rada
Ministerstwo Finansów i część organów podatkowych odmawia podatnikom prawa zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy. Jednak dość często można się spotkać z odmienną urzędową interpretacją podatkową. Według niektórych urzędów skarbowych istnieją przekonujące argumenty, by odsetki od takiego kredytu potraktować jak koszt podatkowy.
uzasadnienie
Organy podatkowe kwestionują możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy. Argumentują to tym, że wydatek ten nie wpływa (nawet pośrednio) na uzyskanie konkretnych przychodów.
Przykładem takiego rozumowania jest interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 grudnia 2006 r., nr 1401/BP-I/4230Z-115/06/MC:
Nie ma podstaw do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z pozyskaniem i obsługą kredytu, wykorzystanego na wypłaty dywidendy. Poniesienie wydatku na wypłatę dywidendy w żadnym razie nie wywiera wpływu na uzyskanie przez Spółkę przychodu. Dywidenda jest, jak słusznie zauważył organ I instancji, elementem podziału dochodu Spółki i występuje, gdy sama Spółka osiąga dochód. Aby można było zaliczyć wydatki związane z zaciągnięciem kredytu w ciężar kosztów uzyskania przychodu, sam fakt zaciągnięcia kredytu musi pozostawać w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i mieć wpływ na wielkość przychodu.
Takie samo stanowisko znajdziemy w informacji na stronie internetowej Krajowej Informacji Podatkowej. W dziale Najczęściej zadawane pytania można przeczytać, że wypłata dywidendy nie stanowi wydatku umożliwiającego powstanie przychodu, ani też nie jest związana z utrzymaniem bądź zabezpieczeniem źródła przychodu. Dlatego odsetki od pożyczki zaciągniętej na wypełnienie tego obowiązku nie są kosztem podatkowym.
Jednak w wielu innych interpretacjach organy podatkowe zajmują odmienne stanowisko. W opisanej w sytuacji dają spółkom prawo do zaliczania odsetek od kredytów spożytkowanych na wypłatę dywidendy do kosztów uzyskania przychodu.
Przykładowo w interpretacji Naczelnika Łódzkiego Urzędu Skarbowego w Łodzi z 17 stycznia 2007 r., nr ŁUS-II-2-423/191/06/AG, czytamy:
(...) poniesiony przez spółkę wydatek w postaci kredytu na wypłatę dywidendy jest wydatkiem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej i w związku z tym odsetki od tego kredytu naliczone i zapłacone stanowić będą koszt uzyskania przychodu. (...) zaciągnięcie kredytu na sfinansowanie dywidendy, której wypłata jest jedną z charakterystycznych cech spółek kapitałowych, uznać należy za działanie zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów, spełniające przesłanki art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Urząd powołał się przy tym na przepisy Kodeksu spółek handlowych, zobowiązujące spółkę do podziału zysku.
Podobnie analizuje omawianą kwestię Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu, który w interpretacji z 24 lipca 2006 r., nr ZD/406-88-1/CIT/06, stwierdził, że sfinansowanie wypłaty dywidendy zaciągniętą pożyczką może być przejawem racjonalnej polityki finansowej spółki. Poza tym podkreślił, że ustawodawca wyraźnie zapisał w przepisach, kiedy odsetki od kredytu nie mogą być kosztem. Nie wymienił jednak odsetek od pożyczki na wypłatę dywidendy.
W tej samej interpretacji znalazła się następująca argumentacja:
Tutejszy organ podatkowy zauważa, że podatnicy podejmując określone decyzje inwestycyjne, kierują się kryteriami rachunku ekonomicznego i organ podatkowy nie jest władny ingerować w te decyzje w sposób nieprzewidziany przez prawo. Wobec powyższego wskazuje się, że Podatnik wyjaśnił we wniosku, iż zaciągnięcie pożyczki na wypłatę dywidendy warunkowało zachowanie przez Spółkę płynności finansowej, co z kolei determinowało możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, będącej źródłem przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Tutejszy organ podatkowy nie jest uprawniony w niniejszym postępowaniu do tego, by oceniać, czy płynność finansowa Spółki zostałaby zagrożona w sytuacji niezaciągnięcia pożyczki na sfinansowanie wypłaty dywidendy. Bez wątpienia zaś - zgodnie z zasadami logiki i życiowego doświadczenia - brak płynności finansowej Spółki znacznie utrudnia bądź wręcz uniemożliwia prowadzenie działalności gospodarczej, a tym samym osiąganie przychodów z tej działalności. Mając na uwadze powyższe, zaciągnięcie pożyczki na sfinansowanie dywidendy, ukierunkowane na zachowania płynności finansowej przedsiębiorcy, należy uznać za działanie zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów, co powoduje spełnienie przesłanek, o których mowa w przepisie art. 15 ust. 1 ustawy podatkowej. Zaznacza się przy tym, że przy kwalifikacji wydatków do kosztów uzyskania przychodów należy brać pod uwagę potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu. Taką zaś możliwością może być zachowanie płynności finansowej podmiotu gospodarczego.
Wobec zasadniczych różnic w interpretacji omawianego problemu Redakcja Urzędowych Interpretacji Podatkowych (www.uip.infor.pl) zadała pytanie Ministrowi Finansów: „Czy odsetki od pożyczki lub kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy przez spółkę z o.o. lub akcyjną są dla takiej spółki kosztem uzyskania przychodu?”.
Minister Finansów odpowiedział pismem z 2 maja 2007 r., nr MB8/347/2007, podpisanym przez Marka Hajbosa - Dyrektora Biura Ministra Finansów:
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami podatkowymi są wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów albo utrzymania oraz zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem tych, które są enumeratywnie wymienione jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 updop).
Wypłata dywidendy nie jest związana z żadną ze wspomnianych wyżej przesłanek, tzn. nie stanowi wydatku umożliwiającego powstanie przychodu, ani też nie jest związana z utrzymaniem bądź zabezpieczeniem źródła przychodu. Tym samym nie stanowi kosztu podatkowego. Konsekwentnie także odsetki od kredytu lub pożyczki zaciągniętych na wypłatę dywidendy, jako związane z wydatkiem niestanowiącym kosztu podatkowego, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Ministerstwo opowiedziało się niestety za niekorzystnym dla podatników nurtem interpretacyjnym. Nie można się jednak zgodzić z Ministerstwem, że koszty kredytu na wypłatę dywidendy nie służą zabezpieczeniu źródła przychodów. Obowiązek wypłaty dywidendy wynika wprost z przepisów Kodeksu spółek handlowych, jeśli zapadła uchwała wspólników o przeznaczeniu zysku na wypłatę dywidendy.
Niewypłacenie przez spółkę dywidendy w ustalonym przez wspólników terminie naraża ją z pewnością na roszczenie wspólników o odsetki za czas zwłoki w wypłacie. Z drugiej zaś strony takie wstrzymanie wypłaty dywidendy będzie mogło być uznane przez organy podatkowe za nieodpłatne świadczenie na rzecz spółki - opodatkowane podatkiem dochodowym. Co więcej, nieracjonalne ekonomicznie i szkodliwe dla funkcjonowania spółki byłoby przeznaczenie na wypłatę dywidendy środków pieniężnych niezbędnych dla prowadzenia bieżącej działalności (np. przeznaczenie środków na zakup materiałów do bieżącej produkcji).
Dlatego należy uznać za przekonującą argumentację Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu (interpretacja z 24 lipca 2006 r. nr ZD/406-88-1/CIT/06), który stwierdził, że zaciągnięcie pożyczki na sfinansowanie dywidendy, ukierunkowane na zachowanie płynności finansowej przedsiębiorcy, należy uznać za działanie zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów, co powoduje spełnienie przesłanek, o których mowa w art. 15 ust. 1 updop.
Zachowanie płynności finansowej jest jednym z podstawowych wymogów ekonomicznych pozwalających na prowadzenie jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Brak płynności powoduje konieczność ogłoszenia upadłości i może stać się bezpośrednią przyczyną zakończenia bytu prawnego spółki.
Ponadto warto zauważyć, że sam przedsiębiorca może tak dysponować swoimi środkami finansowymi, że nie będzie konieczne rozważanie tytułowej (wątpliwej podatkowo) kwestii. Środki z bieżącej działalności może bowiem przeznaczyć na wypłatę dywidendy, a pieniądze z kredytu na finansowanie bieżącej działalności.
Z uwagi na przedstawione rozbieżności najbezpieczniej jest w tej sytuacji wystąpić o interpretację w lokalnym urzędzie skarbowym. Warto podkreślić, że nawet w przypadku sporu istnieją argumenty do obrony przedstawionego tu stanowiska przed sądami administracyjnymi.
l art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
Paweł Huczko
konsultant podatkowy