Jak zaewidencjonować sprzedaż nieruchomości użytkowej

rada

Sprzedaż tej nieruchomości należy ewidencjonować jak każdą inną sprzedaż środka trwałego. Amortyzacja nie podlega korekcie. Przychodem z tytułu wartości sprzedaży nieruchomości będzie kwota określona w umowie. Koszt własny sprzedaży stanowić będzie wartość początkowa budynku pomniejszona o dotychczasowe umorzenie. Ani podatek od nieruchomości, ani opłata za wieczyste użytkowanie nie mają wpływu na wysokość przychodu, gdyż są to koszty niezwiązane ze sprzedażą nieruchomości.

uzasadnienie

Jednym z kryteriów zakwalifikowania nabytej rzeczy do środków trwałych jest przewidywany okres ekonomicznej użyteczności, tożsamy z okresem używania i umarzania, dłuższy niż jeden rok. W momencie przyjmowania środka trwałego do ewidencji przedsiębiorca sam decyduje, jak długo dany składnik aktywów będzie przez niego wykorzystywany w działalności gospodarczej. Jeżeli dany składnik odpowiada wszystkim warunkom definicji środka trwałego, należy go zakwalifikować do odpowiedniej grupy i rozpocząć amortyzację.

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego albo z chwilą przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

W praktyce podmioty bardzo często posługują się przepisami podatkowymi i rozpoczynają umarzanie od miesiąca następnego po miesiącu, w którym nastąpiło przyjęcie do używania.

Kiedy dany składnik należy zakwalifikować do środków trwałych?

Zgodnie z przepisami o rachunkowości dany składnik majątku możemy uznać za środek trwały w przypadku spełnienia następujących warunków:

- kompletność i zdatność do używania,

- przeznaczenie na potrzeby jednostki,

- przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok.

Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, co powoduje odpowiednią korektę odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w następnych latach obrotowych. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego.

Sprzedaż środka trwałego

W przypadku sprzedaży środka trwałego przychód stanowi cena określona w umowie, natomiast kosztem będzie jego nieumorzona wartość. Nie ma tutaj znaczenia fakt, jak długo budynek był używany. Nawet gdy sprzedaż nastąpi przed upływem roku od momentu przyjęcia do używania, nie ma potrzeby korygowania dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy jednostka nie zamierza wykorzystywać danej rzeczy dłużej niż rok. Taki składnik należy rozpoznać jako aktywa obrotowe. Od aktywów obrotowych nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. W momencie ich sprzedaży koszt własny stanowi cena nabycia.

Przykład 1

Spółka kupiła pawilon usługowo-handlowy wraz z prawem wieczystego użytkowania gruntu za 110 000 zł. Ponieważ był to używany środek trwały, spółka ustaliła okres użytkowania na pięć lat. Opłata roczna za wieczyste użytkowanie wynosi 1200 zł. Podatek od nieruchomości ustalono w wysokości 2400 zł. W marcu 2007 r. po 11 miesiącach używania spółka sprzedała pawilon za 130 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Zakup pawilonu:

Wn „Środki trwałe” 110 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 110 000

2. Naliczenie odpisów amortyzacyjnych za jeden miesiąc:

110 000 zł : 5 = 22 000 zł

22 000 zł : 12 = 1833 zł

Wn „Amortyzacja” 1 833

Ma „Umorzenie środków trwałych” 1 833

3. Opłata za wieczyste użytkowanie:

1200 zł : 12 = 100 zł

Wn „Podatki i opłaty” 100

Ma „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” 100

4. Podatek od nieruchomości:

2400 zł : 12 = 200 zł

Wn „Podatki i opłaty” 200

Ma „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” 200

5. Sprzedaż pawilonu wraz z prawem wieczystego użytkowania:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 130 000

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 130 000

6. Wartość netto sprzedanych środków trwałych:

11 × 1833 zł = 20 163 zł

110 000 zł - 20 163 zł = 89 837 zł

Wn „Umorzenie środków trwałych” 20 163

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 89 837

Ma „Środki trwałe” 110 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podobnie do omawianej kwestii odnoszą się przepisy o podatku dochodowym. W przypadku sprzedaży środka trwałego kosztem uzyskania przychodu będzie jego aktualna wartość, czyli wartość początkowa pomniejszona o dotychczasowe umorzenie. Ustawy podatkowe zawierają pewne warunki przy ustalaniu stawki amortyzacji w przypadku używanych budynków użytkowych. Dla budynku używanego, czyli wykorzystywanego przed nabyciem przez co najmniej pięć lat, podatnik może indywidualnie określić okres amortyzacji. Do końca 2006 r. ustalony okres amortyzacji nie mógł przekroczyć 10 lat.

Od początku 2007 r. ograniczenie to zmieniono na niekorzyść podatników. Okres ten nie może być krótszy niż różnica 40 lat i wieku budynku, przy czym różnica ta dalej nie może być mniejsza niż 10 lat, z wyjątkiem trwałe związanych z gruntem budynków handlowo-usługowych, wymienionych w rodzaju 103, i innych budynków niemieszkalnych, wymienionych w rodzaju 109, dla których okres amortyzacji nie może być krótszy niż trzy lata.

Przykład 2

10 stycznia 2007 r. Beta Sp. z o.o. kupiła używany budynek. Wiek budynku to 10 lat. Minimalny okres amortyzacji kupionego budynku to 30 lat (40 - 10 = 30; 30>/=10).

20 stycznia 2007 r. Gamma Sp. z o.o. kupiła używany budynek. Wiek budynku to 35 lat. Minimalny okres amortyzacji kupionego budynku to 10 lat (40 - 35 = 5; 5

Uwaga!
Zarówno wydatki na nabycie, jak i odpisy amortyzacyjne prawa wieczystego użytkowania nie stanowią kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Opłata za wieczyste użytkowanie oraz podatek od nieruchomości stanowią koszt uzyskania przychodu w dacie poniesienia, gdyż są to opłaty pośrednio związane z prowadzoną działalnością. Opłata za ich wieczyste użytkowanie wynika z posiadania takiego prawa i jest wnoszona zazwyczaj do 15 marca za cały rok z góry. Deklaracja podatku od nieruchomości składana jest we właściwym urzędzie miasta lub gminy do 15 stycznia za dany rok kalendarzowy. Wyliczony podatek płacony jest w 12 równych, miesięcznych ratach. Zbycie budynku uprawnia do korekty deklaracji i tym samym zmiany (zmniejszenia) płaconych rat podatkowych.

Podstawa prawna:
- art. 3 ust. 1 pkt 15, art. 32 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

- art. 14 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 1a, art. 16j ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847

Jerzy Rybka

główny księgowy z licencją MF