rada
Przyjmując stanowisko reprezentowane przez Ministra Finansów oraz organy podatkowe, w omawianej sytuacji konieczna będzie korekta podatku odliczonego. Korekta ta powinna zostać, uwzględniona w deklaracji VAT-7 za miesiąc zmiany przeznaczenia, a więc za kwiecień 2008 r. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
uzasadnienie
W Pani konkretnym przypadku będzie konieczna korekta deklaracji za kwiecień 2008 r., czyli za miesiąc, w którym doszło do zmiany przeznaczenia towarów handlowych.
Prawo do odliczenia przysługuje podatnikom w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). W praktyce - zważywszy, że zakres prawa do odliczenia ocenia się na moment powstania tego prawa - bardzo często decydujące znaczenie o zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego ma zamiar podatników, tj. prawo do odliczenia przysługuje w zakresie, w jakim podatnicy zamierzają wykorzystywać nabywane towary i usługi do wykonywania czynności opodatkowanych.
Zdarzyć się przy tym może, że po powstaniu prawa do odliczenia podatnicy zmienią zamiar lub sposób wykorzystywania nabytych przez nich towarów czy usług (np. zmienione zostanie przeznaczenie towarów uprzednio przeznaczonych do wykorzystywania czynności opodatkowanych na wykorzystywanie ich do czynności zwolnionych).
W przypadkach takich, zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, odpowiednie zastosowanie mają przepisy art. 91 ust. 1--5 ustawy o VAT, a więc przepisy o korekcie podatku odliczonego.
WAŻNE!
Jeśli dojdzie do zmiany przeznaczenia towarów handlowych, które nabyto z myślą, że zostaną wykorzystane do czynności opodatkowanych, ale w efekcie zużyte będą do czynności zwolnionych - konieczna będzie korekta VAT.
Obowiązek i sposób dokonania takiej korekty nie budzi większych wątpliwości w przypadku towarów i usług podlegających korekcie rozłożonej w czasie na 5 lub 10 lat. W przypadku pozostałych towarów i usług (a więc w przypadku znacznej ich większości) obowiązek skorygowania podatku naliczonego na podstawie art. 91 ust. 7 ustawy o VAT istnieje jednak tylko w przypadku zmiany przeznaczenia w roku powstania prawa do odliczenia.
Stanowisko Ministerstw Finansów
Odnośnie do konieczności korygowania VAT po zmianie przeznaczenia towarów Ministerstwo Finansów wypowiedziało się w piśmie z 14 lutego 2008 r. (nr PT5/033/1/EKQ/08/210, niepubl.). Uznało, że w przypadku pozostałych towarów i usług innych niż podlegające korekcie w ciągu 5-10 lat obowiązek skorygowania podatku naliczonego na podstawie art. 91 ust. 7 ustawy o VAT istnieje jednak tylko w przypadku zmiany przeznaczenia w roku powstania prawa do odliczenia.
Nie oznacza to jednak braku obowiązku korygowania odliczonego podatku w przypadku zmiany przeznaczenia w kolejnych latach podatkowych, który to obowiązek - zdaniem Ministra Finansów - wynika w takich przypadkach z zasad ogólnych. W piśmie tym czytamy, że: „Prawo do odliczenia jest uzależnione od istnienia związku dokonanego zakupu ze sprzedażą opodatkowaną. Towary handlowe zakupione z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży opodatkowanej, których dostawa została później objęta zwolnieniem od podatku (podmiotowym lub przedmiotowym), w żadnym momencie działalności nie posłużyły wykonywaniu działalności opodatkowanej, a jedynie stają się przedmiotem czynności, w stosunku do której nie przysługuje prawo do odliczeń. Zatem warunek konieczny do uzyskania prawa do odliczenia, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, nie zostaje w rezultacie zrealizowany. W takim więc przypadku występuje obowiązek skorygowania wcześniej odliczonego podatku, bez względu na okres, w którym nastąpi zmiana prawa do odliczeń, wynikający z generalnej zasady, o której mowa w art. 86 ust. 1 ustawy”.
Stanowisko ekspertów
Takie stanowisko Ministra Finansów jest zgodne z wykładnią celowościową, lecz budzi istotne zastrzeżenia z punktu widzenia literalnego brzmienia przepisów. W konsekwencji podatnicy, którym nie straszny spór z organami podatkowymi, mogą - wbrew treści powyższego pisma - nie korygować podatku odliczonego w przypadku zmiany przeznaczenia towarów handlowych w kolejnych latach podatkowych po roku powstania prawa do odliczenia (w uproszczeniu - roku zakupu). Nie sposób jednak na dzień dzisiejszy wskazać, jakie stanowisko w tej kwestii zajmą sądy administracyjne. W mojej ocenie więcej przemawia za tym, że przyjmą one stanowisko reprezentowane przez Ministra Finansów.
Rozliczenie korekty VAT
Przyjmując stanowisko prezentowane przez Ministra Finansów (jak również przez organy podatkowe), powinna Pani skorygować podatek naliczony przy zakupie przedmiotowych towarów zakupionych w celu ich odsprzedaży, a następnie przeznaczonych na cele związane ze sprzedażą zwolnioną z VAT. Z cytowanego pisma Ministra Finansów nie wynika, kiedy (wstecz czy na bieżąco) należy dokonać takiej korekty. Korekta taka powinna być dokonana na bieżąco, tj. przez uwzględnienie kwoty korekty w deklaracji VAT-7/VAT-7K za okres rozliczeniowy zmiany przeznaczenia. Podobne stanowisko prezentują organy podatkowe (zob. przykładowo pismo Naczelnika III Urzędu Skarbowego w Lublinie z 21 lutego 2006 r., nr P-1-443/19/06, publ. http://sip.mf.gov.pl/sip/). Przyjęcie takiego stanowiska w omawianej sytuacji oznacza, że korekta podatku odliczonego powinna zostać w omawianej sytuacji uwzględniona w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2008 r.
• art. 86 ust. 1 oraz art. 91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1382
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy