Sąd Najwyższy (dalej „SN”) wydał 22 października 2009 r. uchwałę, w której stwierdził, że zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej „sp. z o.o.”) nie może działać za spółkę w sporze o uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników wytoczonym przez wspólnika, będącego jednocześnie członkiem zarządu pozwanej spółki (sygn. akt III CZP 63/09, dalej „uchwała”).
W przedmiotowej sprawie sąd drugiej instancji dostrzegł zagadnienie prawne budzące jego poważne wątpliwości, które sformułował w postaci pytania prawnego przedstawionego do rozstrzygnięcia SN. Z powództwem o uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników wystąpił przeciwko pozwanej sp. z o.o. jej wspólnik, będący równocześnie jednym z członków jej zarządu. Pozwana spółka, wezwana przez sąd do ustanowienia uchwałą zgromadzenia wspólników pełnomocnika do jej reprezentowania, podniosła, iż nie zachodzi niemożność działania zarządu za spółkę w rozumieniu art. 253 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zmianami, dalej „k.s.h.”), ponieważ powód wytoczył powództwo działając jako wspólnik, a nie jako członek zarządu. Sąd drugiej instancji uznał, że kwestia należytej reprezentacji spółki, w tym postępowaniu może mieć istotne znaczenie dla oceny ewentualnej nieważności postępowania, wymagającej zbadania przez sąd z urzędu.
SN, rozstrzygając zagadnienie prawne, wskazał, że zasadą jest, że w sprawach o uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników spółkę reprezentuje zarząd (art. 201 § 1 i art. 253 § 1 k.s.h.). Zgromadzenie wspólników może wyłączyć przyznaną zarządowi kompetencję do reprezentacji spółki, poprzez ustanowienie pełnomocnika umocowanego do jej reprezentacji w toku postępowania o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały. Jednocześnie,
w sytuacji, gdy zarząd nie może działać za spółkę, a wspólnicy nie powołali pełnomocnika do reprezentacji spółki w postępowaniu o uchylenie uchwały, spółkę reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd właściwy do rozstrzygnięcia powództwa (art. 253 § 2 k.s.h.).
SN podkreślił, że cel powyższej regulacji zmierza do zapewnienia ochrony interesu spółki w postępowaniu o uchylenie uchwały w sytuacji sprzeczności z interesem skarżących uchwałę.
Zdaniem SN, zapewnienia właściwej ochrony interesu sp. z o.o. aktualne jest w każdej sytuacji, tj. zarówno gdy zarząd lub też tylko jego członek wniósł powództwo o uchylenie uchwały, ponieważ potencjalne niebezpieczeństwo wystąpienia kolizji interesów indywidualnych z interesem spółki istnieje zarówno w sytuacji zaskarżenia uchwały zgromadzenia wspólników przez zarząd, jak też wówczas, gdy uchwałę taką zaskarżają poszczególni członkowie tego organu.
Mając powyższe na uwadze przyjąć należy, że kompetencja zarządu do reprezentowania spółki jest wyłączona zarówno w razie zaskarżenia uchwały przez zarząd, jak i przez jego poszczególnych członków, nawet w sytuacji, gdy pozostali członkowie zarządu, zgodnie z obowiązującymi w spółce zasadami, mogą ją reprezentować.
Podsumowując, SN przyjął, że niedopuszczalna jest reprezentacja sp. z o.o. przez zarząd w sporze o uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników wytoczonym przez wspólnika, który jednocześnie jest członkiem zarządu pozwanej spółki.
Radca Prawny i Partner Zarządzający
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna