Zarząd Główny Stowarzyszenia Księgowych w Polsce podjął trzy uchwały mający na celu uregulowanie zawodu księgowego. Są to:
• uchwała nr 732/110/2009 w sprawie tytułu zawodowego „dyplomowany księgowy”,
• uchwała nr 732/111/2009 w sprawie certyfikacji zawodu księgowego,
• uchwała nr 732/112/2009 w sprawie powołania Rady Pracodawców.
Kto i jak może zostać dyplomowanym księgowym - regulują pierwsze dwie uchwały obejmujące również uzupełniające załączniki.
Dyplomowanym księgowym jest osoba o sprawdzonej oraz aktualizowanej wiedzy i umiejętnościach w zakresie organizowania rachunkowości jednostek, prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z polskimi i międzynarodowymi standardami rachunkowości, a także prowadzenia gospodarki finansowej, w tym spraw podatkowych jednostki. Oznacza to, że dyplomowany księgowy zajmuje się nie tylko prowadzeniem ksiąg rachunkowych i rozliczeniem podatkowym, ale także prowadzeniem gospodarki finansowej jednostki. Dlatego przeważnie jest na stanowisku głównego księgowego lub dyrektora finansowego.
Tytuł dyplomowanego księgowego może uzyskać osoba, która spełni następujące warunki:
• ukończyła studia wyższe w Polsce lub zagraniczne studia wyższe uznawane w Polsce za równorzędne i włada językiem polskim w mowie i w piśmie oraz odbyła trzyletnią praktykę w dziedzinie rachunkowości, w tym co najmniej dwa lata na samodzielnym stanowisku albo posiada wykształcenie uzyskane w Polsce lub za granicą, uprawniające do wstąpienia na studia wyższe, i włada językiem polskim w mowie i w piśmie oraz odbyła sześcioletnią praktykę w dziedzinie rachunkowości, w tym co najmniej trzy lata na samodzielnym stanowisku,
• korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,
• ma nieposzlakowaną opinię, a zwłaszcza nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślnie popełnione przestępstwo: przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wiarygodności dokumentów lub za przestępstwo skarbowe,
• jest członkiem Stowarzyszenia Księgowych w Polsce,
• złożyła z wynikiem pozytywnym egzaminy na dyplomowanego księgowego,
• złożyła przyrzeczenie (tekst, który został określony w uchwale 732/110/2009).
UWAGA
Biegły rewident może uzyskać tytuł dyplomowanego księgowego po złożeniu odpowiedniego wniosku do Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.
Rota przyrzeczenia ma następujące brzmienie:
Przyrzekam, że jako dyplomowany księgowy, wykonując zawód księgowego, będę wypełniać powierzone mi obowiązki w poczuciu odpowiedzialności, z należytą rzetelnością, kierując się w swoim postępowaniu etyką zawodową i nie splamię godności nadanego mi tytułu dyplomowanego księgowego. Przyrzekam, że będę stale poszerzać wiedzę i doskonalić umiejętności zawodowe zgodnie z nałożonymi na mnie obowiązkami oraz w celu osobistego rozwoju zawodowego.
Przyrzeczenie odbiera Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia lub osoba przez niego upoważniona.
Wymaganie kwalifikacyjne
Jak wynika z uchwały 732/110/2009, dyplomowanym księgowym może zostać osoba posiadająca wykształcenie wyższe lub średnie. W zależności od stopnia wykształcenia różni się wymagany okres doświadczenia zawodowego. Osoba posiadająca odpowiednie wykształcenie może przystąpić do egzaminu na dyplomowanego księgowego.
Tabela 1. Wymaganie kwalifikacyjne
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Drogi uzyskania tytułu dyplomowanego księgowego
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce wyznaczyło ścieżkę edukacyjną uzyskania dyplomu, która obejmuje cztery poziomy kształcenia. Na każdym poziomie uzyskuje się odpowiedni stopień kwalifikacji zawodowej. Program dla każdego poziomu został przyjęty w ramach „Założeń organizacyjno-programowych” przez Prezydium Zarządu Głównego Stowarzyszenia.
Stowarzyszenie odrębnie określiło wymaganie kwalifikacyjne dla poszczególnych poziomów. Osoba ubiegająca się o certyfikat zawodowy, przystępując do określonego postępowania kwalifikacyjnego, musi spełnić odpowiednie wymagania oraz zdać egzamin potwierdzający ukończenie danego poziomu.
UWAGA
Do uzyskania tytułu dyplomowanego księgowego nie jest wymagane posiadanie obywatelstwa polskiego.
Tabela 2. Wymagania kwalifikacyjne dla poszczególnych poziomów
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Źródło: uchwała nr 732/111/2009; regulamin wymagań kwalifikacyjnych i praktyki zawodowej dla potrzeb certyfikacji zawodu księgowego.
Tytuł zawodowy dyplomowanego księgowego jest uzyskiwany w ramach ścieżki edukacyjnej Stowarzyszenia lub eksternistycznie. Nie można zwolnić się z egzaminu końcowego. Zdawanie tego egzaminu, polegającego na rozwiązaniu zadań sytuacyjnych, jest warunkiem koniecznym uzyskania tytułu dyplomowanego księgowego.
Osoba przystępująca do postępowania kwalifikacyjnego składa kwestionariusz osobowy oraz odpisy (fotokopie) dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań wstępnych określonych dla danego stopnia, a także oświadczenie o spełnieniu tych warunków, które nie są potwierdzane dokumentami.
Praktyka zawodowa
W zapisach uchwał SKwP wielokrotnie jest wymagana odpowiednia praktyka zawodowa. I tak, dyplomowanym księgowym nie może zostać osoba bez wymaganej praktyki zawodowej. W przypadku posiadania wyższego wykształcenia do uzyskania dyplomu potrzebna jest trzyletnia praktyka, w przypadku średniego wykształcenia - sześcioletnia. Poza tym po uzyskaniu tytułu specjalisty ds. rachunkowości wymagana jest co najmniej dwuletnia praktyka przy wykształceniu wyższym, a co najmniej pięcioletnia przy wykształceniu średnim.
Za praktykę w rachunkowości uważa się wykonywanie - na podstawie stosunku pracy w wymiarze czasu nie mniejszym niż 1/2 etatu bądź odpłatnej umowy cywilnoprawnej lub w związku z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej - następujących czynności:
• prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
• wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
• sporządzanie sprawozdań finansowych.
UWAGA
Wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, a także sporządzanie sprawozdań finansowych uważa się za praktykę na samodzielnym stanowisku.
Dokumentami potwierdzającymi przedmiot i czas trwania praktyki w rachunkowości powinny być oryginały bądź uwierzytelnione kopie świadectw pracy lub zaświadczeń od pracodawcy. Z uchwały nie wynika, czy musi być to uwierzytelnienie notarialne, czy też akceptowany będzie inny sposób.
Jeżeli z nazwy wskazującej charakter stanowiska pracy lub z formy prawnej jednostki będącej pracodawcą nie wynika wymagana praktyka, dodatkowym dokumentem potwierdzającym staż pracy jest zakres obowiązków (zakres czynności).
W razie zatrudnienia w jednostce świadczącej usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych udokumentowania wymaga rodzaj uprawnienia, na podstawie którego jednostka ta prowadzi działalność, a także szczegółowy okres i zakres faktycznie wykonywanych czynności.
Postępowanie kwalifikacyjne w celu uzyskania tytułu dyplomowanego księgowego prowadzi Główna Zawodowa Komisja Egzaminacyjna.
Po uzyskaniu tytułu dyplomowanego księgowego...
Biuro Zarządu Głównego Stowarzyszenia prowadzi rejestr osób, które uzyskały tytuł zawodowy dyplomowanego księgowego, zwany „Rejestrem dyplomowanych księgowych” lub „rejestrem”. Zasady prowadzenia rejestru określa Prezydium Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Dane zawarte w rejestrze mogą być - za indywidualną zgodą dyplomowanego księgowego - ujawniane na stronie internetowej Stowarzyszenia.
Stowarzyszenie ma nadzieję, że pierwsze dyplomy będą przekazane już w 2010 r. Pod hasłem: Krok bliżej do tytułu „dyplomowanego księgowego” odbędzie się też konkurs „Księgowy Roku 2009”.
Nie wystarczy tylko uzyskać ten dość trudno dostępny tytuł. Dyplomowani księgowi zobowiązani są do ustawicznego doskonalenia zawodowego.
Zakres ustawicznego doskonalenia zawodowego obejmuje - występujące bieżąco - szczególnie ważne, trudne, nowo uregulowane zagadnienia: rachunkowości, finansów, audytu wewnętrznego, zarządzania i kadr, płac i ubezpieczeń, podatków i ceł, prawa gospodarczego, systemów informatycznych dla rachunkowości i zarządzania, etyki zawodowej.
Organizatorem szkoleń służących ustawicznemu doskonaleniu zawodowemu jest Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Szkolenia mogą być również prowadzone przez inne jednostki upoważnione do tego przez Zarząd Główny Stowarzyszenia.
Dyplomowany księgowy jest zobowiązany do zaliczenia - w okresie kolejno po sobie następujących trzech lat - co najmniej 120 godzin szkoleń. Obowiązek doskonalenia zawodowego powstaje w pierwszym roku kalendarzowym następującym po roku uzyskania tytułu dyplomowanego księgowego.
W każdym roku wymagane jest zaliczenie co najmniej 20 godzin szkoleń możliwych do zweryfikowania, tj. zakończonych wydaniem stosownego zaświadczenia stwierdzającego, że szkolenie to spełnia warunki programu doskonalenia zawodowego.
Dyplomowany księgowy składa w oddziale okręgowym Stowarzyszenia, właściwym ze względu na jego przynależność organizacyjną:
• do 31 stycznia każdego roku - oświadczenie o odbytych w minionym roku szkoleniach możliwych do zweryfikowania, obejmujących co najmniej 20 godzin,
• raz na trzy lata - oświadczenie o odbytych szkoleniach, które nie są możliwe do zweryfikowania, obejmujących co najmniej 60 godzin.
UWAGA
W sprawach kształcenia i ustawicznego doskonalenia zawodowego dyplomowanych księgowych, które nie zostały uregulowane w uchwale, odpowiednie zastosowanie mają postanowienia Międzynarodowych Standardów Edukacyjnych wydanych przez Międzynarodową Federację Księgowych (IFAC).
Wzór 1. Oświadczenie dyplomowanego księgowego o odbytych szkoleniach obowiązkowych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Na udokumentowany wniosek dyplomowanego księgowego prezydium zarządu oddziału okręgowego Stowarzyszenia może - w uzasadnionych przypadkach - uznać za spełniony obowiązek ustawicznego doskonalenia zawodowego na podstawie dorobku dyplomowanego księgowego w dziedzinie rachunkowości, finansów lub rewizji finansowej, znajdującego wyraz:
• w pracy naukowej lub dydaktycznej,
• w publikacjach fachowych,
• w udziale w pracach legislacyjnych.
Wzór 2. Wniosek dyplomowanego księgowego o uznanie szkoleń w ramach UDZ
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Nadzór nad przestrzeganiem przez dyplomowanych księgowych zasad i spełnianiem obowiązku ustawicznego doskonalenia zawodowego sprawują prezydia zarządów oddziałów okręgowych Stowarzyszenia. W przypadku rażącego naruszenia obowiązku ustawicznego doskonalenia zawodowego zarząd oddziału okręgowego Stowarzyszenia składa wniosek do właściwego sądu koleżeńskiego. Sąd może nałożyć kary przewidziane w regulaminie sądu koleżeńskiego.
oprac. Gyöngyvér Takáts
ekonomista