rada
Tak, fundacja ma obowiązek rejestrować tego rodzaju transakcje. Jednak nie tyle sama realizacja transakcji, co nieprowadzenie rejestru oraz niewykonanie innych obowiązków, przewidzianych w ustawie o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu, może grozić karą do 3 lat pozbawienia wolności. Szczegóły - w uzasadnieniu.
uzasadnienie
W sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia z fundacją, która należy do grona tzw. „instytucji obowiązanych”. Są one wymienione w art. 2 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu (zwanej dalej „ustawą”). Oprócz fundacji takimi instytucjami są:
l banki i Narodowy Bank Polski,
l podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach oraz gier na automatach o niskich wygranych,
l spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
l notariusze w zakresie czynności notarialnych dotyczących obrotu wartościami majątkowymi,
l adwokaci wykonujący zawód oraz radcy prawni wykonujący zawód poza stosunkiem pracy,
l biegli rewidenci oraz doradcy podatkowi wykonujący zawód,
l podmioty prowadzące działalność kantorową,
l przedsiębiorcy prowadzący: domy aukcyjne, antykwariaty, działalność leasingową lub factoringową, a także działalność w zakresie: obrotu metalami lub kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi, sprzedaży komisowej, udzielania pożyczek pod zastaw (lombardy) lub pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.
Instytucje obowiązane co do zasady mają następujące obowiązki:
l zgłoszenia prowadzenia działalności do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej,
l rejestracji transakcji i przekazywania danych z rejestru Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej,
l niezwłocznego informowania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o transakcjach, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że pieniądze pochodzą z przestępstwa,
l identyfikowania klienta transakcji,
l przechowywania rejestrów.
Przy czym obowiązek rejestracji transakcji nie dotyczy wszystkich instytucji obowiązanych. Nie mają tego obowiązku podmioty wymienione na str. 87.
Zgłoszenie prowadzenia działalności
Instytucja obowiązana powinna przekazać Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej pisemną informację o prowadzeniu działalności w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia jej prowadzenia. Informacja ta powinna zawierać wskazanie jej nazwy (firmy) lub imienia i nazwiska, siedziby, adresu i numeru REGON oraz określenie rodzaju prowadzonej działalności (art. 10 ustawy).
Rejestracja transakcji i obowiązek przekazywania danych z rejestru
Obowiązek rejestracji transakcji powstaje, gdy instytucja obowiązana przyjmie dyspozycję lub zlecenie klienta do przeprowadzenia transakcji, której równowartość przekracza 15 000 euro (kwotę tę należy przeliczyć według średniego kursu NBP z dnia dokonania transakcji, złożenia dyspozycji albo zlecenia przeprowadzenia transakcji) - art. 8 ust. 1 ustawy.
Dane z tego rejestru należy przekazywać Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej w terminie 14 dni po upływie każdego miesiąca kalendarzowego (art. 12 ust. 2 ustawy).
Obowiązek rejestracji transakcji wystąpi także wtedy, gdy jest ona przeprowadzana w drodze więcej niż jednej operacji, w odniesieniu do których okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane.
Bez względu na wartość i charakter transakcji instytucja ma zawsze obowiązek jej zarejestrowania, jeśli okoliczności wskazują, że wartości majątkowe mogą pochodzić z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł (art. 8 ust. 3 ustawy). W tym przypadku Generalnego Inspektora należy zawiadomić niezwłocznie (art. 12 ust. 2 ustawy). Gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że pieniądze pochodzą z przestępstwa, transakcja może być wstrzymana przez Generalnego Inspektora w ciągu 24 godzin na okres nie dłuższy niż 48 godzin od momentu potwierdzenia przyjęcia zawiadomienia. Równocześnie Generalny Inspektor zawiadamia właściwego prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i przekazuje mu informacje i dokumenty dotyczące wstrzymywanej transakcji lub blokowanego rachunku (art. 18 ust. 1 ustawy).
WAŻNE!
Jeśli okoliczności wskazują, że wartości majątkowe mogą pochodzić z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, instytucja obowiązana przyjmująca dyspozycję lub zlecenie klienta do przeprowadzenia takiej transakcji ma obowiązek jej zarejestrowania bez względu na wartość i charakter tej transakcji.
Kto nie ma obowiązku rejestracji transakcji
Obowiązek rejestracji transakcji nie dotyczy:
l przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami,
l instytucji pieniądza elektronicznego, oddziałów zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego,
l agentów rozliczeniowych,
l adwokatów,
l radców prawnych,
l prawników zagranicznych,
l biegłych rewidentów,
l doradców podatkowych.
Identyfikacja klientów
Wykonując obowiązek rejestracji, instytucje obowiązane dokonują identyfikacji swoich klientów (art. 9 ust. 2 ustawy):
l w każdym przypadku złożenia dyspozycji lub zlecenia do przeprowadzenia transakcji na podstawie dokumentów przedstawionych przy złożeniu dyspozycji lub zlecenia przeprowadzenia transakcji albo
l przy zawieraniu umowy z klientem.
Identyfikacja ta obejmuje w przypadku:
1. Osób fizycznych i ich przedstawicieli - ustalenie i zapisanie cech dokumentu stwierdzającego tożsamość lub paszportu, a także m.in. imienia, nazwiska, obywatelstwa oraz adresu osoby dokonującej transakcji, PESEL.
2. Osób prawnych - zapisanie aktualnych danych z wyciągu z rejestru sądowego lub innego dokumentu, wskazującego nazwę (firmę), formę organizacyjną osoby prawnej, siedzibę i jej adres, oraz aktualnego dokumentu, potwierdzającego umocowanie osoby przeprowadzającej transakcję do reprezentowania tej osoby prawnej.
3. Jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - zapisanie danych z dokumentu, wskazującego formę organizacyjną i adres jej siedziby, oraz dokumentu potwierdzającego umocowanie osób przeprowadzających transakcję do reprezentowania tej jednostki, a także danych określonych w pkt 1, dotyczących osoby reprezentującej.
Obowiązek przechowywania rejestrów
Rejestry, w tym informacje objęte identyfikacją, należy przechowywać przez 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym dokonano ostatniego zapisu związanego z transakcją.
Sankcje karne
Niewypełnienie przez zobligowaną do tego instytucję obowiązków:
1) rejestracji transakcji lub przechowywania rejestrów transakcji oraz dokumentów dotyczących transakcji,
2) identyfikacji klienta lub przechowywania informacji objętych identyfikacją,
3) zawiadomienia organu informacji finansowej o transakcji,
4) wstrzymania transakcji lub blokady rachunku
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
W przypadku winy nieumyślnej niewypełnienie tych obowiązków zagrożone jest karą grzywny (art. 35 ustawy).
Przekazywanie nieprawdziwych lub zatajanie prawdziwych danych podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 36 ustawy). Jeżeli przy okazji wyżej wymienionych przestępstw zostanie wyrządzona znaczna szkoda, kara będzie podwyższona i będzie wynosiła od 6 miesięcy do 8 lat (art. 37 ustawy).
Z pytania nie wynika, czy fundacja prowadzi działalność gospodarczą. Jeżeli tak, to powinna również stosować się do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W art. 22 tej ustawy sformułowano nakaz przeprowadzania transakcji o wartości przekraczającej równowartość 15 tys. euro bezgotówkowo za pośrednictwem rachunku bankowego (a nie w formie gotówkowej). W obowiązujących przepisach brak jednak sankcji za naruszenie tego obowiązku.
l art. 2 pkt 1 i 2, art. 8, art. 9 ust. 1 i 2, art. 12, art. 35-37 ustawy z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu - j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1505; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
Sławomir Liżewski
konsultant podatkowy