Zbędne komplikacje
Zgodnie z przepisem przejściowym o zmianie podmiotowości podatkowej decyduje moment wykonania całości lub części usługi, a nie moment powstania obowiązku podatkowego: art. 5 ustawy nowelizującej z dnia 1 grudnia 2016 r. odwołuje się do art. 19a ust. 2 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług (dzień powstania obowiązku podatkowego). Oznacza to, że faktury wystawione z tytułu wykonania usług, których datą wykonania jest rok 2016, podlegają jeszcze dotychczasowym zasadom: podwykonawcy są z tego tytułu podatnikami, choć obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury (art. 19 ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT) już w tym roku. Czyli dopiero usługi wykonane (częściowo wykonane) w styczniu 2017 r. podlegają nowym zasadom opodatkowania (podatek należny po stronie usługobiorcy).
Istotne znaczenie mają zaliczki, które otrzymali podwykonawcy do dnia 31 grudnia 2017 r. z tytułu usług wykonanych po tej dacie. Zostały one opodatkowane w zeszłym roku na dotychczasowych zasadach, czyli obowiązek podatkowy powstał z dniem ich otrzymania po stronie świadczącego usługę.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Czy zaliczkowana (w całości lub części) usługa podwykonawcy, która jest wykonana w tym roku, podlega opodatkowaniu po stronie usługobiorcy?
Z zasad ogólnych tego podatku wynika odpowiedź negatywna – decyduje tu zasada pierwszeństwa: opodatkowanie zaliczki (przedpłaty, raty) przed wykonaniem czynności powoduje, że czynność ta nie podlega już opodatkowaniu lub tylko w zakresie nie zaliczkowym. Pojawił się jednak przepis przejściowy, który wprowadził tu przeciwną zasadę: zgodnie z ustawą nowelizującą z dnia 1 grudnia 2016 r. nałożono na świadczących te usługi obowiązek „korekty rozliczenia” tego podatku w momencie wykonania całości lub części tej usługi po dniu 31 grudnia 2017 r. Co to znaczy?
Po pierwsze: usługodawca musi zafakturować netto całość usługi (wraz z częścią zaliczkowaną) i wykazać obroty niepodlegające opodatkowaniu (pole 31 deklaracji VAT-7) i jednocześnie ze znakiem ujemnym wykazać w polach opodatkowane (8% albo 23%) obroty i podatek należny dotyczący tej części (całości) usługi, która została zaliczkowana.
Natomiast usługobiorca wykazuje z tego tytułu zakup i podatek należny obejmujący całość wartości świadczonej usługi, w tym część zaliczkowana. W poprzednim roku otrzymał przecież od usługodawcy fakturę z podatkiem należnym z tytułu zaliczki i odliczył podatek naliczony. Powinien więc otrzymać również w tym roku fakturę korygującą in minus dotyczącą całości (części) zapłaconej zaliczki.
Reasumując – podwykonawca zaliczkowych usług wystawia dwie faktury:
- fakturę z tytułu wykonania całości lub części usług,
- fakturę korygującą (do zera) faktury z tytułu otrzymanych zaliczek rozliczając zwracaną usługobiorcy kwotę (wraz z podatkiem należnym) in minus z kwotą należną (netto) z tytułu wykonanej usługi.
Budżet na tym straci, a komplikacje te dodatkowo utrudnią rozliczenie tego podatku. Pytanie tylko po co?
Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych