Spółka z o.o zobowiązała się do lutego 2007 r. wybudować blok mieszkalny. Termin ten nie zostanie dotrzymany. Blok będzie przekazany inwestorowi w maju 2007 r. Spółka zapłaci 1,3 mln zł kary umownej z tytułu nieterminowego wykonania budynku. Czy będzie to kosztem podatkowm dla spółki?
Jaki wpływ na zaliczenie do kosztów będzie miało uiszczenie kary poprzez kompensatę?
RADA
Kara umowna za nieterminowe wykonanie usługi lub dostarczenie towaru jest kosztem podatkowym. Nie jest to bowiem kara za wady towaru lub usługi. Została ona wykonana prawidłowo, tyle że nieterminowo. Jednak kompensata wzajemnych należności pozbawia możliwości zaliczenia tego rodzaju kary umownej do kosztów podatkowych, gdyż już uprzednio zmniejszyła ona przychód podatkowy.
UZASADNIENIE
Problem, o który Państwo pytają, jest uregulowany w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. Przepis ten wskazuje, jakie odszkodowania i kary umowne zapłacone przez podatnika nie są kosztem uzyskania przychodu. Są to wydatki, które przedsiębiorca musiał zapłacić w związku z wadą usługi lub towaru, oferowanych przez jego firmę. Kara za nieterminowe wykonanie usługi nie jest spowodowana wadliwością. Przez wadę należy rozumieć wady fizyczne, takie jak uszkodzenie towaru czy jego przeterminowanie, lub wady prawne (np. sprzedaż przez firmę projektującą strony www cudzego pomysłu na grafikę strony).
Dla organów podatkowych opóźnienie w wykonaniu umowy nie oznacza, że towar lub usługa były wadliwe. Umowa, a więc i usługa zostały wykonane prawidłowo, lecz nieterminowo. Dlatego urzędy skarbowe nie uznają z tej przyczyny usług za wadliwe. Umożliwia to więc uznanie tego rodzaju kary umownej za koszt uzyskania przychodu.
Powyższą kwalifikację w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów zmienia jednak powiązanie kary za nieterminowe wykonanie usługi z kompensatą. To częsta sytuacja, kiedy kara umowna nie jest opłacana w gotówce, tylko potrącana z należności, jakie przysługują przedsiębiorcy winnemu opóźnień w realizacji umowy. Wskutek kompensaty kara umowna zostaje uwzględniona w rachunku podatkowym, zmniejszając przychód do opodatkowania. Dlatego w takim przypadku, mimo iż wynika z zawartych umów i jest związana z prowadzoną przez podatnika działalnością mającą na celu uzyskiwanie przychodu oraz nie została wyłączona z kosztów na mocy art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, nie może ponownie zmniejszać podstawy opodatkowania dla celów podatku dochodowego od osób prawnych poprzez zwiększenie o nią kosztów uzyskania przychodów.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Potwierdzeniem tej tezy jest pismo z 10 października 2006 r. Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie (nr 1472/ROP1/423-278-306/06/RM). W piśmie tym analizowano następujący stan faktyczny: spółka świadcząca usługi na rzecz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad opracowała stadium projektu budowlanego przebudowy drogi krajowej. Spółka nieterminowo wykonała swoje usługi, przez co została obciążona przez klienta karą umowną z tego tytułu, zgodnie z postanowieniami umowy zawartej między stronami. W piśmie tym czytamy, że:
Istotą powyższego przepisu jest wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów kar umownych związanych generalnie z wadami towarów lub usług, a nie z opóźnieniem w ich dostarczeniu. Z powyższego wynika, że skompensowana przez kontrahenta kwota kary umownej z tytułu nieterminowego wykonania zobowiązania stanowić będzie dla Spółki koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem że kara umowna wynika z zawartych umów i związana jest z prowadzoną przez Podatnika działalnością mającą na celu uzyskiwanie przychodu. Z treści wniosku wynika, że kara umowna została przez Spółkę uiszczona z powodu nieterminowości wykonania swojego zobowiązania, a nie z powodu wadliwości świadczonych przez nią usług. Należy zatem przyjąć, że kara umowna poniesiona z tytułu nieterminowego wykonania zobowiązania będzie stanowiła dla Spółki koszt uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Trzeba także uwzględnić okoliczność, że - jak oświadcza Wnioskodawca - kara umowna została przez kontrahenta i Podatnika rozliczona (uwzględniona) poprzez wzajemną kompensatę swoich należności, podatkowo zatem zmniejszyła już przychód Podatnika do opodatkowania. Wnioskodawca nie może więc, pomimo że przedmiotowa kara należy generalnie do kategorii kosztów uzyskania przychodów - ze względu na dokonanie kompensaty - ponownie zmniejszać podstawy opodatkowania dla celów podatku dochodowego od osób prawnych poprzez zwiększenie o nią kosztów uzyskania przychodów.
Podstawa prawna:
- art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1874
Marta Matłok
ekspert w zakresie podatków dochodowych