlaczego więc tak mało firm z niej korzysta?
04 gru 2024

Ulga podatkowa B+R daje możliwość odliczenia nawet 200 proc. kosztów osobowych (czyli m.in. wynagrodzeń) od podstawy opodatkowania. Z badań wynika, że aż 89 proc. polskich przedsiębiorstw zna ten instrument. Pomimo to tylko 23 proc. firm, które rozwijają swoje produkty i procesy, korzysta z ulgi B+R.

KRUS wprowadza zmiany w limitach przychodów. Czy stracisz na emeryturze albo rencie?
03 gru 2024

KRUS informuje, że od początku grudnia 2024 roku obowiązują nowe kwoty przychodu decydujące o zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń emerytalno-rentowych. Sprawdź nowe limity miesięcznego przychodu powodujące zmniejszenie/zawieszenie emerytury lub renty.

Nowe wzory formularzy deklaracji VAT od 2025 roku: VAT-8 i VAT-9M
03 gru 2024

Minister Finansów zamierza od 1 kwietnia 2025 r. wprowadzić dwa nowe wzory deklaracji VAT. Mają to być VAT-8 (wersja 12) i VAT-9M (wersja 11). Gotowy jest już projekt rozporządzenia określającego nowe wzory tych formularzy. Co się zmieni?

Kwota wolna od podatku 60 tys. zł. Jest nowa odpowiedź na pytanie o realizację obietnicy
03 gru 2024

Obietnica podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł wciąż pozostaje niezrealizowana, mimo że miała być spełniona w ciągu pierwszych 100 dni rządów. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację posłanki Marii Koc wyjaśnia, że zmiana może nastąpić dopiero przy poprawie sytuacji budżetowej. Koszt wprowadzenia reformy szacuje się na 52,5 mld zł rocznie.

Pułapka podatkowa. Jest problem z terminem zgłoszenia spadku na formularzu SD-Z2
03 gru 2024

Są trudności w skorzystaniu ze zwolnienia z podatku od spadków po śmierci najbliższych. Podatnicy wskazują na brak informacji o 6-miesięcznym terminie na zgłoszenie nabycia spadku na formularzu SD-Z2. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do ministra finansów o wprowadzenie obowiązku pouczania o tych warunkach przez sądy i notariuszy, aby zapobiec przypadkom, gdy niewiedza prowadzi do utraty prawa do ulgi.

Zmiana zasad wystawiania faktur VAT od 1 stycznia 2025 r.
03 gru 2024

Na stronach Rządowego Centrum Legislacjii, opublikowany został projekt rozporządzenia, które zmienić ma od 1 stycznia 2024 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1979). Co się zmieni w fakturowaniu od nowego roku?

Zmiany w stażu pracy już od 2026 r.: Zwiększą uprawnienia pracowników, a tym samym będą stanowiły pewne obciążenie dla pracodawców
02 gru 2024

Od początku 2026 roku mają wejść w życie zmiany w przepisach dotyczących naliczania stażu pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy obejmie nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy zatrudnienia, takie jak umowy zlecenia czy prowadzenie działalności gospodarczej. Te zmiany przyniosą korzyści dla pracowników, ale także dodatkowe wyzwania dla pracodawców.

Amortyzacja inwestycji w obce środki trwałe
03 gru 2024

W związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu w polskim systemie prawnym znalazły się niekorzystne regulacje podatkowe dla branży nieruchomości, wśród których wymienić można przede wszystkim zakaz amortyzacji podatkowej budynków i lokali mieszkalnych. 

NSA: Nawet potencjalna możliwość wykorzystania nieruchomości w działalności gospodarczej zwiększa stawkę podatku od nieruchomości
02 gru 2024

Do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zaliczone być powinny również te grunty lub budynki, które przejściowo nie są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2024 r. (III FSK 331/24). NSA - orzekając w przedmiocie podatku od nieruchomości - uznał, że na uwagę zasługuje nie tylko faktyczne wykorzystywanie nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, ale także możliwość potencjalnego jej wykorzystania w takim celu.

Podmiotowość podatników czynnych. Kto jest podatnikiem, gdy czynność opodatkowaną wykonuje więcej niż jeden podmiot?
02 gru 2024

Podmiotowość w prawie podatkowym, zwłaszcza w podatkach pośrednich, była, jest i raczej będzie problemem spornym. Wątek, który zamierzam poruszyć w niniejszym artykule, dotyczy największej grupy podatników, których podmiotowość wiąże się z wykonywaniem przez nich czynności potencjalnie podlegających opodatkowaniu, w którym to wykonaniu może uczestniczyć czynnie więcej niż jeden podmiot - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

pokaż więcej
Proszę czekać...