rada
Zakład ubezpieczeń, wypłacając odszkodowanie, uznał roszczenie ubezpieczonego za uzasadnione, wynikające z umowy ubezpieczenia. W wyniku przeprowadzonych działań wyjaśniających okoliczności powstania szkody uznano, że firma budowlana nienależycie wykonała dach, w efekcie doszło do powstania szkody. Dlatego zakład ubezpieczeń wystąpił do firmy budowlanej z roszczeniem o zwrot wypłaconego ubezpieczonemu odszkodowania. W rozumieniu ustawy o rachunkowości roszczenie regresowe należy zaksięgować jako pozostałe koszty operacyjne, które w świetle podatku dochodowego nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Szczegóły w uzasadnieniu.
uzasadnienie
Regres ubezpieczeniowy jest roszczeniem zakładu ubezpieczeń w stosunku do sprawcy szkody o zwrot wypłaconego odszkodowania. Prawo do takiego roszczenia wynika z przepisów kodeksu cywilnego oraz jest zawarte w ogólnych warunkach ubezpieczenia.
Z chwilą powstania szkody zakład ubezpieczeń dokonuje wypłaty odszkodowania, a następnie może dochodzić zwrotu wypłaconego odszkodowania od osoby ponoszącej odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.
Ponieważ do wyrządzenia szkody doszło z winy firmy budowlanej, zakładowi ubezpieczeń przysługuje roszczenie regresowe.
Uwaga! Roszczenie regresowe obejmuje tylko kwotę do wysokości wypłaconego odszkodowania.
Jeżeli odszkodowanie wypłacone przez zakład ubezpieczeń jest mniejsze niż szkoda, wówczas poszkodowany ma pierwszeństwo przed zakładem ubezpieczeń dochodzenia tej różnicy od sprawcy na drodze postępowania cywilnego.
Jak zakwalifikować powstałą szkodę oraz roszczenie regresowe w księgach rachunkowych
W świetle ustawy o rachunkowości szkody powstałe w składnikach majątku objętych ubezpieczeniem należy ująć w księgach rachunkowych zależnie od charakteru zdarzenia, jakie było przyczyną powstania szkody.
Jeśli przyczyną powstania szkody było:
- zdarzenie nadzwyczajne (losowe), tj.: pożar, powódź, huragan, uderzenie pioruna itp., wówczas otrzymane odszkodowanie księguję się na koncie „Zyski nadzwyczajne”, a wydatki poniesione na likwidację szkody księguje się w ciężar konta „Straty nadzwyczajne”;
- zdarzenie mieszczące się ramach ogólnego ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej (do przewidzenia), wówczas otrzymane odszkodowanie zarachowuje się na koncie „Pozostałe przychody operacyjne”, natomiast koszty dotyczące powyższej szkody odnosi się w ciężar „Pozostałych kosztów operacyjnych”.
Jeżeli szkoda powstanie w jednym okresie obrachunkowym, a odszkodowanie zostanie wypłacone w innym okresie sprawozdawczym, to przyznane na podstawie doręczonej decyzji, a jeszcze nie otrzymane odszkodowanie należy zaksięgować na koncie „Pozostałe przychody operacyjne”. Przychód ten, do czasu jego otrzymania, nie będzie stanowił przychodu podatkowego. Jeśli likwidacja szkód nastąpi w okresach następnych (po otrzymaniu odszkodowania), na przewidywane koszty należy utworzyć rezerwę. Rezerwę tę ewidencjonuje się w ciężar kosztów operacyjnych lub strat nadzwyczajnych.
Również spółka, z winy której szkoda powstała, zobowiązana do zapłaty roszczenia regresowego, powinna, w przypadku gdy rozliczenie będzie następowało na przełomie lat obrotowych, utworzyć rezerwę na przewidywane koszty.
Przykład 1
W księgach ubezpieczonego - otrzymującego odszkodowanie
1. Koszty usług obcych, związane z likwidacją szkody:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 30 000
Wn „VAT naliczony” 6 600
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 36 600
2. Decyzja zakładu ubezpieczeń o przyznaniu odszkodowania:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 25 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 25 000
3. Wpływ odszkodowania od ubezpieczyciela:
Wn „Rachunek bankowy” 25 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 25 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
4. Uregulowanie zobowiązania z tytułu likwidacji szkody:
Wn „Rozrachunki z dostawcami” 36 600
Ma „Rachunek bankowy” 36 600
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład 2
Ewidencja w księgach firmy budowlanej - zwracającej ubezpieczycielowi wartość wypłaconego odszkodowania
1. Nota od ubezpieczyciela dotycząca roszczenia regresowego z tytułu wypłaconego ubezpieczenia:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 25 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 25 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
2. Zapłata ubezpieczycielowi za wystawioną notę:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 25 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
Ma „Rachunek bankowy” 25 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład 3
Księgowanie szkody powstałej w jednym roku obrotowym, gdy wypłata odszkodowania następuje w następnym roku obrotowym:
Rok, w którym powstała szkoda
1. Koszty usług obcych związanych z likwidacją szkody:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 30 000
Wn „VAT naliczony” 6 600
Ma „Rozrachunki z dostawcami” 36 600
2. Otrzymanie decyzji od ubezpieczyciela dotyczącej przyznanego odszkodowania:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 29 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 29 000
Rok następny
3. Wpływ na konto przyznanego odszkodowania:
Wn „Rachunek bankowy” 29 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 29 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład 4
Ewidencja w księgach spółki budowlanej zwracającej ubezpieczycielowi wartość wypłaconego odszkodowania. Rozliczenie następuje na przełomie lat obrotowych.
Rok, w którym otrzymano informację o roszczeniu regresowym
1. Utworzenie rezerwy na przewidywane koszty związane z wypłatą roszczenia regresowego:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 28 000
Ma „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów” 28 000
Rok następny
2. Otrzymanie noty od ubezpieczyciela dotyczącej roszczenia regresowego z tytułu wypłaconego odszkodowania - 29 000 zł:
Wn „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów” 28 000
Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 1 000
Ma „Pozostałe rozrachunki” 29 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
3. Zapłata zobowiązania wobec ubezpieczyciela:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 29 000
- w analityce „Rozrachunki z zakładem ubezpieczeń”
Ma „Rachunek bankowy” 29 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jak zakwalifikować odszkodowanie i roszczenie regresowe z punktu widzenia podatkowego
W świetle przepisów podatkowych odszkodowania stanowią przychód podatkowy związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dniem powstania przychodu podatkowego jest dzień otrzymania odszkodowania, tj. dzień wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy.
Z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zapłacone roszczenie regresowe nie jest kosztem podatkowym dla spółki budowlanej ze względu na nienależyte wykonanie robót.
Podstawa prawna:
- art. 805 § 2 pkt 1, art. 817 i 828 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166
- art. 35d, art. 39, art. 41 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
- art. 16 ust. 1 pkt 5 i 22, art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847
Joanna Gawrońska, biegły rewident