Umowa pożyczki to umowa określająca, że dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, biorący z kolei zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy czy rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny). Co do zasady biorący taką pożyczkę musi zapłacić od jej wartości podatek od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 oraz art. 4 pkt 7 ustawy o PCC). Wynosi on 2% wartości pożyczki (art. 6 ust. 1 pkt 7 i art. 7 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy).
Natomiast dla szczególniejszego ustalenia, czy pożyczka podlega pod PCC, trzeba przeanalizować, co jest przedmiotem umowy pożyczki oraz gdzie ten przedmiot się znajduje w momencie zaciągania pożyczki i gdzie dokonywana jest czynność cywilnoprawna.
Spółka bierze pożyczkę zza granicy
Zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o PCC, czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeśli ich przedmiotem są:
- rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej.
Czy zatem jeśli przedsiębiorca w Polsce zawiera umowę pożyczki pieniężną poza granicami Polski z podmiotem zagranicznym, a środki pieniężne stanowiące pożyczkę w chwili zawarcia umowy będą znajdowały się na zagranicznym rachunku brokerskim pożyczkodawcy, to zapłaci od niej PCC?
Z taką wątpliwością zwróciła się o interpretację przepisów do fiskusa polska spółka, która rozważała zawarcie umowy pożyczki ze spółką unijną. Spółka była zdania, że biorąc pod uwagę punkt drugi przytoczonego powyżej artykułu, wymienione w nim dwa warunki powinny być spełnione łącznie. Jeśli nie będą, to wtedy takiej umowy pożyczki podatek od czynności cywilnoprawnych nie obejmie. Czyli spółka nie będzie musiała zapłacić PCC, kiedy umowę podpisze poza granicami Polski, a w dniu jej zawierania pieniądze będą „leżeć” na zagranicznym rachunku bankowym.
Monitor Księgowego – prenumerata
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 24 sierpnia 2015 r. o sygn. IBPB-2-1/4514-59/15/MD przyznał spółce rację. Fiskus podkreślił, że art. 1 ust. 4 ustawy o PCC mówi, iż umowa pożyczki podlega PCC, jeśli w chwili jej zawarcia pieniądze znajdują się na terenie RP bez względu na to, gdzie dochodzi do zawarcia umowy. Natomiast mając na względzie punkt drugi tego artykułu stwierdził, że nie dojdzie do powstania obowiązku podatkowego w Polsce, jeśli w dniu zawarcia umowy przedmiot pożyczki będzie znajdować się na zagranicznym rachunku bankowym (rachunku pożyczkodawcy), zaś umowa zostanie zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Obowiązek podatkowy w PCC powstaje generalnie z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Przy pożyczce liczy się zatem moment zgodnego oświadczenia stron umowy. Czas i miejsce przekazania pożyczanych pieniędzy nie ma znaczenia dla określenia obowiązku w PCC. Takie stanowisko zajmuje m.in. WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 9 grudnia 2010 r. o sygn. akt III SA/Po 463/10).
Katarzyna Miazek, Tax Care