Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.
- Na drodze do zwiększenia operacyjnej odporności cyfrowej
- Nie wszyscy zdążyli dostosować się do nowych przepisów
- Pierwsze obowiązki sprawozdawcze
Na drodze do zwiększenia operacyjnej odporności cyfrowej
Raport SREP przygotowany przez Europejski Bank Centralny wskazuje, że największe niedociągnięcia sektora bankowego dotyczą dwóch obszarów. Pierwszym z nich jest zarządzanie ryzykiem związanym z outsourcingiem IT, drugim zaś – zarządzanie bezpieczeństwem IT i ryzykiem cybernetycznym.
Wyniki analiz znalazły odzwierciedlenie w priorytetach nadzorczych na lata 2025–2027 przygotowanych przez Radę ds. Nadzoru EBC. Zgodnie z treścią priorytetu 3, banki powinny ulepszyć strategie transformacji cyfrowej i sprostać wyzwaniom pojawiającym się w związku z nowymi technologiami.
Podobny cel został sformułowany w treści Rozporządzenia DORA, które zaczęło obowiązywać 17 stycznia 2025 roku.
Nowe przepisy unijne mają zwiększyć operacyjną odporność cyfrową podmiotów finansowych, zobowiązując je, m.in. do zarządzania i testowania ryzyka ICT, zarządzania ryzykiem dotyczącym współpracy z zewnętrznymi dostawcami usług teleinformatycznych, wdrożenia procesu zarządzania incydentami czy wymiany informacji na temat zaistniałych cyberzagrożeń.
Nie wszyscy zdążyli dostosować się do nowych przepisów
Jak wskazuje Dariusz Świąder, Prezes Linux Polska, niektóre organizacje nie zdążyły dostosować swoich strategii do nowych regulacji.
– Zmiany związane z Rozporządzeniem DORA nie ograniczają się do kwestii technicznych. To konieczność przemodelowania procesów w organizacji, a także odpowiedniego wyszkolenia pracowników podmiotów finansowych, w tym kadry zarządzającej. Aż dwuletni okres między wejściem w życie nowych przepisów a obowiązkiem ich wdrożenia sprawił, że część podmiotów przesuwała start prac nad zmianami. Zdając sobie sprawę z presji czasu i potencjalnych luk kompetencyjnych, opracowaliśmy system, przy pomocy którego pomagamy spełnić wymagania nałożone przez Rozporządzenie DORA. Nasze oprogramowanie – DORIAN - umożliwia zarządzanie ryzykiem operacyjnym w obszarze ICT poprzez jego analizę i zarządzanie. Z kolei zespół ekspertów SourceMation wspiera organizacje w zakresie trzech pozostałych filarów – testowania operacyjnej odporności, zarządzania ryzykiem zewnętrznych dostawców ICT i wymiany informacji o cyberzagrożeniach – dodaje Dariusz Świąder, Prezes Linux Polska.
Poziom przygotowania podmiotów do wdrożenia nowych przepisów przeanalizowała m.in. luksemburska Komisja Nadzoru Sektora Finansowego (CSSF) . Spośród 389 podmiotów, które wzięły udział w badaniach ankietowych we wrześniu 2024 roku, tylko jeden przyznał, że jest w pełni gotowy na Rozporządzenie DORA. Najwięcej, bo aż 71 proc. organizacji finansowych postrzegało siebie jako częściowo gotowe. Niemal co czwarta instytucja deklarowała gotowość w znacznym stopniu, a brak przygotowania potwierdzało 6 proc. podmiotów . Wyniki badań komentuje Tomasz Dziedzic, CTO Linux Polska.
– Wydawałoby się, że dane są raczej optymistyczne. Należy jednak mieć na uwadze, że badania zostały przeprowadzone w kraju o względnie wysokim na tle UE stopniu transformacji cyfrowej i jednym z najwyższych w Europie odsetku osób pracujących jako specjaliści ICT . Dokładny poziom przygotowania wszystkich europejskich podmiotów finansowych do wdrożenia Rozporządzenia DORA nie jest znany. O tym, że część z nich ma przed sobą jeszcze wiele pracy, może świadczyć opublikowane na początku grudnia 2024 stanowisko Europejskiego Urzędu Nadzoru. EUN wezwał podmioty finansowe oraz zewnętrznych dostawców usług ICT do przyspieszenia przygotowań w celu zapewnienia gotowości do stosowania wymogów określonych w nowych przepisach – wyjaśnia Tomasz Dziedzic, CTO Linux Polska.
Kamil Górecki, Solution Architect w Linux Polska, zwraca uwagę na fakt, że dane z raportu CSSF pokazują, z jakimi aspektami podmioty finansowe miały najwięcej problemów.
– Postęp prac był widoczny przede wszystkim w zakresie zarządzania incydentami związanymi z ICT, ich klasyfikacją i raportowaniem – pełną lub znaczną gotowość wskazało 53 proc. ankietowanych. W przypadku innych aspektów, takich jak zarządzanie ryzykiem ICT, testowanie cyfrowej odporności operacyjnej i zarządzanie ryzykiem ICT zewnętrznych dostawców usług, odsetek ten był dużo niższy i wyniósł ok. 33 proc. Organizacje podkreślały, że najwięcej trudności sprawiają im negocjacje umowne z zewnętrznymi dostawcami usług ICT, koordynacja działań i niedobór zasobów – zarówno ludzkich, jak i technicznych czy finansowych. W takiej sytuacji nieocenione jest wsparcie zewnętrznych specjalistów. Odpowiedni eksperci mogą wspomóc organizację w zakresie implementacji systemu zarządzania incydentami, wdrożenia procesów raportowania i komunikacji, dostosowania umów z dostawcami usług ICT, opracowania planów ciągłości działania i odtwarzania, a także w przypadku wielu innych wyzwań związanych z DORĄ – dodaje Kamil Górecki, Solution Architect w Linux Polska.
Pierwsze obowiązki sprawozdawcze
O tym, jak Rozporządzenie DORA wpłynie na operacyjną odporność cyfrową podmiotów finansowych, przekonamy się za jakiś czas. Pewne jest, że już od 17 stycznia 2025 r. organizacje te muszą realizować pierwsze obowiązki sprawozdawcze przy pomocy kanałów komunikacji udostępnionych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Aktualnie najwięcej pytań rodzi kwestia zgodności wdrożonych procedur z przepisami i ewentualnych konsekwencji dla organizacji. W Polsce organem upoważnionym do nakładania kar administracyjnych i środków naprawczych na podmiot finansowy jest Komisja Nadzoru Finansowego.