Warto wiedzieć, że Rzecznik, na podstawie art. 5 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych (Dz. U. Nr 124, poz. 1153 z późn. zm.), reprezentuje interesy osób ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych, uczestników pracowniczych programów emerytalnych, oraz osób otrzymujących emeryturę kapitałową lub osób przez nieuposażonych.
Prawo zwrócenia się z pisemną skargą do Rzecznika przysługuje ubezpieczonym w sytuacji, gdy ich zdaniem zakład ubezpieczeń, powszechne towarzystwo emerytalne lub inny podmiot, naruszyło ich prawo lub interesy. Warto przy tym dodać, że skarga powinna być wniesiona w formie pisemnej, bądź przesłana w formie elektronicznej, ale tylko wówczas, gdy posługujemy się bezpiecznym podpisem elektronicznym.
Jak wynika z raportu, wielu ubezpieczonych korzysta z przysługującego im uprawnienia do wniesienia skargi do Rzecznika. W I półroczu 2010 roku wniesiono 5669 pisemnych skarg z zakresu ubezpieczeń gospodarczych. Skargi napływały bezpośrednio od osób ubezpieczonych, ubezpieczających, uposażonych i uprawnionych z umowy ubezpieczenia, jak też za pośrednictwem innych podmiotów.
Jak wynika z raportu, najliczniejsza grupa skarg, odnosiła się do ubezpieczeń komunikacyjnych. Takich skarg wpłynęło aż 3268 . Najwięcej skarg odnotowano na obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (dalej „OC”) posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz składki ubezpieczeniowe. Ubezpieczający skarżyli się na występowanie tzw. podwójnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, problemy z uzyskaniem zwrotu niewykorzystanej części składki za OC komunikacyjne w następstwie zbycia pojazdu, oraz wysokość składek, w tym na konstrukcję taryf składek.
Kolejne miejsca pod względem liczebności zajęły skargi dotyczące ubezpieczeń na życie, których wpłynęło 858, oraz skargi na ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, których wpłynęło 481. Te ostatnie dotyczyły m.in. OC z tytułu wykonywanej działalności i posiadanego mienia, OC przedsiębiorstwa, OC w życiu prywatnym, OC z tytułu wykonywania zawodu oraz OC przewoźnika. Najczęściej podnoszone były zarzuty dotyczące odmowy wypłaty odszkodowania uzasadnianej brakiem ochrony ubezpieczeniowej wynikającej z zakresu zawartej umowy oraz zbyt niską kwotą ustalonego odszkodowania wynikającą ze zbyt niskiej sumy gwarancyjnej.
Następną grupą skarg, które wskazuje raport, były skargi na ubezpieczenia mienia na wypadek kradzieży z włamaniem, od ognia i innych zdarzeń losowych, których wpłynęło 365. Przyczyną odmowy wypłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń, a przy tym przedmiotem skarg, były najczęściej: brak ochrony ubezpieczeniowej będący konsekwencją zakresu ochrony wynikającej z zawartej umowy, wobec zdarzenia stanowiącego podstawę roszczenia; niedostosowanie zabezpieczenia mienia do wymogów zawartych w ogólnych warunkach umowy oraz niedopełnienie wymogów ustalonych dla procesu likwidacji szkody w warunkach umowy ubezpieczenia.
Raport wskazuje, że w skargach dominowały zarzuty mieszczące się w czterech grupach problemów: sporu co do wysokości przyznanego odszkodowania lub świadczenia, oddalenia roszczenia zgłaszanego z tytułu umowy ubezpieczenia, opieszałości w postępowaniu odszkodowawczym, oraz występowania tzw. podwójnego ubezpieczenia w odniesieniu do ubezpieczeń obowiązkowych.
W większości spraw, Rzecznik podjął interwencję, a miały one miejsce wówczas, gdy z posiadanego materiału wynikało, że naruszone zostało prawo lub interes osób ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia.
Podsumowując, należy stwierdzić, że raport wyraźnie wskazuje na dominację skarg z zakresu ubezpieczeń gospodarczych, co oznacza, że w zakresie tych ubezpieczeń powstaje najwięcej problemów. Liczba skarg wskazana w raporcie pokazuje, że chętnie decydujemy się dochodzić swoich praw, a co za tym idzie funkcjonowanie instytucji Rzecznika, który dba o nasze prawa, a także reprezentuje nas wobec ubezpieczycieli czy funduszy emerytalnych, jest jak najbardziej potrzebne. Warto też pamiętać, że przysługuje nam takie uprawnienie jak skarga do Rzecznika Ubezpieczonych dotycząca nieprawidłowości z zakresu ubezpieczeń.
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna