Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.
- Od kiedy obowiązkowy KSeF 2.0?
- Zmiany w procesach księgowych i obiegu dokumentów
- KSeF oznacza koszty ale i korzyści dla przedsiębiorców
- Obowiązkowy KSeF w mikro, małych i średnich firmach
- Perspektywa długoterminowa
- O czym jeszcze warto wspomnieć
- Od czego zacząć wdrażanie obowiązkowego fakturowania w KSeF?
Od kiedy obowiązkowy KSeF 2.0?
Polska wkracza w decydujący etap cyfryzacji obiegu faktur. Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy od 1 lutego 2026 r. dla dużych przedsiębiorstw (firm, których sprzedaż w 2024 roku przekroczyła 200 mln zł), a od 1 kwietnia 2026 r. dla pozostałych podatników VAT. Wyjątek przewidziano jedynie dla tzw. „wykluczonych cyfrowo” – czyli wąskiej grupy podatników, którzy z obiektywnych przyczyn nie mogą korzystać z narzędzi cyfrowych. Należy pamiętać, że wspomniane daty obowiązywania dotyczą wystawiania faktur. Każde przedsiębiorstwo prowadzące działalność w Polsce już w lutym 2026 musi umieć odebrać fakturę z KSeF i być gotowe na jej obsługę.
Zmiany w procesach księgowych i obiegu dokumentów
Dziś przedsiębiorcy funkcjonują w realiach papierowych dokumentów, skanów i przesyłanych e-mailem plików PDF. Każdy z tych formatów wymaga ręcznego księgowania, przejścia przez często podatny na błędy proces OCR (skanowanie dokumentu i zamiana w dane księgowe), kontroli oraz archiwizacji. Od 2026 r. wszystkie faktury będą miały ujednoliconą strukturę XML, co oznacza:
Automatyzację księgowania – dane z faktur będą pobierane bezpośrednio z KSeF do systemów finansowo-księgowych. Eliminacja ręcznego przepisywania oraz procesów OCR znacząco ograniczy ryzyko błędów.
Nowy obieg dokumentów – obieg wewnętrzny nie będzie już oparty na plikach PDF, a na danych pozyskiwanych bezpośrednio z KSeF i uzupełnianych o dodatkowe informacje w systemach typu Workflow (obieg dokumentów).
Zmianę roli księgowych – zamiast ręcznego księgowania faktur, nacisk zostanie położony na kontrolę jakości danych, weryfikację zgodności z umowami oraz analizę biznesową.
Archiwizację elektroniczną – faktury przechowywane w KSeF będą dostępne przez 10 lat, co ograniczy obowiązki archiwizacyjne przedsiębiorców.
Firmy będą musiały dostosować swoje procedury akceptacji dokumentów i nauczyć się pracy z danymi w czasie zbliżonym do rzeczywistego – bo faktury pojawią się w KSeF zaraz po ich wystawieniu. Co ważne – zmienią się również zasady w zakresie dat księgowych: za moment wpływu dokumentu uznawane będzie przyjęcie faktury przez KSeF (z nadanym numerem), co istotnie wpłynie na terminy obowiązków podatkowych, w tym odliczenie VAT. Wyjątki stanowić będą procedury związane z trybem offline.
KSeF oznacza koszty ale i korzyści dla przedsiębiorców
Wdrożenie KSeF nie jest neutralne ekonomicznie. Można jednak mówić o bilansie kosztów i korzyści:
● Koszty początkowe: dostosowanie lub aktualizacja oprogramowania, szkolenia pracowników, zmiana procedur wewnętrznych. Dla firm korzystających z przestarzałych systemów – konieczność modernizacji lub wymiany na system wspierający KSeF.
● Oszczędności: niemal całkowita eliminacja wydruków i skanów, szybsze księgowanie, jednolity format faktur w obrocie gospodarczym, łatwiejsza archiwizacja, ograniczenie błędów i duplikatów faktur. Według różnych analiz branżowych szacunkowo pełna automatyzacja fakturowania może obniżyć koszty obsługi faktur nawet o 60%.
● Ryzyka i sankcje: brak zgodności z obowiązkiem korzystania z KSeF oznacza, że wystawiona faktura nie będzie uznana przez organy podatkowe. W praktyce oznacza to ryzyko paraliżu działalności gospodarczej, a w skrajnych przypadkach – sankcje karno-skarbowe. Te, zgodnie z komunikacją Ministerstwa Finansów, odroczone są do końca 2026 roku.
Co za tym idzie pierwszy okres implementacji KSeF w przedsiębiorstwie będzie sporym wyzwaniem, tym większym, im bardziej skomplikowane procesy zachodzą w sprzedaży i zakupach. Ale to właśnie tu będzie największy potencjał do oszczędności: szybsze dostarczenie dokumentu, sprawniejsza i pewniejsza płatność oraz jednolity format faktur w obrocie pozwolą w dłuższej perspektywie na znaczne obniżenie kosztów procesowania dokumentów.
Obowiązkowy KSeF w mikro, małych i średnich firmach
Spore wyzwania czekają też mikro i małe firmy, które często nie dysponują zaawansowanymi narzędziami IT ani dedykowanymi działami księgowości. W ich przypadku dodatkowe obciążenie to konieczność zakupu oprogramowania zgodnego z KSeF, nauczenia się nowych procedur i – w wielu przypadkach – większa zależność od biur rachunkowych.
Z drugiej strony, dla MŚP KSeF to również szansa. Dzięki ujednoliceniu faktur zyskują dostęp do danych transakcyjnych w czasie rzeczywistym, co może poprawić płynność finansową – łatwiej monitorować zobowiązania i należności oraz planować przepływy pieniężne. System znacząco ogranicza też ryzyko zagubienia faktur, co było częstym problemem zwłaszcza w branżach, gdzie dokumenty powstają i są odbierane poza siedzibą firmy, takich jak budownictwo, usługi wykończeniowe, handel terenowy czy usługi specjalistyczne.
Perspektywa długoterminowa
Czy KSeF usprawni biznes, czy zwiększy biurokrację w firmie? Odpowiedź zależy od perspektywy czasowej:
● Krótkoterminowo – wdrożenie wiąże się z kosztami, zmianą przyzwyczajeń i początkowym chaosem organizacyjnym.
● Średnioterminowo – przedsiębiorcy zaczną dostrzegać korzyści w postaci automatyzacji, mniejszej liczby błędów i szybszej wymiany danych z kontrahentami.
● Długoterminowo – KSeF stanie się fundamentem dalszej cyfryzacji biznesu. Ujednolicone dane z faktur mogą stać się podstawą nowych usług, takich jak automatyczne raportowanie podatkowe, integracja z systemami zamówień czy zaawansowane analizy biznesowe oparte na AI, umożliwiające efektywną weryfikację i wykorzystanie ustrukturyzowanych danych.
Można więc powiedzieć, że KSeF to krok w stronę większej przejrzystości i nowoczesności w gospodarce, a nie tylko dodatkowa biurokracja – pod warunkiem, że firmy odpowiednio przygotują się na zmianę.
O czym jeszcze warto wspomnieć
● Rola biur rachunkowych – w nowym modelu staną się nie tylko księgowymi, lecz także partnerami technologicznymi, wspierającymi klientów we wdrożeniu i codziennej obsłudze KSeF. Kluczowe znaczenie będzie miało ponowne zdefiniowanie procesów obiegu dokumentów oraz aktualizacja umów o współpracy, tak aby jasno określały zakres odpowiedzialności i obowiązki stron w zakresie obsługi systemu.
● Uwierzytelnianie i uprawnienia – przedsiębiorcy muszą pamiętać o formalnościach związanych z uzyskaniem dostępu do KSeF, m.in. poprzez złożenie formularza ZAW-FA, kwalifikowaną pieczęć elektroniczną czy wykorzystanie profilu zaufanego (co jest wystarczające w przypadku prowadzenia Jednoosobowej Działalności Gospodarczej).
● Prawo i bezpieczeństwo – przepisy nie tylko nakładają obowiązek, ale i chronią dane przedsiębiorców. KSeF korzysta z najnowszych standardów bezpieczeństwa, a odpowiedzialność za dostęp do faktur spoczywa na uprawnionych użytkownikach.
Od czego zacząć wdrażanie obowiązkowego fakturowania w KSeF?
Do uruchomienia obowiązku korzystania z KSeF zostało jeszcze kilka miesięcy. To pozornie sporo czasu, ale ten należy dobrze spożytkować. Najprościej podejść do zagadnienia projektowo kolejno realizując poniższe etapy:
● Pozyskanie wiedza o KSeF – to kluczowy etap. Zespół lub osoba wdrażająca KSeF w organizacji powinna znać nie tylko przepisy, ale także praktyczne aspekty wdrożenia.
● Analiza procesów – firma powinna dokładnie prześledzić, jak obecnie obiegają faktury sprzedażowe i zakupowe. Dzięki temu łatwiej wskazać obszary, które można zautomatyzować po wdrożeniu KSeF.
● Weryfikacja oprogramowania – konieczne jest sprawdzenie, czy systemy księgowe i handlowe obsługują faktury ustrukturyzowane. W razie braków trzeba uwzględnić aktualizacje lub zakup nowych modułów.
● Procedury i uprawnienia – należy wyznaczyć osoby odpowiedzialne za dostęp do KSeF i zadbać o formalności (np. ZAW-FA). Równocześnie trzeba opracować nowe zasady akceptacji i archiwizacji dokumentów.
● Wdrożenie techniczne – firma powinna zintegrować system z KSeF i przeprowadzić testy wysyłki oraz odbioru faktur. Dobrym pomysłem jest pilotaż w jednym dziale oraz skorzystanie ze środowisk testowych Ministerstwa Finansów – od 30 września użytkownicy będą mieli dostęp do otwartego API KSeF 2.0, a testową wersję Aplikacji Podatnika KSeF 2.0 przewidziano udostępnić w listopadzie 2025 r.
● Szkolenia i wsparcie – pracownicy muszą poznać nowe procedury i narzędzia, a menedżerowie zrozumieć skutki podatkowe. Warto przygotować także instrukcje awaryjne, np. na wypadek korzystania z trybu offline24.
KSeF to największa zmiana w obszarze fakturowania od momentu wprowadzenia faktur elektronicznych. Zmusza przedsiębiorców do zmiany procesów, ale też otwiera przed nimi nowe możliwości. W dłuższej perspektywie firmy, które dobrze przygotują się do obowiązkowego KSeF, mogą zyskać przewagę konkurencyjną – dzięki oszczędnościom czasu, redukcji kosztów i lepszemu dostępowi do danych.
Łukasz Banachowicz, Product Manager – KSeF, Architekt Systemowy w Symfonii