RADA
Wpłacona bankowi kwota 80 000 zł powinna zostać doliczona do wartości początkowej środka trwałego. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Akredytywa to zabezpieczenie płatności stosowane w transakcjach o większej wartości. Jest to zabezpieczenie zarówno dla kupującego (eliminuje ryzyko nieotrzymania przez niego towaru), jak i sprzedawcy (eliminuje ryzyko, że nie otrzyma on pieniędzy za towar). Jednym ze sposobów realizacji akredytywy jest wpłacenie przez kupującego do banku kwoty zabezpieczanej przez bank. Bank wystawia wtedy dokument potwierdzający, że kupujący pieniądze wpłacił. Dokument ten kupujący przedstawia sprzedawcy. Jest to podstawa do wydania towaru. Podpisany dokument jako potwierdzenie jego odbioru jest podstawą wypłaty sprzedawcy przez bank ceny nabycia towaru.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Akredytywa jest rodzajem zabezpieczenia transakcji o większej wartości. Gwarantem wypłaty należnych sprzedającemu środków finansowych jest bank, co pozwala zminimalizować ryzyko oszustwa.
Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych wartość początkową nabytego środka trwałego określają na podstawie art. 16g ust. 1 i 3 updop. Dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych właściwym przepisem jest art. 22g ust. 1 i 3 updof. Na tej podstawie za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o m.in. koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji. Wśród rodzajów wydatków związanych z zakupem środka trwałego i zaliczanych do jego wartości początkowej mieszczą się też koszty akredytywy. Jest to bowiem wydatek ponoszony w celu bezpiecznego przeprowadzenia transakcji. W wielu przypadkach strony transakcji nie zdecydowałyby się na jej sfinalizowanie bez tego rodzaju zabezpieczenia. Brak akredytywy mógłby oznaczać też dużo wyższą cenę nabycia środka trwałego ze względu na konieczność zrekompensowania ryzyka nieudanej transakcji. Akredytywa odgrywa szczególną rolę w transakcjach między firmami działającymi w różnych krajach. Bank przyjmując zlecenie otwarcia akredytywy, staje się gwarantem wypłacalności dla kontrahentów, którzy niewiele o sobie wiedzą. Często koszt sprawdzenia kontrahenta prowadzącego działalność gospodarczą w innym kraju (np. w zakresie jego wypłacalności) jest wyższy od kosztu akredytywy. Z tych powodów organy podatkowe nie mają podstaw do kwestionowania akredytywy jako kosztu podatkowego.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Jeśli akredytywa stanowiąca zabezpieczenie transakcji zakupu środka trwałego jest otwierana przed przekazaniem go do używania, to koszty związane z jej otwarciem (m.in. koszty prowizji bankowych) zwiększą wartość początkową tego środka dla celów amortyzacji.
Zlecenie otwarcia akredytywy może się łączyć z innymi produktami finansowymi, takimi jak kredyt bankowy, linia kredytowa, gwarancja bankowa. W tych wariantach zakup nie musi być sfinansowany ze środków przedsiębiorcy zdeponowanych w banku. Bank po otwarciu akredytywy może udzielić kredytu lub wykorzystać środki z linii kredytowej.
Przykład
Browar X nabył automatyczną myjkę rotacyjną do kegów. Sprzedawcą była firma niemiecka. Wartość transakcji - 1,3 mln euro. Browar zlecił bankowi otwarcie akredytywy na całość transakcji. Bank pobrał z tego tytułu opłatę w kwocie 35 000 zł. Akredytywa upoważniała niemiecką firmę do wydania dyspozycji przelewu 1,3 mln euro na swoje konto po przedstawienia dokumentu podpisanego przez dwóch członków zarządu browaru X potwierdzającego odbiór techniczny urządzenia. Podpisy miały być notarialnie poświadczone. Wraz z otwarciem akredytywy bank uruchomił linię kredytową dla browaru X w kwocie 1,3 mln euro. Prowizja za otwarcie linii kredytowej wyniosła 26 000 zł. Suma opłaty za otwarcie akredytywy i prowizji za otwarcie linii kredytowej wyniosła 61 000 zł. Oba wydatki zostały poniesione przed podpisaniem umowy nabycia urządzenia, zatem kwota 61 000 zwiększy wartość początkową myjki rotacyjnej do kegów.
W przypadku kłopotów z akceptacją przez urząd skarbowy przedstawionego sposobu kwalifikacji podatkowej wydatków związanych z akredytywą można się powołać na poniższą interpretację przepisów podatkowych. Wydał ją 21 czerwca 2007 r. Naczelnik Lubelskiego Urzędu Skarbowego (nr PD.423-23/07). Organ podatkowy ocenił skutki podatkowe zakupu przez podatnika za granicą linii do rektyfikacji alkoholu (środek trwały). Jako zabezpieczenie płatności z tytułu zakupu linii rektyfikacyjnej nabywca linii zlecił bankowi otwarcie akredytywy na rzecz dostawcy linii rektyfikacyjnej. Wartość otwartej akredytywy wyniosła 1 352 000 euro, co stanowiło 65% ceny zakupu linii rektyfikacyjnej. Spółka poniosła koszty związane z otwarciem akredytywy w wysokości 25 070,65 zł. Koszty te jako związane z zakupem linii rektyfikacyjnej zostały zaliczone do jej wartości początkowej, stanowiącej podstawę do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Organ podatkowy potwierdził prawidłowość postępowania podatnika. W piśmie czytamy, że:
Akredytywa jest jedną z form rozliczeń bezgotówkowych między firmami stosowaną przy rozliczeniach transakcji handlowych w obrocie zarówno zagranicznym, jak i krajowym. Sposób otwierania i realizowania akredytywy zawarty jest w umowie z bankiem. Akredytywa jest upoważnieniem wystawionym przez odbiorcę towaru (w tym przypadku odbiorcę linii rektyfikacyjnej) do zablokowania odpowiedniej kwoty środków pieniężnych na określony czas, na rzecz wskazanego dostawcy towaru. Akredytywę otwiera bank na polecenie zleceniodawcy. Z uwagi na fakt, że Spółka nabyła linię rektyfikacyjną stanowiącą środek trwały, a pobrana przez bank prowizja z tytułu otwarcia akredytywy pobrana została przed przekazaniem środka trwałego do używania, to koszty prowizji będą stanowiły wartość zwiększającą wartość początkową środka trwałego.
Wydatki na akredytywę mogłyby zostać wykluczone z kosztów podatkowych w przypadku jej wadliwego sformułowania. Akredytywa jest przecież rodzajem instrukcji wydanej bankowi przez kupującego, w jakich sytuacjach bank ma sprzedawcy wypłacić pieniądze służące sfinansowaniu zakupu np. środka trwałego. Jeżeli okaże się, że sprzedawca oszukał kupującego, a stało się to na skutek błędnej konstrukcji akredytywy, może się okazać, że poniesione wydatki nie zostaną przez organy podatkowe uznane za koszt podatkowy. Taka sytuacja mogłaby mieć miejsce, gdyby np. akredytywa zezwalała sprzedawcy na pobranie z konta bankowego pieniędzy kupującego pomimo faktycznego nieodebrania przez niego zamówionego środka trwałego (np. maszyny). Doprowadziłoby to do pobrania z konta przedsiębiorcy pieniędzy, a transferowi temu nie towarzyszyłoby skuteczne nabycie prawa własności środka trwałego.
• art. 16g ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 165, poz. 1169
• art. 22g ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 793
Tomasz Król
konsultant podatkowy