Zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą kosztów uzyskania przychodów, zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
W powołanym wyżej przepisie ustawodawca nie wymienia enumeratywnie, jakie konkretne wydatki mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Wskazuje jedynie, że aby określony wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu:
- musi pozostawać w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- nie może być wymieniony w katalogu wydatków nie uznawanych za koszty uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 ustawy).
Ponadto wydatek taki musi być udokumentowany prawidłowo oraz w sposób niebudzący wątpliwości.
Kosztami mogą być wydatki o bardzo zróżnicowanym charakterze, gdyż mogą to być wydatki bezpośrednio, jak również pośrednio związane z celem, jakim jest uzyskanie przychodu. W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza można przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W obrocie gospodarczym występują przypadki, że strona umowy chce lub jest zmuszona do odstąpienia od umowy, której wykonanie spowodowałoby niekorzystne dla niej skutki.
Ze względu na różnorodność występujących sytuacji, zaliczenie konkretnego wydatku do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo oceniane indywidualnie w aspekcie: całokształtu prowadzonej działalności gospodarczej, okoliczności, które przyczyniły się do powstania wydatku, końcowego rachunku ekonomicznego oraz podjętych działań zabezpieczających.
Organy podatkowe stoją na stanowisku, że: Podatnik nie może bezkrytycznie kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania, bądź też będących następstwem niezachowania przez niego należytej staranności. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa w postaci zmniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, poprzez zaliczenie w koszty poniesionych wydatków. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im. (por. pismo Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 31 marca 2010 r., nr ITPB1/415-17/10/WM).
Polecamy: serwis Podatki osobiste
Jeżeli wypłacenie kwoty ustalonej w ugodzie w sprawie odstąpienia od zawartej umowy, było konieczne ze względu np. na niemożność wykonania umowy ze względu na źle oceniony czas wykonania zlecenia, niewątpliwie wydatek ten nie został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu, a więc nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.
Polecamy: serwis Urząd skarbowy
Często zapłacenie kwoty wynikającej z umowy jest ratunkiem dla przedsiębiorcy przed zapłaceniem o wiele wyższej kwoty odszkodowania wynikającego z umowy w razie jej nieterminowego wykonania, a to oznacza, że wydatek ten nie został poniesiony w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.