Jestem zatrudniony na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zarządzania. W ramach swoich obowiązków sporządziłem plan funkcjonowania poszczególnych działów przedsiębiorstwa. Czy w takim przypadku możliwe jest zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50 proc.?
Jeżeli plan funkcjonowania przedsiębiorstwa można uznać za utwór w rozumieniu prawa autorskiego, nie ma przeszkód do zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z art. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904 z późn.zm.) przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Musi to więc być oryginalny, uzewnętrzniony wytwór intelektu. Ustawa wymienia przykładowo, co może być przedmiotem prawa autorskiego (np. utwory literackie, plastyczne, muzyczne, audiowizualne), a także co nim nie będzie (np. proste informacje prasowe, urzędowe dokumenty).
Podstawę zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów stanowi art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o p.d.o.f. Zgodnie z jego brzmieniem koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami określa się w wysokości 50 proc. uzyskanego przychodu. Tak więc zastosowanie 50-proc. kosztów możliwe jest wtedy, gdy twórca dokonuje rozporządzenia majątkowymi prawami autorskimi do swojego utworu lub gdy udziela licencji na korzystanie z nich w określonym zakresie. Przypomnijmy, że pracodawca uzyskuje majątkowe prawa autorskie do utworów stworzonych przez pracownika w wyniku wykonywania przez niego obowiązków ze stosunku pracy z chwilą przyjęcia utworu (z pewnymi wyjątkami), chyba że umowa o pracę bądź ustawa stanowi inaczej (art. 12 ustawy o prawie autorskim).
Oczywiście zachodzi pytanie, czy plan funkcjonowania przedsiębiorstwa może być przedmiotem prawa autorskiego? Należy uznać, że tak, jeżeli ma on twórczy, indywidualny i niepowtarzalny charakter. Potwierdza to pismo Ministerstwa Kultury z 25 stycznia 2002 r., nr DP/WPA.024/430/01, zgodnie z którym: plan funkcjonowania przedsiębiorstwa, stanowiący odrębne indywidualne opracowanie, spełniające przesłanki utworu, z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (...), może zostać potraktowany jako przedmiot prawa autorskiego. Dla zastosowania do umowy o dzieło, na podstawie której jest on opracowywany, 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (...), niezbędne jest jednak udzielenie przez twórcę takiego planu zamawiającemu odpowiedniej licencji na skorzystanie z niego lub przeniesienie majątkowych praw autorskich do utworu, co wynikać powinno z treści umowy.
Obowiązek tworzenia przez pracownika utworów (w rozumieniu prawa autorskiego) powinien wynikać z umowy o pracę. Powinna ona także określać, jaka część wynagrodzenia wiąże się z przeniesieniem praw autorskich. Poza tym w dokumentacji pracodawcy powinno znajdować się potwierdzenie przyjęcia dzieła (np. oświadczenie pracodawcy bądź protokół).
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów z 11 stycznia 1995 r., nr PO-804--025/95: Jeżeli z umowy o pracę wynika, iż pracownik otrzymuje wynagrodzenie składające się z kilku elementów, np. wynagrodzenia podstawowego, wynagrodzenia (honorarium) z tytułu korzystania przez twórcę z praw autorskich lub praw pokrewnych lub rozporządzania przez niego tymi prawami itd., to w przypadku, kiedy pracownik-twórca jest autorem dzieła stanowiącego przedmiot prawa autorskiego, spełniony został wymóg przepisu art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Norma kosztów uzyskania przychodów ustalana jest w wysokości 50 proc.
Anna Lesińska
Podstawa prawna:
art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.).