Dotychczas obowiązujący okres przechowywania dokumentacji został skrócony o połowę ustawą z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców.
Płatnik składek jest zobowiązany przechowywać kopie deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych oraz dokumentów korygujących te dokumenty przez 5 lat od dnia ich przekazania do ZUS, w formie dokumentu pisemnego lub elektronicznego (art. 47 ust. 3c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Kopie dokumentów mogą być również przechowywane albo w formie papierowej, albo elektronicznej - w zależności od sposobu przekazywania dokumentów do ZUS.
Skrócenie z 10 do 5 lat okresu przechowywania dokumentów rozliczeniowych wiąże się bezpośrednio ze skróceniem do 5 lat okresu przedawnienia należności z tytułu składek oraz nienależnie opłaconych składek, wprowadzonym na mocy tej samej ustawy.
Przepisy dotyczące okresu przechowywania dokumentów (w odróżnieniu od przepisów dotyczących okresu przedawnienia) nie wprowadzają okresów przejściowych. W związku z tym nowy 5-letni okres przechowywania dotyczy jedynie dokumentów złożonych od dnia wejścia w życie ustawy deregulacyjnej, czyli od 1 stycznia 2012 r. lub później. W przypadku dokumentów złożonych przed tą datą okres przechowywania wynosi nadal 10 lat.
WAŻNE!
Dokumenty rozliczeniowe przekazane do ZUS od 1 stycznia 2012 r. (włącznie) płatnik musi przechowywać 5 lat, natomiast dokumenty przesłane do ZUS do 31 grudnia 2011 r. - 10 lat.
Nie zmieniły się przepisy dotyczące okresu przechowywania dokumentów zgłoszeniowych - tak jak dotychczas wynosi on 5 lat. Kopie dokumentów zgłoszeniowych zawsze należy przechowywać w formie papierowej. Jeśli płatnik składek przekazuje do ZUS zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w postaci dokumentu elektronicznego, zgłoszenie w postaci dokumentu pisemnego z własnoręcznym podpisem osoby zgłaszanej płatnik ma obowiązek przechowywać przez 5 lat.
Co bardzo istotne, nie zmieniły się przepisy dotyczące obowiązku sporządzania korekt dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych. Nadal w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości płatnik jest zobowiązany do dokonania korekty, nawet za okresy wcześniejsze niż 10 lat. Sporządzenie korekt w przypadku braku dokumentów źródłowych może okazać się niemożliwe, tak więc płatnicy nie powinni zbyt pochopnie pozbywać się kopii dokumentów, które złożyli do ZUS, nawet jeśli przepisy im na to pozwalają.
Zagrożenie (-)
Jeżeli płatnik pozbędzie się dokumentów pierwszorazowych, to w przypadku konieczności dokonania korekty jej sporządzenie okaże się niemożliwe bez dokumentu źródłowego.
Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie precyzują okresu przechowywania bankowych dokumentów płatniczych. Należy jednak przyjąć, że okresy te powinny być zbieżne z okresem dochodzenia przez ZUS należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. W przypadku osób opłacających składki wyłącznie na własne ubezpieczenie ustawa o emeryturach i rentach z FUS dopuszcza żądanie przedłożenia dowodów potwierdzających opłacanie składek oraz wysokość podstawy wymiaru składek za cały okres po 31 grudnia 1998 r. Oznacza to, że przedsiębiorca powinien przechowywać dowody opłacenia składek co najmniej do czasu przejścia na emeryturę. Jeżeli jest pracodawcą, jest ponadto zobowiązany do przechowywania dokumentów, na podstawie których następuje ustalenie podstawy wymiaru emerytury lub renty, przez okres 50 lat od dnia zakończenia przez ubezpieczonego pracy u danego płatnika.
Podstawa prawna:
• art. 41 ust. 8-9, art. 47 ust. 3c ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• art. 11 oraz art. 27 ustawy z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378 ze zm.).
Joanna Goliniewska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
Więcej na ten temat w Monitorze Prawa Pracy i Ubezpieczeń