Samochody stanowiące majątek przedsiębiorstwa, podlegają z zasady amortyzacji, czyli rozliczeniu zakupu w kosztach podatkowych w czasie. Wartość odpisów amortyzacyjnych ustalana jest według stawek, określonych w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przyjmuje się, że wartość ta wynosi 20%. W konsekwencji, czas potrzebny do pełnego rozliczenia w kosztach podatkowych wydatku poniesionego na nabycie samochodu osobowego, ujętego w ewidencji środków trwałych przedsiębiorstwa, wynosi 60 miesięcy czyli 5 lat.
Podwyższona stawka amortyzacji
Niekiedy zdarza się jednak, że wartość samochodu, wykorzystywanego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, spada znacznie szybciej. W takim przypadku przepisy prawa podatkowego przewidują możliwość skrócenia okresu amortyzacji poprzez podwyższenie stawki amortyzacji. Jedną z takich sytuacji są pojazdy używane bardziej intensywnie lub wymagające szczególnej sprawności technicznej. Przedsiębiorcom przysługuje prawo do podwyższenia podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych wartości przewidzianych dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej. Należy przy tym podkreślić, że korekta stawki może nastąpić jedynie poprzez przemnożenie właściwej stawki amortyzacji, przez właściwy współczynnik.
| Dla samochodów używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych |
Roczny przebieg pojazdu wyznacznikiem, iż samochód jest używany bardziej intensywnie
Niestety przepisy prawa podatkowego nie definiują, jakie warunki pozwalają na zaklasyfikowanie danego środka trwałego do używanego bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych. Takie wyjaśnienie istnieje w odniesieniu do maszyn, czy środków transportu wymagających szczególnej sprawności technicznej.
| Przez maszyny, urządzenia i środki transportu wymagające szczególnej sprawności technicznej, o których mowa w art. 22i ust. 2 pkt 2 ustawy, rozumie się te obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie. |
Konieczne jest więc ustalenie w pierwszej kolejności, jakie zasady korzystania z samochodów osobowych można uznać za przeciętne.
Najczęściej używanym w praktyce wyznacznikiem intensywności wykorzystania pojazdu jest przebieg roczny. Analiza publikacji w prasie motoryzacyjnej, danych firm ubezpieczeniowych, jak również informacji dotyczących ofert sprzedaży pojazdów na rynku wskazuje, że samochody w Polsce przejeżdżają przeciętnie około 30 000 km rocznie. W związku z powyższym, zasadnym wydaje się przyjęcie założenia, że w przypadku, gdy roczny przebieg pojazdu jest wyższy, np. przekracza 50 000 km, to jest on eksploatowany w sposób bardziej intensywny niż przeciętnie, co w konsekwencji pozwala na zastosowanie podwyższonej stawki amortyzacji. Stanowisko to zostało potwierdzone w indywidualnej interpretacji podatkowej z 17 stycznia 2012 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (nr IPPB3/423-992/11-2/JD).
Podwyższone odpisy amortyzacyjne tylko w okresie zwiększonego użytkowania
Istotnym wydaje się ponadto, aby podkreślić, że gdy są spełnione warunki, decyzja o zastosowaniu podwyższonej stawki amortyzacji zależy wyłącznie od preferencji przedsiębiorcy. Może on podwyższać stawki dla środków trwałych bądź rezygnować z ich stosowania począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Co ważne, prawo do zastosowania podwyższonej stawki amortyzacji samochodu z tytułu bardziej intensywnego używania pojazdu, przysługuje tylko w okresie, gdy pojazd był wykorzystywany ponad ogólnie przyjętą normę. W razie wystąpienia bądź ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawki, ulega ona odpowiednio podwyższeniu albo obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany.
Elżbieta Węcławik, Iwona Cackowska