rada
Przepisy ustawy o VAT nie ograniczają prawa do odliczenia VAT z takich faktur. Ograniczenie ma zastosowanie jedynie do faktur, w których zostały opodatkowane czynności zwolnione z VAT lub niepodlegające opodatkowaniu tym podatkiem.
uzasadnienie
W obecnym stanie prawnym (od 1 stycznia 2008 r.), podobnie jak i w stanie prawnym obowiązującym do końca ubiegłego roku podstawową przesłanką prawa dla odliczenia naliczonego VAT jest związek nabywanych przez firmę towarów czy usług z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. W tym przede wszystkim wyraża się podstawowa zasada neutralności VAT i główna cecha tego podatku.
Niezależnie od tego ustawodawca określa przypadki, w których prawo to zostało ograniczone. Z dniem 1 stycznia 2008 r., w wyniku wprowadzonej nowelizacji brzmienia przepisu art. 88 ust. 3a ustawy o VAT, podstawy do obniżenia podatku należnego, a także zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego, nie stanowią faktury i dokumenty celne, w przypadku gdy czynność nimi udokumentowana nie podlega opodatkowaniu VAT lub jest zwolniona z tego podatku, a w fakturze wykazano jej opodatkowanie. Obecnie zakaz tego odliczenia jest niezależny od tego, czy uregulowano należności z faktury, czy nie. W stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2007 r. uregulowanie należności z faktury uprawniało do odliczenia wykazanego w niej VAT. Obecnie uregulowanie należności pozostaje bez wpływu na brak prawa do odliczenia VAT z takiej faktury. Przywołana regulacja ma zastosowanie wyłącznie do sytuacji, w których wystawca faktury pomyłkowo opodatkuje czynności, które na podstawie regulacji prawnych (przepisów ustawy o VAT lub wydanych do niej rozporządzeń wykonawczych) podlegają zwolnieniu z VAT lub też niepodlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Nie ma natomiast zastosowania do faktur, w których zastosowano niewłaściwą (zawyżoną) stawkę VAT. Ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanych faktur od zastosowania w nich przez wystawcę właściwej stawki opodatkowania VAT. Żaden z przepisów ustawy ani rozporządzenia wykonawczego nie ogranicza również prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących transakcje opodatkowane błędną stawką VAT. Oznacza to zatem, że nabywca jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z faktury w takiej wysokości, w jakiej został on w niej wykazany, i nie ponosi żadnych konsekwencji z tytułu tego odliczenia. Nie ma podstaw kwestionować tego również urząd skarbowy. Firma nie ma zatem obowiązku w przedstawionej sytuacji wnosić o dokonanie korekty otrzymanej faktury. Nie ma również obowiązku dokonywania korekty odliczonego VAT w deklaracji VAT za miesiąc, w którym podatek ten został odliczył w zawyżonej wysokości. Konsekwencje poniesie natomiast wystawca faktury. Zobowiązany będzie do rozliczenia z fiskusem kwoty VAT wykazanej na fakturze, czyli wyższej od należnej. Jeżeli natomiast wystawca faktury zauważy swój błąd (lub firma mu go wskaże), powinien w tym celu wystawić fakturę korygującą. Na jej podstawie firma skoryguje odliczoną uprzednio kwotę VAT (in minus) w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym ją otrzyma.
Przykład
Załóżmy, że firma otrzymała dwie błędne faktury. Jedną za prenumeratę czasopisma, na której zamiast stawki 7% wystawca zastosował stawkę 22%. Firma ma prawo odliczyć całą kwotę VAT z faktury. Jeżeli natomiast sprzedawca naprawi popełnioną pomyłkę w formie faktury korygującej, będzie zobowiązana do zmniejszenia kwoty odliczenia w rozliczeniu za miesiąc, w którym tę fakturę otrzyma. Druga faktura dotyczy usług szkoleniowych (zwolnionych z VAT). W fakturze usługodawca zastosował 7 % stawkę VAT. Z tej faktury firma nie ma prawa odliczyć wykazanego w niej kwoty VAT, niezależnie od tego, czy ureguluje wynikającą z niej należność, czy nie.
• art. 86 ust. 1 i 2, art. 88 ust. 3a, art. 108 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
Mariusz Darecki
ekspert w zakresie VAT