RADA
W przypadku spółek kapitałowych przedmiotem wkładu niepieniężnego mogą być prawa majątkowe i rzeczowe składniki majątku. Nie może być natomiast świadczenie pracy, co jest dopuszczalne w przypadku spółek osobowych.
UZASADNIENIE
Wskazany w pytaniu sposób nabywania udziałów w spółce z o.o. lub pierwotnego nabywania udziałów przez wspólnika przy jej zakładaniu jest dość powszechny w praktyce gospodarczej. Objęcie udziałów w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny, czyli właśnie aport, często budzi jednak wiele wątpliwości, również dotyczących tego, co może, a co nie może być przedmiotem aportu.
Ogólnie można stwierdzić, że przedmiotem aportu mogą być wszelkie prawa majątkowe, które można skutecznie wnieść do spółki (w tym również wnieść poprzez ich ustanowienie).
Przedmiotem aportu mogą być wszelkie prawa majątkowe, jak i rzeczowe składniki majątku, pod warunkiem że są zbywalne i mogą stanowić element aktywów podmiotu gospodarczego. Oznacza to, że powinna istnieć wiarygodna metoda ustalenia ich wartości ekonomicznej, a także jako składniki aktywów powinny zapewnić napływ do przedsiębiorstwa określonych korzyści ekonomicznych w dającej się przewidzieć przyszłości.
W praktyce przyjmuje się, że przedmiotem aportu mogą być rzeczy (np. nieruchomości, maszyny, surowce i materiały) i zbywalne prawa majątkowe (np. licencje, patenty, prawa autorskie), a także konglomerat takich rzeczy i praw, jakim jest przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym, tzn. przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 k.c.
Przedmiot aportu stanowić mogą m.in.:
• akcje albo udziały w innej spółce,
• weksel własny z poręczeniem wekslowym, indosowany in blanco,
• prawo najmu lokalu użytkowego.
Jakie składniki mogą być ujęte jako aktywa
Do aktywów mogą być zaliczone zasoby majątkowe kontrolowane przez jednostkę, o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.
Wynika to z uchwały Sądu Najwyższego z 20 maja 1992 r., sygn. akt III CZP 52/92, która mówi o tym, że weksel własny z poręczeniem lub indosowany in blanco może być przedmiotem wkładu niepieniężnego, którym wspólnik pokrywa swój udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
Z kolei według uchwały Sądu Najwyższego z 26 marca 1993 r., sygn. akt III CZP 21/93, przedmiotem wkładu niepieniężnego może być też przysługujące najemcy prawo najmu lokalu użytkowego.
Istnieją jednak pewne ograniczenia co do przedmiotu aportu. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2001 r., sygn. akt III CZP 44/00, niedopuszczalne jest wniesienie przez spółdzielnię do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wkładu niepieniężnego w postaci jej przedsiębiorstwa (art. 551 k.c.), jeśli wyłącza to prowadzenie przez spółdzielnię statutowej działalności gospodarczej.
W literaturze przedmiotu znajdują się jeszcze inne wyłączenia, w rozumieniu których przedmiotem aportu nie mogą być przedmioty majątkowe, których nie można zaksięgować w bilansie jako aktywa.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że w myśl art. 14 § 1 k.s.h. przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.
Jeżeli wkładem do spółki z o.o. w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny, umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów, co wynika z art. 158 § 1-3 k.s.h.
• art. 55 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 64, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166
• art. 158 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
Rafał Kasprzycki
prawnik