RADA
Jeżeli istnieje możliwość określenia wysokości świadczenia przypadającego na każdego pracownika i członka jego rodziny, to wartość tego świadczenia należy zaliczyć w całości do przychodów pracownika ze stosunku pracy (włącznie ze świadczeniem przypadającym na członków jego rodziny). Świadczenie w postaci opłacenia przez pracodawcę wycieczki dla pracowników i członków ich rodzin nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego dla świadczeń rzeczowych sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych w ramach kwoty 380 zł.
UZASADNIENIE
Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się m.in. wartość nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, a więc i wartość opłaconych za pracownika wycieczek.
Przychodami ze stosunku pracy są m.in. świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Wolna od podatku jest wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych tylko do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł.
WAŻNE!
Z podatku dochodowego od osób fizycznych jest zwolniona wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł.
Korzystając z tego zwolnienia, niektórzy pracodawcy próbują kwalifikować finansowane z ZFŚS wycieczki dla pracowników do świadczeń rzeczowych. Takie działanie jest jednak nieprawidłowe. Nie można w tym przypadku mówić o świadczeniu rzeczowym. Rzeczami są bowiem tylko przedmioty materialne.
Takie jest też stanowisko organów podatkowych. W postanowieniu z 25 kwietnia 2007 r., nr 1473/WP/415/889/4/07/JK, Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu stwierdził:
Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 67 updof wynika, że zwolnienie od podatku dochodowego rzeczowych świadczeń otrzymanych przez pracowników możliwe jest, jeżeli są spełnione łącznie następujące przesłanki: świadczenie ma charakter świadczenia rzeczowego, źródłem finansowania są w całości środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, wartość tych świadczeń nie przekracza w roku 2006 kwoty 380 zł.
W związku z tym, że ustawa o podatku dochodowym nie określa definicji rzeczy ani świadczenia rzeczowego, należy odwołać się do znaczenia tych pojęć w języku potocznym lub definicji stosowanych w innych dziedzinach prawa. Zgodnie z art. 45 ustawy Kodeks cywilny rzeczami są tylko przedmioty materialne. Jak wynika z powyższego, ze zwolnienia w limitowanej części korzystają jedynie świadczenia o charakterze rzeczowym, np. wartość biletów wstępu. Natomiast nie można uznać, iż wartość wycieczki w postaci kosztów przewozu, noclegu, wyżywienia, zorganizowanej i w całości finansowanej przez zakład pracy, jest świadczeniem rzeczowym, bowiem uczestnicy wycieczki nie otrzymują świadczenia o charakterze materialnym, tj. rzeczowym. Przedmiotem świadczenia jest usługa turystyczna, a nie rzecz.
Pracownicy mają prawo do skorzystania z usługi turystycznej zakupionej przez pracodawcę. Wartość takiego świadczenia stanowi przychód pracownika i przychód ten nie podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 lub pkt 67 updof, tym bardziej w sytuacji, gdy jest możliwość ustalenia kosztu takiej wycieczki przypadającej na każdego jej uczestnika.
Tak więc gdy jest możliwe przypisanie każdemu pracownikowi kosztu opłaconej za niego wycieczki, firma musi zaliczyć w całości wartość tego świadczenia do przychodów pracownika ze stosunku pracy. Przychodem pracownika będzie również wartość świadczenia (wycieczki) otrzymanego przez członków jego rodziny. Prawo do tego rodzaju świadczenia wynika bowiem z zatrudnienia pracownika w tej firmie.
WAŻNE!
Do przychodów pracownika ze stosunku pracy należy zaliczyć wartość wycieczki sfinansowanej przez zakład pracy członkowi rodziny pracownika.
Takie stanowisko potwierdzają również organy podatkowe. W postanowieniu z 9 listopada 2005 r., nr US.II-415/58/4/05, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Stalowej Woli stwierdził:
Dofinansowanie do wycieczki członka rodziny pracownika stanowi także przychód pracownika i jest opodatkowane na zasadach ogólnych jak pozostałe dochody pracownika.
Również Naczelnik Urzędu Skarbowego w Strzyżowie w postanowieniu z 20 października 2005 r., nr US-I-PB-415/7/2005, stwierdził:
(...) sfinansowanie przez pracodawcę z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wycieczki dla innych osób niż pracownicy również podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na fakt, iż sfinansowanie wycieczki dotyczy członków rodzin pracowników, pracodawca ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od przychodu stanowiącego sumę, ustalonej dla pracownika oraz członków jego rodziny biorących udział w wycieczce, wartości świadczenia.
Ustalając wysokość przychodu po stronie pracownika z tytułu świadczenia w postaci wycieczki sfinansowanej przez pracodawcę, należy kierować się ceną zakupu tej usługi.
PRZYKŁAD
Firma zamówiła na początku maja w biurze turystycznym wycieczkę dla pracowników i członków ich rodzin. Wycieczka odbyła się w połowie maja. Jej koszt określony przez biuro na każdą osobę wyniósł 200 zł. Kwota wykazana na fakturze wystawionej przez biuro turystyczne była wielokrotnością liczby uczestników wycieczki i ceny za jednego uczestnika, czyli 200 zł. Pan Jan Nowak pojechał na wycieczkę wraz z żoną. W związku z tym należy zaliczyć do jego przychodów za maj kwotę 200 zł x 2 = 400 zł. W omawianej sytuacji po stronie pracownika powstał przychód w wysokości 400 zł. Istniała bowiem możliwość ustalenia rzeczywistego kosztu wycieczki przypadającego na każdego uczestnika.
Może się jednak zdarzyć sytuacja, w której całość lub część świadczeń związanych z organizowaną przez pracodawcę wycieczką nie będzie zaliczana do przychodów pracowników. Stanie się tak, gdy nie można określić wartości świadczenia przypadającego na konkretnego pracownika. Sytuacja taka może mieć miejsce np., gdy w trakcie wycieczki firma dodatkowo urządzi piknik, na którym wyżywienie zostanie podane w formie „szwedzkiego stołu”. Wówczas przyporządkowanie wartości faktycznie otrzymanego świadczenia w postaci wyżywienia poszczególnym pracownikom i członkom ich rodzin nie jest możliwe. W takim przypadku firma nie ma obowiązku zwiększenia podstawy opodatkowania o przychody z tytułu kosztów wyżywienia.
Również jeżeli biuro turystyczne wystawi fakturę za usługę turystyczną w łącznej kwocie i nie określi kosztów przypadających na poszczególne osoby, to nie powstanie przychód po stronie pracownika. Kwota wykazana na fakturze nie będzie zatem stanowiła wielokrotności liczby uczestników i ceny usługi proponowanej przez biuro za jednego uczestnika wycieczki.
WAŻNE!
Po stronie pracownika nie powstanie przychód z tytułu udziału w wycieczce, jeżeli organizator nie wykaże na fakturze kosztu usługi turystycznej przypadającej na każdego z pracowników.
Na takim stanowisku stają również organy podatkowe. W piśmie z 28 czerwca 2007 r., nr PD/423-1/2007, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Tomaszowie Lubelskim stwierdził:
W fakturze wystawionej przez biuro podróży określona została łączna wartość usługi bez wyszczególniania liczby uczestników i ceny przypadającej na uczestnika. Dodatkowo koszt usługi nie jest możliwy do ustalenia na podstawie ceny przypadającej na uczestnika określonej przez biuro w ofercie. Łączna wartość określona na fakturze za świadczenie usługi turystycznej nie stanowi bowiem wielokrotności ceny usługi na jednego uczestnika proponowanej przez biuro w ofercie i ilości uczestników.
Skoro nie jest możliwe zindywidualizowanie świadczenia poprzez jednoznaczne określenie kosztu wycieczki przypadającego na pracownika, to świadczenie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Spółka jako płatnik nie ma więc podstawy do potrącania i odprowadzania z tego tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
• art. 12 ust. 1 i art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243
Krzysztof Rustecki
ekspert w zakresie podatków dochodowych