JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Spółka dokonuje w sieci handlowej zakupów związanych z prowadzoną działalnością. Po osiągnięciu określonego pułapu zakupów spółka otrzymuje od sprzedawcy bon towarowy o określonej wartości nabywczej, który stanowi nagrodę motywującą do dalszej współpracy. Spółka dokonuje płatności tym bonem za kolejny zakup towarowy. Czy otrzymanie bonu towarowego o określonej wartości nabywczej powoduje powstanie obowiązku podatkowego po stronie nabywcy i udokumentowania tego fakturą VAT?
ODPOWIEDŹ IZBY
W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, zgodnie z zapisem art. 8 ust. 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że pojęcie świadczenie usług ma szeroki zakres, nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz także jego zaniechania poprzez zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Usługa zatem jest transakcją gospodarczą, co oznacza, że stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym. Aby uznać jakieś zdarzenie za odpłatne świadczenie usług, musi wystąpić stosunek zobowiązaniowy pomiędzy podmiotami biorącymi udział w tym zdarzeniu, czyli strony muszą zobowiązać się do określonego działania bądź powstrzymania się od dokonania określonych czynności, np. w zawartej umowie. Ustawodawca zaznaczył ponadto, że usługą jest świadczenie, które nie stanowi dostawy towaru.
W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, nie jest możliwa sytuacja faktyczna, która jednocześnie stanowiłaby dostawę towaru i świadczenie usługi. Wymieniony przepis wyklucza takie rozwiązanie, rozdzielając usługi od dostaw.
W analizowanej sprawie rozważany jest przypadek, w którym za zrealizowanie - na rzecz sprzedającego - określonego z góry pułapu zakupów, kupujący - w miejsce premii pieniężnej - otrzymuje bon towarowy o określonej wartości nabywczej. Poza transakcją kupna-sprzedaży pomiędzy sprzedającym i kupującym nie doszło do rzeczywistego i odrębnego od tej transakcji świadczenia nabywcy na rzecz sprzedającego towary. Nie można twierdzić, że już w momencie dokonywania zakupu na określonym przez sprzedawcę poziomie wydawany nabywcy bon towarowy stanowił formę zapłaty za dokonaną jednocześnie przez tego nabywcę usługę. Ponadto istotne jest, że bon towarowy jest wyłącznie dowodem uprawniającym do otrzymania w oznaczonym terminie pewnych towarów, sumy pieniędzy lub usług. Zastępuje on zatem środki pieniężne, za które zwyczajowo nabywa się towary. Otrzymanie bonu towarowego nie powoduje, że po stronie podatnika następuje jakiekolwiek przysporzenie. W momencie dokonywania zakupów w określonej wysokości gwarantującej otrzymanie bonu podatnik zobowiązany jest do zapłaty całej kwoty za nabywany towar. Bon towarowy może być natomiast wykorzystany przez podatnika w przyszłości.
W związku z tym otrzymanie przez spółkę bonu towarowego, uprawniającego do nabycia przy kolejnych transakcjach towarów o wartości nominalnej bonu, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług i nie skutkuje obowiązkiem wystawienia faktury VAT.
Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z 24 stycznia 2008 r. (nr IS.II/2-443/199/07).
Ewa Matyszewska