Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będzie wykorzystywał część domu, w którym mieszka, do prowadzenia biura. W całym domu o powierzchni 140 m2 jest wymieniana podłoga. Usługodawca chce wystawić fakturę z 8% VAT na osobę fizyczną. Natomiast podatnik, wykorzystujący część domu do prowadzenia działalności, chciałby rozliczyć koszty montażu oraz zakupu tej podłogi w kosztach firmy. Czy w związku z tym usługodawca może wystawić fakturę na podatnika VAT według stawki VAT 8%? Czy też ma obowiązek zastosować podstawową stawkę VAT 23%?
- Stawka 8% VAT
- 1. Warunki stosowania stawki 8% do usług wymiany podłogi
- 2. Prawo do odliczenia VAT od remontu
Nie ma przeciwwskazań, aby usługodawca wystawił fakturę na rzecz podatnika, stosując 8% stawkę VAT. Dla jej stosowania nie ma generalnie znaczenia, czy faktura jest wystawiana na rzecz osoby fizycznej, czy na rzecz podatnika VAT. Odrębnej analizie powinna zostać poddana możliwość odliczenia VAT z takiej faktury. Szczegóły w dalszej części artykułu.
Stawka 8% VAT
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT dotyczącymi okresów przejściowych do końca 2024 r. utrzymana została 8% stawka VAT na niektóre towary i usługi. Stawka ta nadal znajduje zastosowanie m.in. do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym (art. 41 ust. 12 ustawy o VAT).
1. Warunki stosowania stawki 8% do usług wymiany podłogi
Jak wynika z powołanych regulacji, warunkiem zastosowania 8% VAT do wymienionych usług będzie spełnienie dwóch przesłanek:
- zakres wykonywanych czynności musi dotyczyć remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części,
- obiekty budowlane lub ich części, których dotyczą ww. czynności, muszą być zaliczane do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Niespełnienie chociażby jednej z wymienionych przesłanek powoduje, że usługa nie może korzystać z preferencyjnej stawki 8%.
1.1. Ustalenie, czy mamy do czynienia z remontem
Odnosząc się do pierwszej przesłanki – w ocenie autora wymiana podłogi może być traktowana jako remont, przez który generalnie rozumie się zespół czynności, w których wyniku przywraca się sprawność, wartość użytkową obiektu (definicja słownikowa stosowana wobec braku definicji legalnej w ustawie o VAT). Takie podejście wynika również z interpretacji z 28 czerwca 2017 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.114.2017.2.EJU).
1.2. Ustalenie, kiedy remontowany budynek zaliczany jest do budownictwa społecznego
Przechodząc do drugiej przesłanki należy zacząć od definicji budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, która została wskazana w art. 41 ust. 12a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem do tej kategorii budownictwa zalicza się przede wszystkim obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych.
Stosownie natomiast do art. 41 ust. 12b ustawy o VAT do wspomnianego budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się jednak:
- budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m2,
- lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m2.
W zakresie możliwości zastosowania preferencyjnej stawki VAT 8% i spełnienia drugiej przesłanki w analizowanej sprawie należy zatem ustalić, czy dom podatnika będzie stanowił obiekt budownictwa mieszkaniowego.
Według art. 2 pkt 12 ustawy o VAT przez obiekty budownictwa mieszkaniowego rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) w dziale 11.
Wskazany dział 11 PKOB obejmuje natomiast:
- Budynki mieszkalne jednorodzinne,
- Budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe,
- Budynki o dwóch mieszkaniach,
- Budynki o trzech i więcej mieszkaniach,
- Budynki zbiorowego zamieszkania.
Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że dom, w którym mieszka podatnik, prawdopodobnie jest obiektem budowlanym sklasyfikowanym w dziale 11 PKOB jako budynek mieszkalny jednorodzinny (ewentualnie wielomieszkaniowy). W konsekwencji istnieją argumenty przemawiające za zastosowaniem stawki 8% do wymiany podłogi w domu, w którym część powierzchni jest wykorzystywana dla celów prowadzenia działalności gospodarczej. Spełnione bowiem zostały obie przesłanki warunkujące stosowanie tej stawki.
W przypadku świadczenia usługi wymiany podłogi w całym domu, w którym mieszka podatnik, zastosowanie znajdzie preferencyjna 8% stawka VAT. Takiego podejścia nie przekreśla również fakt, że część domu jest przeznaczona na prowadzenie działalności gospodarczej. Potwierdzają to również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych i wiążących informacjach stawkowych.
Przykładowo w interpretacji z 3 września 2019 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.330.2019.2.EW) organ potwierdził stosowanie preferencyjnej 8% stawki VAT przy dostawie lokalu mieszkalnego wykorzystywanego na cele prowadzonej działalności gospodarczej, który znajdował się w budynku mieszkalnym sklasyfikowanym w dziale 11 PKOB. W interpretacji tej organ jednoznacznie wskazał, że dla stosowania stawki 8%:
(…) liczą się jedynie okoliczności formalnoprawne, a te – zgodnie z przedstawionym opisem – jednoznacznie przesądzają o mieszkaniowym charakterze lokalu. Wskazała przy tym, że lokal nie ma statusu lokalu użytkowego, o czym zaświadczają m.in. wpisy w księdze wieczystej. To względy konstrukcyjne i formalne determinują status lokalu, a nie to, jak faktycznie jest on przez określony czas wykorzystywany.
Analogiczne stanowisko zostało wskazane przez Dyrektora KIS w wiążącej informacji stawkowej z 28 lutego 2023 r. (sygn. 0111-KDSB2-1.440.239.2022.5.AZG), która dotyczyła określenia stawki VAT dla usług remontowych lokalu wynajętego z przeznaczeniem na działalność gospodarczą (pracownię). Organ również potwierdził, że zastosowanie znajdzie stawka VAT 8% z uwagi na fakt, że remont dotyczy lokalu mieszkalnego zaliczanego do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Podsumowując, istnieją argumenty, aby usługę wymiany podłogi (rozumianej jako remont) w domu podatnika, który to dom będzie uznawany za obiekt budownictwa mieszkaniowego sklasyfikowany w dziale 11 PKOB, opodatkować według preferencyjnej stawki VAT 8%.
1.3. Status zamawiającego usługę
Omówione warunki dotyczą opodatkowania usług realizowanych zarówno na rzecz osób fizycznych, jak i podatników VAT. Stosowanie 8% stawki VAT jest uzależnione od spełnienia warunków formalnych, o których mowa w art. 41 ust. 12–12b ustawy VAT. Wśród tych warunków ustawodawca nie odnosi się do statusu nabywcy. Nie ma przeciwwskazań, aby usługodawca wystawił fakturę na rzecz podatnika VAT stosując 8% stawkę VAT.
Podobnie wynika z interpretacji z 24 kwietnia 2019 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.28.2019.2.TK), w której organ potwierdził możliwość stosowania stawki 8% w przypadku usług świadczonych na rzecz osób fizycznych, jak i dewelopera (podatnika VAT) w budynkach mieszkalnych i lokalach mieszkalnych.
2. Prawo do odliczenia VAT od remontu
Na koniec warto podkreślić, że powyższa odpowiedź odnosi się jedynie do kwestii stosowania preferencyjnej stawki VAT 8% do usług wymiany podłogi. Poza jej zakresem pozostaje natomiast analiza, czy i w jakim zakresie podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT z takiej faktury.
W ocenie autora (w oparciu o stanowiska organów podatkowych) istnieje ryzyko zakwestionowania odliczenia VAT z takiej faktury w przypadku stwierdzenia, że są to usługi o charakterze osobistym, które głównie dotyczą funkcjonowania, eksploatacji i utrzymania całej nieruchomości służącej w zasadzie prywatnym funkcjom mieszkaniowym. Organy mogą uznać, że prywatnego charakteru tego rodzaju zakupów przeznaczonych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych nie zmienia również korzystanie z części nieruchomości i znajdujących się w nim rzeczy również dla celów działalności gospodarczej (por. interpretację indywidualną z 6 czerwca 2017 r., sygn. 1061-IPTPP3.4512.100.2017.2.MWJ).
art. 2 pkt 12, art. art. 41 ust. 2 w związku z art. 146ef ust. 1 pkt 2 i w związku z art. 41 ust. 12 pkt 1, art. 41 ust. 12a i 12b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1598
Powołane pisma organów podatkowych:
- interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 3 września 2019 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.330.2019.2.EW),
- interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 28 czerwca 2017 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.114.2017.2.EJU),
- interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 24 kwietnia 2019 r. (sygn 0112-KDIL1-2.4012.28.2019.2.TK),
- wiążąca Informacja Stawkowa Dyrektora KIS z 28 lutego 2023 r. (sygn. 0111-KDSB2-1.440.239.2022.5.AZG).
Adrian Błaszkiewicz, ekspert z zakresu VAT