Nowe uprawnienia dla akcjonariuszy mniejszościowych

Nowe uprawnienia akcjonariuszy mniejszościowych

Dotychczas prawo do żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, jak również umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia, mieli akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego. Po nowelizacji akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/20 kapitału zakładowego będą mogli:

• żądać zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia. Natomiast statut może upoważnić do żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy reprezentujących mniej niż jedną dwudziestą kapitału zakładowego. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania zarządowi nadzwyczajne walne zgromadzenie nie zostanie zwołane, sąd rejestrowy może upoważnić do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy występujących z tym żądaniem. Wówczas to sąd wyznacza przewodniczącego tego zgromadzenia (art. 400 k.s.h.),

• żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia. Żądanie będzie trzeba zgłosić zarządowi spółki na piśmie bądź w postaci elektronicznej, nie później niż na 14 dni przed wyznaczonym terminem zgromadzenia (21 dni w spółce publicznej) - art. 401 k.s.h.,

• przedstawiać spółce przed terminem walnego zgromadzenia, na piśmie bądź w postaci elektronicznej, projekty uchwał dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku - art. 401 § 4 k.s.h.

Po nowelizacji każdy z akcjonariuszy będzie mógł podczas walnego zgromadzenia zgłaszać projekty uchwał dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad (art. 401 § 5 k.s.h.). Akcjonariusz spółki publicznej będzie mógł także żądać od zarządu przesłania mu listy akcjonariuszy nieodpłatnie pocztą elektroniczną, podając adres, na który lista powinna być wysłana (art. 407 § 1¹ k.s.h.).

Zwoływanie walnych zgromadzeń

Od 3 sierpnia 2009 r. akcjonariusze reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego lub co najmniej połowę ogółu głosów w spółce będą mogli zwołać nadzwyczajne walne zgromadzenie. Akcjonariusze wyznaczają przewodniczącego tego zgromadzenia (art. 399 § 3 k.s.h.). Zapis ten służy ochronie większości akcjonariuszy przed przypadkami nielojalności ze strony członków zarządu i rady nadzorczej. Dotychczas członkowie rad nadzorczych i zarządu mogli bronić się przed grożącym im odwołaniem (np. będącym wynikiem zmiany kontroli nad spółką), odmawiając zwołania zgromadzenia, którego chce większość kapitałowa.

Ochronie interesów akcjonariuszy służy także nowe uprawnienie rady nadzorczej. Ma ona prawo do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, bez względu na to co zrobi zarząd (art. 399 § 2 k.s.h.). Dotychczas rada nadzorcza miała takie prawo, gdy zarząd nie zwoływał walnego zgromadzenia w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia odpowiedniego żądania przez radę nadzorczą. Nowe rozwiązanie uniemożliwi zarządowi będącemu w konflikcie z radą nadzorczą działanie na zwłokę lub udaremnianie wniosku rady (np. przez zwołanie z własnej inicjatywy zgromadzenia albo modyfikację porządku obrad zgromadzenia, zaproponowanego przez radę).

Ogłoszenie o zwołaniu walnego zgromadzenia spółki publicznej

Nowelizacja określa dokładnie sposób zwoływania walnego zgromadzenia spółki publicznej (art. 402¹ § 1 k.s.h.). Takie zgromadzenie będzie trzeba ogłosić na stronie internetowej spółki oraz w sposób określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z przepisami o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Takiego ogłoszenie trzeba będzie zrealizować co najmniej na dwadzieścia sześć dni przed terminem walnego zgromadzenia. Ustawodawca określił także, jaka powinna być treść ogłoszenia (art. 402² k.s.h.).

Prawo akcjonariuszy do informacji ze strony internetowej

Nowelizacja nakłada na spółki publiczne obowiązek udostępnienia akcjonariuszom informacji na stronie internetowej (art. 402³ k.s.h.). Przepis ten wskazuje, do jakich informacji powinien mieć dostęp akcjonariusz na stronie internetowej spółki. Od dnia zwołania walnego zgromadzenia spółka ma obowiązek umieszczenia na stronie internetowej:

1) ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia,

2) informacji o ogólnej liczbie akcji w spółce i liczbie głosów z tych akcji w dniu ogłoszenia, a jeżeli akcje są różnych rodzajów - także o podziale akcji na poszczególne rodzaje i liczbie głosów z akcji poszczególnych rodzajów,

3) dokumentacji, która ma być przedstawiona walnemu zgromadzeniu,

4) projektów uchwał lub, jeżeli nie przewiduje się podejmowania uchwał, uwag zarządu lub rady nadzorczej spółki, dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad przed terminem walnego zgromadzenia,

5) formularzy pozwalających na wykonywanie prawa głosu przez pełnomocnika lub drogą korespondencyjną, jeżeli nie są one wysyłane bezpośrednio do wszystkich akcjonariuszy.

Udział akcjonariuszy w walnym zgromadzeniu

Dzięki nowelizacji spółka będzie mogła zamieścić w swoim statucie postanowienia dopuszczające udział akcjonariuszy w walnym zgromadzeniu z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej (art. 406⁵ k.s.h.). Ułatwienie to powinno zachęcić akcjonariuszy mniejszościowych do uczestnictwa w walnych zgromadzeniach.

Akcjonariusze spółki publicznej będą mieli prawo oddać głos na walnym zgromadzeniu drogą korespondencyjną, jeżeli taka możliwość zostanie przewidziana w regulaminie walnego zgromadzenia (art. 411¹ k.s.h.). Spółka publiczna będzie zobowiązana udostępniać formularze do głosowania drogą korespondencyjną na swojej stronie internetowej. Co ważne, głosowanie taką drogą nie będzie pozbawiało akcjonariusza prawa do złożenia korespondencyjnie sprzeciwu, a co za tym idzie - do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia (art. 411² k.s.h.).

Uczestnictwo w walnym zgromadzeniu przez pełnomocnika

Nowelizacja wprowadza szereg przepisów mających umożliwić akcjonariuszom swobodne i technicznie nieskomplikowane ustanawianie pełnomocników na walnym zgromadzeniu. Ustawodawca zabronił jakiegokolwiek ograniczania prawa ustanawiania pełnomocnika na walnym zgromadzeniu i liczby pełnomocników (art. 412 § 2 k.s.h.). Tak jak dotychczas, pełnomocnictwo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Po nowelizacji będzie jednak możliwe udzielenie pełnomocnictwa w postaci elektronicznej. Ta forma pełnomocnictwa nie będzie wymagać opatrzenia bezpiecznym podpisem elektronicznym.

Nowelizacja wyraźnie określiła uprawnienia pełnomocnika. Obejmują one:

• wszystkie uprawnienia akcjonariusza na walnym zgromadzeniu, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa,

• udzielanie dalszego pełnomocnictwa, jeżeli wynika to z treści pełnomocnictwa,

• reprezentowanie więcej niż jednego akcjonariusza i głosowanie odmiennie z akcji każdego akcjonariusza.

Kolejną nowość stanowi prawo akcjonariusza spółki publicznej, posiadającego akcje zapisane na więcej niż jednym rachunku papierów wartościowych, do ustanawiania oddzielnych pełnomocników do wykonywania praw z akcji zapisanych na każdym z rachunków (art. 412 § 6 k.s.h.).

• ustawa z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi - Dz.U. z 2009 r. Nr 13, poz. 69

Sławomir Biliński

konsultant podatkowy