Jaką stawkę VAT należy stosować do sprzedaży samochodów używanych? Samochody kupowane są na umowy sprzedaży. Do 31 grudnia 2004 r. stosowało się stawkę 0%. Jaką stawkę stosować od 1 stycznia 2005 r. - 0% czy zwolnienie?
RADA
Od 1 stycznia br. nie można stosować ani stawki 0%, ani zwolnienia w przypadku sprzedaży samochodów, które zostały nabyte przed 1 maja 2004 r. W stosunku do sprzedaży tych samochodów obowiązuje obecnie stawka 22%. Do 31 grudnia 2004 r. nie można było także stosować stawki 0% w stosunku do samochodów nabytych po 30 kwietnia 2004 r.
UZASADNIENIE
Od początku obowiązywania przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 120 ust. 4, w przypadku przedsiębiorców wykonujących czynności polegające na dostawie towarów używanych (w tym samochodów) możliwe było stosowanie szczególnej procedury opodatkowania. Polega ona na tym, że podstawą opodatkowania VAT jest marża, stanowiąca różnicę między całkowitą kwotą, którą ma zapłacić nabywca towarów, a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku. Procedura ta może mieć zastosowanie wyłącznie do podatników prowadzących działalność polegającą na sprzedaży tych towarów. Nie może być natomiast stosowana do podatników sprzedających towary używane nabyte uprzednio w ramach prowadzonej przez nich działalności. W tym przypadku znajduje zastosowanie przepis art. 43 ustawy.
Opodatkowanie towarów używanych metodą marży, na podstawie regulacji przepisu art. 120, ma zastosowanie do podatników wykonujących czynności polegające na dostawie towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, nabytych uprzednio przez nich dla celów prowadzonej działalności lub importowanych w celu ich odsprzedaży. Dla potrzeb stosowania tej procedury opodatkowania przepisy określają specjalną definicję towarów używanych. Rozumie się przez nie ruchome dobra materialne, nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki, metale lub kamienie szlachetne. Do towarów używanych, określonych w art. 120 ustawy zaliczają się takie towary (w tym samochody osobowe), jeśli są one nabyte od następujących podatników:
• osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, niebędących podatnikami VAT (określonych w art. 15 ustawy);
• podatników VAT, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, tj. dostawa towarów używanych, gdy dokonującemu ich dostawy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu, lub nabytych od podatników zwolnionych podmiotowo z VAT;
• podatników VAT, którzy do dostawy tych towarów zastosowali szczególne procedury opodatkowania marży.
Przykład
Firma prowadząca działalność polegającą na odsprzedaży samochodów używanych nabyła samochód używany za kwotę 60 000 zł. Następnie sprzedała ten samochód za kwotę 70 000 zł. Podstawą opodatkowania będzie marża, pomniejszona o kwotę podatku należnego.
Marża wynosi 10 000 zł (70 000 – 60 000).
VAT należny wynosi (10 000 x 22) : 122 = 1 803,28 zł.
Podstawa opodatkowania – wynosi 8 196,72 zł.
WAŻNE
Przedstawione powyżej regulacje weszły w życie od 1 maja 2004 r. i miały zastosowanie do samochodów zakupionych po dniu wejścia w życie tych przepisów. Wyraźnie stanowił o tym przepis art. 174 ustawy. W jego myśl, procedura, polegająca na opodatkowaniu marży, ma zastosowanie do dostaw towarów nabytych lub uprzednio importowanych przez podatników po 30 kwietnia 2004 r. Oznaczało to, że nie mogła mieć ona zastosowania do samochodów używanych nabytych przed 30 kwietnia 2004 r., a będących przedmiotem sprzedaży po tym dniu.
Ze względu na brak przepisów przejściowych oznaczało to, że odsprzedaż samochodów używanych, nabytych przed dniem wejścia w życie przepisów nowej ustawy, powinna podlegać opodatkowaniu stawką podstawowa w wysokości 22%. Jednak w celu złagodzenia negatywnych skutków w zakresie odsprzedaży samochodów używanych, nabytych przed 1 maja 2004 r., a nie sprzedanych do tego dnia, Minister Finansów wprowadził od 25 czerwca 2004 r. przepis § 41a w rozporządzeniu z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Na podstawie tej regulacji, w okresie do 31 grudnia 2004 r. obniżona stawka VAT 0% miała zastosowanie również do tej części wartości dostawy na terytorium kraju używanych samochodów osobowych oraz innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg, która jest równa cenie nabycia samochodu. Czyli faktycznie, tak samo, jak w przypadku samochodów nabytych po 1 maja 2004 r., opodatkowaniu stawką VAT 22% podlegała tylko różnica między ceną nabycia a ceną sprzedaży.
Zasada ta miała jednak zastosowanie tylko do tych samochodów używanych, które zostały nabyte od podatników niebędących podatnikami VAT czynnymi (zwolnionych z VAT) lub od podatników, którzy przy ich sprzedaży uprawnieni byli do zastosowania zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie przepisów ustawy o VAT obowiązującej do 30 kwietnia br.
De facto, przedstawiona w pytaniu sytuacja mogła być stosowana w stosunku do samochodów nabytych przed wejściem w życie przepisów nowej ustawy i sprzedawanych po tej dacie. W stosunku do samochodów nabytych po 1 maja 2004 r. zastosowanie miała i w dalszym ciągu ma zasada opodatkowania określona przepisem art. 120 ustawy. Z pytania nie wynika, czy firma w dalszym ciągu posiada do odsprzedaży samochody nabyte przed 1 maja 2004. Jeżeli tak, to ich sprzedaż podlega opodatkowaniu 22%. Nie można nadal stosować w stosunku do nich procedury marża.
Mariusz Darecki
specjalista w zakresie VAT
• art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 90, poz. 756
• § 41a rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 97, poz. 970; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 95, poz. 797