Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.
- Jakie nowe przepisy dla firm
- Rząd zapomniał o sześciomiesięcznym vacatio legis
- Zmiany korzystne lub neutralne dla firm
- Nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu
Jakie nowe przepisy dla firm
Polski Barometr TMF Group to kwartalne opracowania zespołu firmy pracującego na co dzień w biurach w Katowicach i w Warszawie, zawierające istotne dla prowadzenia biznesu w Polsce zmiany księgowe i podatkowe oraz administracyjne. W opracowaniu podsumowującym trzeci kwartał 2025 r. eksperci zestawili zmiany i propozycje zmian korzystne dla prowadzenia firm oraz te zwiększające kompleksowość w tym zakresie.
Eksperci TMF Group wskazują, że najistotniejsze dla biznesu regulacje dotyczą czterech obszarów:
- kasowego PIT,
- obowiązkowego KSeF,
- zmian w CIT oraz
- ograniczeń w uldze IP Box.
Równocześnie na horyzoncie pojawia się szereg innych modyfikacji – od sytemu kaucyjnego, przez podwyższenie podatku CIT dla banków, po zmianę uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy.
Rząd zapomniał o sześciomiesięcznym vacatio legis
Jednocześnie, jak podnoszą organizacje reprezentujące przedsiębiorców, rządowa deklaracja o sześciomiesięcznym vacatio legis dla zmian podnoszących podatki okazuje się fikcją. Projekty resortu finansów przewidują wejście w życie nowych przepisów (m.in. zmiany w ustawie o PIT i CIT) już w styczniu 2026 r.
Zmiany korzystne lub neutralne dla firm
Kasowy PIT
Wśród pozytywnych zmian, których w trzecim kwartale 2025 roku mamy aż siedem, wyróżniamy m.in. propozycję zmian w kasowym PIT, a więc możliwości rozliczania przychodów i kosztów przez przedsiębiorców prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą dopiero po otrzymaniu płatności przez kontrahenta. Propozycja zmiany zakłada możliwość podniesienia limitu przychodów uprawniających do kasowego rozliczenia PIT z 1 mln zł do 2 mln zł od 2026 r. Dzięki temu większa liczba przedsiębiorców będzie mogła rozliczać się z fiskusem dopiero po otrzymaniu zapłaty.
„To zmiana długo oczekiwana przez sektor MŚP. Urealnia system do warunków rynkowych i poprawia płynność finansową tysięcy najmniejszych firm. Kasowy PIT faktycznie ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej.” – tłumaczy Magdalena Grzegorczyk, ekspert TMF Group, współautor Barometru.
Obowiązkowy KSeF
W sierpniu 2025 roku, prezydent Karol Nawrocki podpisał ustawę wprowadzającą obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od lutego 2026 roku. Autorzy barometru traktują tę zmianę dwojako. Z jednej strony KSeF wprowadza jednolity standard fakturowania w czasie rzeczywistym, dzięki czemu organy skarbowe będą mogły szybciej wykrywać nadużycia i uszczelniać system VAT. Z drugiej strony, od 1 lutego 2026 r. wszyscy przedsiębiorcy będą zobowiązani do odbierania faktur w KseF, niezależnie od tego czy będą te faktury w KseF wystawiać, co przełoży się na konieczność kosztownych inwestycji w systemy ERP, szkolenia pracowników i testy integracji z KSeF-em.
Ulga na bezpieczeństwo
Za pozytyw dla prowadzenia biznesu autorzy Barometru uznali również projekt nowej ulgi podatkowej – tzw. ulgi na bezpieczeństwo. Propozycja obejmuje zarówno przedsiębiorców, jak i osoby fizyczne, umożliwiając odliczenie nawet 200 proc. poniesionych wydatków na poprawę bezpieczeństwa – operacyjnego, infrastrukturalnego i cyfrowego. W kontekście sytuacji geopolitycznej to zmiana na plus, zwłaszcza, że dla spółek projekt zakłada możliwość przenoszenia niewykorzystanych kwot ulgi przez okres sześciu lat.
Jeden obowiązek mniej dla spółek holdingowych
Eksperci polskiego oddziału TMF Group uznają za pozytywną rekomendację Senackiej Komisji Budżetu i Finansów Publicznych w sprawie przyjęcia nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), która znosi obowiązek składania przez spółki holdingowe oświadczenia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia z CIT przy sprzedaży udziałów lub akcji.
Domniemanie niewinności w postępowaniach podatkowych
Komisja poparła również zmiany w Ordynacji podatkowej, które wprowadzają zasadę domniemania niewinności w postępowaniach podatkowych wszczynanych z urzędu. Oznacza to, że w przypadku nierozstrzygalnych wątpliwości co do stanu faktycznego, decyzja powinna być wydana na korzyść podatnika, a ciężar dowodu spoczywa na organach skarbowych. Przewidziano jednak trzy wyjątki od tej zasady: gdy w postępowaniu uczestniczą strony o sprzecznych interesach, gdy przepisy wymagają od strony wykazania określonych faktów lub gdy sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym interes państwa.
„To fundamentalna zmiana filozofii prawa podatkowego. Domniemanie niewinności przenosi punkt ciężkości z podejrzliwości wobec podatnika na odpowiedzialność organów. Dla biznesu to sygnał, że wreszcie zaczynamy traktować przedsiębiorcę jak partnera, a nie potencjalnego oszusta.” – podkreśla Mikołaj Ślusarek, ekspert TMF Group.
Zwolnienie z VAT dla eksporterów
Z ulgą mogą odetchnąć także eksporterzy towarów poza Unię Europejską. Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) orzekł, że zwolnienie z VAT przysługuje również wtedy, gdy dostawca nie miał wiedzy o eksporcie towarów poza Unię Europejską, o ile faktycznie doszło do ich wywozu. Wyrok ten ma istotne znaczenie dla polskich eksporterów, którzy często byli karani za drobne błędy formalne mimo spełnienia rzeczywistych warunków transakcji.
Nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu
W trzecim kwartale nie zabrakło też zmian, które mogą stanowić wyzwanie dla prowadzących firmy w Polsce. 1 października 2025 r. w Polsce ruszył długo zapowiadany system kaucyjny obejmujący m.in. plastikowe butelki, puszki i szklane opakowania po napojach. Nowe obowiązki administracyjne – w tym ewidencja kaucji, raportowanie w JPK i rozliczanie nadwyżek zwrotów – budzą obawy szczególnie wśród detalistów i mniejszych sieci handlowych.
Kontrowersje wzbudzają także zmiany w zakresie popularnej wśród programistów ulgi IP Box. Nowe regulacje uzależnią korzystanie z ulgi od zatrudniania co najmniej trzech osób fizycznych niepowiązanych z podatnikiem. W praktyce oznacza to, że z ulgi „wypadnie” znaczna część programistów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą – dotąd jednych z głównych beneficjentów IP Box.
„Z jednej strony rząd próbuje ukrócić nadużycia, z drugiej – uderza w przedsiębiorców, którzy realnie tworzą wartość dodaną w sektorze IT. Taka zmiana może zniechęcić do legalnej działalności i osłabić konkurencyjność Polski jako rynku technologicznego. Efekt uboczny walki z patologiami może być kosztowny dla całej branży.” – ocenia Magdalena Grzegorczyk, ekspert TMF Group.
Środowisko biznesowe zaskoczyło także weto Prezydenta dotyczące ustawy nowelizującej Kodeks karny skarbowy i Ordynację podatkową – jeden z kluczowych elementów rządowego pakietu deregulacyjnego, ograniczający obciążenia administracyjne. Dla wielu firm oznacza to, że przez kolejne miesiące utrzymany zostanie stan obecny – restrykcyjny i nie zawsze dostosowany do realiów gospodarczych.
Z dodatkowymi wyzwaniami musi liczyć się również sektor finansowy. W drugiej połowie sierpnia 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt ustawy zakładający istotne zmiany w opodatkowaniu sektora finansowego. Od 2026 r. stawka CIT dla banków, instytucji kredytowych i SKOK-ów ma wzrosnąć z 19 proc. do 30 proc. Ministerstwo Finansów tłumaczy podwyżkę koniecznością pozyskania dodatkowych środków budżetowych w związku z rosnącymi wydatkami na obronność. Według wstępnych szacunków analityków, wzrost stawki CIT w 2026 r. może kosztować sektor bankowy dodatkowo kilka miliardów złotych rocznie, co może przełożyć się na wyższe opłaty dla klientów i spowolnienia inwestycji w usługi finansowe.
Zapowiedziana we wrześniu 2025 roku, reforma Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która ma wejść w życie w 2026 roku, budzi coraz większe obawy wśród przedsiębiorców. Inspektorzy zyskają możliwość przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę w drodze decyzji administracyjnej – i to z natychmiastowym skutkiem. Dla wielu firm oznacza to ryzyko wyższych kosztów ZUS, podatków i sporów o formę zatrudnienia. Znacząco wzrosną także kary finansowe, z 30 do 60 tys. złotych. Dodatkowo brak precyzyjnych kryteriów oceny, kiedy umowa cywilnoprawna powinna zostać uznana za etat, rodzi ryzyko uznaniowości decyzji.
„Nowe uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy są daleko idące. Niezbędne jest, aby przepisy prawne były tak sformułowane, aby z jednej strony skutecznie chroniły interesy pracowników, a z drugiej minimalizowały ryzyko nadużyć i zapewniały stabilność prawną firm” – podkreśla Anna Jendo, ekspert TMF Group.
W opracowaniu znajdziemy również informację o uszczelnieniu estońskiego CIT, z którego obecnie korzysta ponad 20 tys firm. Ministerstwo Finansów zapowiedziało zmiany w definicji tzw. ukrytych zysków – czyli świadczeń wypłacanych wspólnikom w sposób pośredni. Nowe przepisy obejmą m.in. opłaty za najem, usługi doradcze, licencje i inne transakcje z podmiotami powiązanymi. Według jednej ze współautorek barometru Magdaleny Grzegorczyk, estoński CIT miał być prostym, prorozwojowym systemem, ale kolejne modyfikacje czynią go coraz mniej przewidywalnym, a to zniechęca do korzystania z rozwiązania, które miało być zachętą dla firm inwestujących w rozwój.
Nie zachęcają też zmiany w Systemie Elektronicznego Nadzoru Transportu (SENT). We wrześniu 2025 r. Ministerstwo Finansów i Gospodarki ogłosiło rozporządzenie rozszerzające zakres monitorowania towarów wrażliwych (papierosów, paliwa, alkoholu) o beton oraz wyroby z branży obuwniczej i odzieżowej. Nowe przepisy oznaczają, że przedsiębiorcy z tych sektorów będą zobowiązani do potwierdzania odbioru towarów w systemie, a brak potwierdzenia może skutkować karą finansową.
KSeF – cyfrowa rewolucja, która może uderzyć w przedsiębiorców
Choć Krajowy System e-Faktur (KSeF) ma w założeniu uprościć i scyfryzować rozliczenia, o czym pisaliśmy w pozytywnych aspektach tej zmiany, w praktyce wielu przedsiębiorców obawia się jego wdrożenia. Warto podkreślić, że od 1 lutego 2026 r. wszyscy polscy przedsiębiorcy będą zobowiązani do odbierania faktur w KseF, niezależnie od tego czy będą te faktury w KseF wystawiać. To oznacza konieczność kosztownych inwestycji w systemy ERP, szkolenia pracowników i testy integracji z KSeF-em.
Wielu doradców ostrzega, że mimo tzw. okresu przejściowego, wiele firm nie zdąży przygotować swoich procesów do wymogów systemu. Problemem są też niejasne procedury i ograniczenia techniczne – np. awarie łączności czy niepewność, jak KSeF poradzi sobie z masowym obrotem dokumentów w dużych korporacjach.
„KSeF to projekt potrzebny, ale tempo jego wdrożenia jest zbyt szybkie. Dla dużych firm to miesiące intensywnych prac wdrożeniowych, a dla małych – poważny stres organizacyjny. Ryzyko błędów, kar i przeciążeń systemu w pierwszych miesiącach jest realne. W teorii mamy rewolucję cyfrową, w praktyce – ryzyko paraliżu fakturowania, jeśli coś pójdzie nie tak.” – Mikołaj Ślusarek, ekspert TMF Group.
TMF Group to wiodący dostawca kluczowych usług administracyjnych, pomagający klientom bezpiecznie inwestować i prowadzić działalność na całym świecie. 11 000 ekspertów w 125 biurach działających w 87 jurysdykcjach obsługuje korporacje, instytucje finansowe, zarządzających aktywami, klientów prywatnych oraz biura rodzinne, oferując kompleksowe usługi z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac, administracji funduszy, compliance oraz zarządzania strukturami prawnymi. www.tmf-group.com