Jeżeli kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, czynności kontrolnych dokonuje się w obecności osób upoważnionych (np. członkowi zarządu, wspólnikowi).
Można zrezygnować z uczestnictwa w kontroli – ale rzadko to jest celowe działanie. Oświadczenie o rezygnacji z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych składane jest na piśmie. W razie odmowy złożenia oświadczenia kontrolujący dokonuje odpowiedniej adnotacji, dołączając ją do protokołu.
Jeżeli w toku kontroli kontrolowany lub osoby go reprezentujące są nieobecne i nie nastąpiło wskazanie osoby upoważnionej - czynności kontrolne mogą być wykonywane w obecności:
- innego pracownika kontrolowanego, który może być uznany za osobę, o której mowa w art. 97 kodeksu cywilnego, lub w obecności
- przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę.
Czynności kontrolne prowadzone są:
- w siedzibie kontrolowanego,
- w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz
- w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i w godzinach jej prowadzenia, a w przypadku skrócenia w toku kontroli czasu prowadzenia działalności - czynności kontrolne mogą być prowadzone przez 8 godzin dziennie.
W przypadku gdy księgi podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza siedzibą kontrolowanego (np. w biurze rachunkowym), kontrolowany na żądanie kontrolującego obowiązany jest zapewnić dostęp do ksiąg w swojej siedzibie.
Może też zapewnić dostęp do ksiąg w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie przez kontrolowanego bieżącej działalności.
Kontrolę można prowadzić na ww. zasadach również w mieszkaniu kontrolowanego, jeżeli prowadzi on tam działalność gospodarczą.
Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że kontrolowany będący osobą fizyczną nie ujawnił wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, kontrolujący może zwrócić się do kontrolowanego o złożenie oświadczenia o stanie majątkowym na określony dzień.
Dotyczy to również osób fizycznych będących wspólnikami kontrolowanej spółki nieposiadającej osobowości prawnej.
Oświadczenie to składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Kontrolujący, zwracając się o złożenie oświadczenia, uprzedza kontrolowanego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne za zgodą kontrolowanego mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu podatkowego:
- jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub
- jeżeli kontrolowany zrezygnował z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.
Paweł Huczko