Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 153 poz. 1503 ze zm., dalej „ustawa”), oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa, jest czynem nieuczciwej konkurencji.
Przewidziana ustawą ochrona oznaczenia przedsiębiorstwa została zatem ujęta szeroko. W art. 5 ustawy przykładowo wymieniono elementy, które mogą być uznane za podlegające ochronie oznaczenie przedsiębiorstwa. Może to być np. firma, czyli oznaczenie, pod którym występuje przedsiębiorca (nazwa spółki, imię i nazwisko osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą), jeśli przedsiębiorca swoją firmą oznacza także prowadzone przedsiębiorstwo (np. zakład usługowy). Ochronie może podlegać także nazwa (np. nazwa hotelu), godło (charakterystyczny znak graficzny), skrót literowy lub jakikolwiek inny, charakterystyczny symbol.
W każdym przypadku obowiązuje zasada, że oznaczenie przedsiębiorstwa nie może wprowadzać w błąd co do jego tożsamości. Innymi słowy, oznaczenie przedsiębiorstwa nie może wywoływać u osób występujących na rynku (np. klientów) mylnego wrażenia, że mają do czynienia np. z innym, konkurencyjnym przedsiębiorstwem. Wystarczy przy tym, aby wystąpiła jedynie możliwość wprowadzenia w błąd, nie jest istotne, czy skutek taki rzeczywiście nastąpi.
Aby oznaczenie przedsiębiorstwa podlegało ochronie, konieczne jest, aby było ono używane zgodnie z prawem. Chodzi tutaj o oznaczenie, którym przedsiębiorca faktycznie posługuje się przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Istotne jest przy tym, że niekoniecznie musi być to brzmienie firmy wpisane do rejestru lub ewidencji, bądź zarejestrowany znak towarowy, wystarczy faktyczne używanie oznaczenia w sposób nienaruszający praw osób trzecich.
Ustawa przewiduje ochronę tego przedsiębiorcy, który zgodnie z prawem pierwszy rozpoczął używanie na danym rynku oznaczenia indywidualizującego jego przedsiębiorstwo. Z roszczeniami z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji można zatem wystąpić względem konkurenta, który później zaczął używać na rynku oznaczenia przedsiębiorstwa takiego samego lub podobnego do oznaczenia wcześniej stosowanego już przez przedsiębiorcę występującego z roszczeniami.
W przypadku czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na wprowadzającym w błąd oznaczeniu przedsiębiorstwa, można wystąpić z roszczeniami przewidzianymi w art. 18 ustawy. W praktyce, najczęściej w takich przypadkach, uzasadnione jest żądanie zakazania przez sąd pozwanemu używania określonych oznaczeń. Niekiedy uzasadnione może być także żądanie nakazania dokonania określonych czynności (np. usunięcia oznaczeń w postaci szyldów, neonów itp.). Formułując tego rodzaju żądania w pozwie, należy zawsze pamiętać, aby były one ujęte dostatecznie precyzyjnie, co ułatwia późniejsze wyegzekwowanie wyroku.
Podsumowując, warto pamiętać, że ustawa przewiduje szeroką ochronę oznaczenia przedsiębiorstwa a uzyskanie takiej ochrony co do zasady nie jest uzależnione od dopełnienia szczególnych formalności. Decydujące znaczenie ma natomiast pierwszeństwo stosowania charakterystycznego oznaczenia przedsiębiorstwa w obrocie.
Krzysztof Niepytalski
aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna