Wdowa otrzymała wypłatę gwarantowaną 20 680,00 zł (udział w emeryturze zmarłego męża w zakresie subkonta). ZUS pobrał (jako płatnik PIT) 4000 zł i przekazał te pieniądze fiskusowi. ZUS wykonał prawidłowo przepisy podatkowe ustalające podatek na prawie 1/5 płatności. ZUS jest tu tylko pośrednikiem między wdową a fiskusem.
Coraz więcej osób wie o tym, że po śmierci emeryta jest (w niektórych przypadkach) możliwość otrzymania wypłaty z części emerytury niewykorzystanej przez zmarłego. Prawo przysługuje osobie upoważnionej (np. wdowie). Źródłem wypłaty jest równowartość środków z subkonta.
Stosujemy wzór: Wartość subkonta zmarłego - [liczba miesięcy pobierania przez zmarłego emerytury x 1/37 wartości subkonta]
Wiedząc o środkach na subkoncie, często nie wiemy o wysokim PIT - podatek zabiera 19% wypłaty dla wdowy.
O instytucji udziału wdowy (od strony przepisów ubezpieczeniowych) Infor.pl poleca artykuł (link poniżej). Omawiamy w nim najnowszy wyrok Sądu Najwyższego. Spór dotyczył wdowy, której ZUS nie chciał wypłacić udziału w niewykorzystanej emeryturze jej zmarłego męża. Wdowa wygrała:
Wyrok SN: Zmarły nie skorzystał z emerytury. Trzy lata. Wdowa ma gwarantowaną wypłatę z emerytury
ZUS: Wdowa dostała 20.679,40 zł. Udział w emeryturze zmarłego. Zapłaciła prawie 4000 zł podatku
Podatek PIT obciążający wdowę obliczamy według 19% stawki. Od przychodu 20 680,00 zł jest to aż 3929,2 zł (blisko 1/5 wartości wypłaty dla wdowy).
UWAGA! Nie stosujemy podatku od spadków i darowizn.
Jesteśmy przyzwyczajeni do podatku PIT 12%. Ta obniżona przez poprzedni rząd stawka podatku dotyczy jednak skali podatkowej i naszych dochodów np. z pracy. Wdowa - otrzymująca wypłatę gwarantowaną jako udział w emeryturze zmarłego męża - nie płaci podatku PIT według skali podatkowej. Jest to PIT zryczałtowany.
Podatek ten ma dwie cechy:
1) wysoka stawka 19% oraz
2) koszty zryczałtowane (w praktyce wynoszą 0 zł).
Podstawą prawną jest: art. 30a ust. 1 pkt 12 ustawy o PIT. Przepis stanowi:
Od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a:
(tu pkt 1-11f…)
Przykład jak ZUS pobiera podatek od wdowy [mąż nie wykorzystał emerytury, wypłata gwarantowana]
ZUS wypłacił spadkobiercom 20 679,40 zł ("wypłata gwarantowana"). Są to zwrócone składki zgromadzane przez zmarłego w OFE. Każdy z 3 spadkobierców otrzymał po 6.893,13 zł ("do ręki"). Wartość brutto takiego świadczenia wyniosła 8510,13 zł - podatek dochodowy to 1617 zł (od każdego z nich).
Przed wypłatą "kwoty gwarantowanej" rozliczono subkonto, na którym były zapisane środki wypracowane przez emeryta. Zastosowano przepisy:
- art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53),
- art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266),
- art. 25b ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53).
źródło: Interpretacja z 2 lipca 2021 r., organ wydający: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0112-KDIL2-1.4011.360.2021.4.TR.
ZUS wyjaśnia: co to jest wypłata gwarantowana z subkonta ZUS
Wypłata gwarantowana to jednorazowe świadczenie pieniężne, które po spełnieniu kilku warunków może być wypłacone po śmierci osobom uposażonym. Jeśli zmarły miał subkonto w ZUS i nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego (65 lat) albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miał ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, to mógł za życia wskazać imiennie jedną lub kilka osób jako osoby uposażone, na rzecz których wypłacone będzie po jego śmierci jednorazowe świadczenie pieniężne.
Nie ma dziedziczenia środków zapisanych na subkoncie w ZUS, jeśli zmarły skończył 65 lat i miał przyznaną emeryturę docelową. Wtedy osoby uposażone mogą wówczas otrzymać jednorazowe świadczenie pieniężne tj. wypłatę gwarantowaną, ale tylko wtedy gdy nie minęły 3 lata od pobrania pierwszej emerytury docelowej przez zmarłego. Po 3 latach pobierania emerytury– wypłata gwarantowana nie będzie już wypłacana
Czym jest subkonto ZUS?
Każdy ubezpieczony w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych posiada swoje indywidualne konto.
W ramach indywidualnego konta dla osób, które są członkami otwartego funduszu emerytalnego (OFE) albo urodziły się po 31 grudnia 1968 r. i nie przystąpiły do OFE, ZUS prowadzi subkonto.
Na subkonto (tzw. II filar) trafia:
- 7,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli ubezpieczony
nie przystąpił do OFE lub gdy ubezpieczony zdecydował, aby składka była przekazywana wyłącznie na subkonto w ZUS, - 4,38% składki emerytalnej, jeśli ubezpieczony w trakcie okna transferowego złożył oświadczenie o dalszym przekazywaniu składek do OFE w wysokości 2,92% podstawy.
Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. nie mogą być członkami OFE i tym samym nie posiadają subkonta w ZUS. OFE obowiązkowe było dla osób urodzonych po 1968 r. a dobrowolne dla osób urodzonych pomiędzy 1 stycznia 1949 r. a 31 grudnia 1968 r. Od 2014 r. przystąpienie do OFE jest już nieobowiązkowe, a osoby, które wchodzą na rynek pracy, mają 4 miesiące na zawarcie umowyz wybranym funduszem. Jeśli nie podejmą takiej decyzji, to część ich składki emerytalnej, w wysokości 7,3% podstawy wymiaru będzie zapisana tylko na subkoncie w ZUS.
Subkonto w ZUS a OFE
Osoby, które nie są członkami OFE, powinny złożyć do ZUS-u pisemne oświadczenie o stosunkach majątkowych istniejących między ubezpieczonym a współmałżonkiem. Mogą również wskazać imiennie jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania środków po śmierci (wniosek UWU). Jeśli tego nie zrobią, to środki z subkonta wejdą w skład spadku.
Jeśli ubezpieczony złożył w ZUS taką informację, to po jego śmierci Zakład zawiadamia osoby uprawnione o możliwości złożenia wniosku o wypłatę środków. Ta sama zasada obowiązuje, gdy informację o osobach uprawnionych do dziedziczenia Zakład otrzymał z OFE po przekazaniu do ZUS-u w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa wszystkich środków zgromadzonych w OFE na 10 lat przed emeryturą- wyjaśnia rzeczniczka.
Subkonto a przejścia na emeryturę
Jeśli ubezpieczony w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego rezygnuje z aktywności zawodowej i przechodzi na emeryturę w wieku powszechnym (60 lat w przypadku kobiet, 65 lat w przypadku mężczyzn), to jego środki zgromadzone na subkoncie w ZUS, uwzględniane są w podstawie przyznanego mu świadczenia emerytalnego.
Inaczej jest w przypadku ubezpieczonych, którzy korzystają z tzw. emerytur wcześniejszych – wtedy środki zgromadzone na rachunku w OFE i zewidencjonowane na subkoncie w ZUS przekazywane są na dochody budżetu państwa. Jest to niezbędny warunek uzyskania tego rodzaju świadczenia.
Źródło informacji: Krystyna Michałek regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim