Od nowego roku obrotowego spółka będzie zobowiązana do wprowadzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Proszę o podanie sposobu naliczania oraz ewidencji w księgach rachunkowych.
RADA
Podstawę naliczania funduszu stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba osób zatrudnionych w zakładzie pracy. Liczba ta jest korygowana na koniec roku do faktycznej przeciętnej liczby osób zatrudnionych u danego pracodawcy. Wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w jego drugim półroczu, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. Szczegóły ewidencji w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Obowiązek tworzenia funduszu mają pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Liczbę pracowników ustala się na 1 stycznia danego roku.
UWAGA!
Jednostki sektora finansów publicznych są zobowiązane do tworzenia funduszu bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników.
Wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w jego drugim półroczu, jeżeli było wyższe od całorocznego. W 2005 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie wynosiło 1977,20 zł. W drugim półroczu 2005 r. – 2038 zł. Do ustalenia odpisu podstawowego należy posłużyć się kwotą wyższą, tj. z drugiego półrocza 2005 r. Wysokość odpisu podstawowego na ZFŚS na jednego pracownika wylicza się w 2006 r. w sposób następujący:
2038 zł × 37,5% = 764,25 zł.
UWAGA!
Jeśli pracodawca zatrudnia pracowników młodocianych lub zatrudnia pracowników w szczególnie trudnych warunkach, obowiązują go inne zasady naliczania odpisu podstawowego na fundusz socjalny.
Dla pracowników zatrudnianych w uciążliwych warunkach wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia. W 2006 r. jest to kwota 1019 zł.
Z kolei w przypadku zatrudniania pracowników młodocianych wysokość odpisu zależy od roku nauki i w 2006 r. wynosi:
• w pierwszym roku nauki 5% przeciętnego wynagrodzenia – 101,90 zł,
• w drugim roku nauki 6% przeciętnego wynagrodzenia – 122,28 zł,
• w trzecim roku nauki 7% przeciętnego wynagrodzenia – 142,66 zł.
Wartość funduszu ustalana jest w oparciu o liczbę zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty. O ile pracodawca zatrudnia tylko pracowników pełnoetatowych, wyliczenie nie sprawia trudności. W sytuacji gdy w przedsiębiorstwie zatrudniani są pracownicy na część etatu lub np. pracownicy młodociani, wyliczenie staje się bardziej pracochłonne.
Przykład 1
Spółka zatrudnia 26 pracowników. Wszyscy zatrudnieni są w pełnym wymiarze czasu pracy.
Ustalenie odpisu:
26 × 764,25 zł = 19 870,50 zł.
Przykład 2
W spółce jest zatrudnionych 18 pracowników na pełny etat, 6 zatrudnionych na 1/2 etatu oraz 3 na 3/4 etatu. Przedsiębiorstwo zatrudnia również 2 pracowników młodocianych będących w trzecim roku nauki.
1. Ustalenie zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty:
18 + 3 + 2,25 = 23,25
2. Obliczenie rocznego odpisu:
(23,25 × 764,25 zł) + (2 × 142,66 zł) = 17 768,81 zł + 285,32 zł = 18 054,13 zł.
Ustalając liczbę osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie należy wziąć pod uwagę:
• pracowników zatrudnionych zarówno na czas określony, jak i nieokreślony na podstawie umowy o pracę (w tym również umowy na okres próbny, na zastępstwo), powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy – w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
• pracowników przebywających na urlopach wychowawczych.
UWAGA!
Przy ustalaniu liczby zatrudnionych nie bierze się pod uwagę pracowników zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenia i o dzieło).
Tworząc zakładowy fundusz świadczeń socjalnych spółka powinna w tym celu założyć odrębny rachunek bankowy. Na rachunku tym gromadzone są środki funduszu.
UWAGA!
Koszty związane z prowadzeniem rachunku bankowego założonego dla celów funduszu pokrywane są ze środków własnych przedsiębiorstwa. Nie zmniejszają wartości funduszu.
Wartość funduszu może być zwiększona o środki pochodzące z innych źródeł, ale tylko tych wymienionych w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Należą do nich:
• wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych – korzystających z działalności socjalnej pracodawcy, np. wpływy ze sprzedaży usług wypoczynkowych,
• darowizny oraz zapisy osób fizycznych i prawnych,
• odsetki bankowe od środków funduszu,
• wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe,
• wierzytelności likwidowanych zakładowych funduszy socjalnego i mieszkaniowego,
• przychody (pomniejszone o koszty tej sprzedaży lub likwidacji) z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych,
• przychody (pomniejszone o koszty tej sprzedaży lub likwidacji) z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie pozostałych zakładowych zasobów mieszkaniowych,
• inne środki określone w odrębnych przepisach.
UWAGA!
Środki funduszu można dodatkowo zwiększyć z osiągniętego zysku do podziału.
Równowartość dokonanych odpisów na fundusz powinna zostać odprowadzona na rachunek bankowy funduszu w terminach:
• do 31 maja danego roku 75% równowartości odpisów,
• do 30 września pozostałe 25%.
Fundusz świadczeń socjalnych tworzony jest z myślą o finansowaniu działalności socjalnej przedsiębiorstwa.
Poprzez działalność socjalną przedsiębiorstwa należy rozumieć usługi świadczone przez pracodawców na rzecz:
• różnych form wypoczynku krajowego,
• działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej,
• udzielania pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej,
• zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Przykład 3
Spółka zatrudnia 35 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Wartość ustalonego odpisu wynosi:
35 × 764,25 zł = 26 748,75 zł
Ewidencja księgowa
1. Ewidencja odpisu:
Wn „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” 26 748,75
Ma „Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych” 26 748,75
2. Przeniesienie odpisu jako kwoty do rozliczania w czasie:
Wn „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” 26 748,75
Ma „Rozliczenie kosztów” 26 748,75
3. Odpis miesięczny w wysokości 1/12 wartości funduszu:
Wn „Rozliczenie kosztów” 2 229,06
Ma „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” 2 229,06
4. Przekazanie na rachunek bankowy w terminie do końca maja 75% wartości odpisu rocznego:
Wn „Rachunek bankowy środków wyodrębnionych – ZFŚS” 20 061,56
Ma „Rachunek bieżący” 20 061,56
5. Przekazanie na rachunek bankowy w terminie do końca września 25% wartości odpisu rocznego:
Wn „Rachunek bankowy środków wyodrębnionych – ZFŚS” 6 687,19
Ma „Rachunek bieżący” 6 687,19
6. Pobranie prowizji bankowej za prowadzenie rachunku ZFŚS:
a) Wn „Usługi obce” 200,00
– w analityce „Opłaty bankowe”
Ma „Rachunek bankowy środków wyodrębnionych – ZFŚS” 200,00
b) zapis równoległy – przekazanie środków równych wartości pobranej prowizji:
Wn „Rachunek bankowy środków wyodrębnionych – ZFŚS” 200,00
Ma „Rachunek bieżący” 200,00
7. Spółka zorganizowała ze środków funduszu imprezę kulturalną:
Wn „Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych” 5 000,00
Ma „Rachunek bankowy środków wyodrębnionych – ZFŚS” 5 000,00
8. Udzielono pracownikowi bezzwrotnej pożyczki mieszkaniowej:
Wn „Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych” 10 000,00
Ma „Rozrachunki z pracownikami” 10 000,00
9. Wypłata pożyczki z konta bankowego funduszu:
Wn „Rozrachunki z pracownikami” 10 000,00
Ma „Rachunek bankowy środków wyodrębnionych – ZFŚS” 10 000,00
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Od wartości bezzwrotnej (umorzonej) pożyczki należy pobrać zaliczkę na pdof.
• ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – j.t. Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 14 marca 1994 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych – Dz.U. Nr 43, poz. 168; ost.zm. Dz.U. z 1997 r. Nr 134, poz. 889
Wioletta Chaczykowska
księgowa z licencją MF