Na ostatnim posiedzeniu rząd przyjął Aktualizację Programu Konwergencji i Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2013-2016 - zgodnie z przyjętymi przez rząd założeniami w przyszłym roku stawki podatku VAT pozostaną na dotychczasowym poziomie, pomimo że miały powrócić do wcześniejszej (niższej) wysokości.
Jakie będą stawki VAT w 2014 r.
Minister finansów Jacek Rostowski poinformował, że obecne stawki VAT zostaną utrzymane na tym poziomie do 2016 r. Jej automatyczne obniżenie zaplanowane jest dopiero na rok 2017. Nie wykluczył jednak, że jeśli sytuacja gospodarcza poprawi się, możliwy będzie wcześniejszy powrót do niższych stawek.
- Nie będzie na razie obniżki podatku VAT - mówi minister Jacek Rostowski.
Obecne stawki VAT (5, 8 i 23 proc.) mają zatem obowiązywać do 2016 roku, a w 2017 roku zostaną obniżone. Jacek Rostowski zapowiedział, że jeśli sytuacja na to pozwoli, obniżka nastąpi wcześniej. Minister wyjaśnił, że obniżenie stawki VAT byłoby możliwe, gdyby nastąpiło przyspieszenie wzrostu gospodarczego.
Program konwergencji. Aktualizacja 2013
W corocznej aktualizacji „Programu konwergencji” przedstawiono średniookresową prognozę sytuacji gospodarczej Polski i jej finansów publicznych. Przygotowano go zgodnie z wytycznymi dotyczącymi programów stabilności i konwergencji państw członkowskich Unii Europejskiej.
Głównym celem polityki gospodarczej rządu, w średnim okresie, jest stworzenie warunków do szybkiego i zrównoważonego wzrostu, przy zapewnieniu optymalnego tempa konsolidacji finansów publicznych. Wyraźne pogorszenie koniunktury w otoczeniu zewnętrznym Polski przełożyło się na spowolnienie wzrostu gospodarczego i wpłynęło na istotną zmianę warunków makroekonomicznych założonych w aktualizacji programu z 2012 r.
Ułatwienia w płaceniu VAT dla portów morskich
Odliczanie VAT przez stowarzyszenia
Zaktualizowany na 2013 r. „Program konwergencji” oraz „Krajowy program reform” będą przekazane Komisji Europejskiej oraz Radzie Ecofin. W porównaniu z poprzednią aktualizacją, prognozowana ścieżka realnego wzrostu PKB na lata 2013-2014 uległa obniżeniu. Niższy od zakładanego okazał się również wzrost PKB w 2012 r. Jedną z głównych przyczyn było pogorszenie sytuacji gospodarczej. Wolniejszy wzrost gospodarczy wpłynął na pogorszenie warunków cyklicznych, w jakich realizowana jest polityka makroekonomiczna. Według resortu finansów, luka produktowa w relacji do potencjalnego PKB w 2012 r. wyniosła minus 1,5 proc., a skala pogorszenia cyklu koniunkturalnego była większa niż oczekiwano na początku 2012 r. Pogorszeniu uległa także ścieżka dostosowania fiskalnego. Nominalny deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r. był wyższy niż oczekiwano, czego powodem były niższe niż prognozowano dochody sektora, wynikające z niekorzystnej sytuacji gospodarczej w kraju
i otoczeniu zewnętrznym. Spowolnienie gospodarki ujawniło się w pełni w spadku tempa wzrostu dochodów podatkowych.
Zdaniem resortu finansów można oczekiwać, że wzrost gospodarczy w 2013 r. wyniesie 1,5 proc. PKB, czyli będzie niższy o 0,4 pkt. proc. niż w 2012 r. Jest to spowodowane przede wszystkim stagnacją u naszych głównych partnerów handlowych. Wraz z poprawą koniunktury w Unii Europejskiej w następnych latach spodziewane jest przyspieszenie tempa wzrostu - w 2014 r. przewiduje się, że realny wzrost wyniesie już 2,5 proc. PKB, a w latach 2015-2016 odpowiednio 3,8 i 4,3 proc. PKB.
Ważnym czynnikiem ścieżki wzrostu gospodarczego w Polsce w kolejnych latach będzie poprawa sytuacji gospodarczej w Unii Europejskiej. Przyjęto, że w kolejnych latach tempo wzrostu w UE będzie zbliżone do długookresowej średniej i wyniesie 1,8 proc. rok do roku, a jego sprawcą ma być popyt zewnętrzny.
Spowolnienie gospodarcze spowodowało, że część cykliczna wyniku sektora instytucji rządowych i samorządowych (niezależna od polityki gospodarczej rządu) pogorszyła się w stosunku do 2011 r. o ok. 0,6 pkt proc. PKB. W efekcie nominalny deficyt sektora zmniejszył się w 2012 r. o 1,1 pkt proc. PKB i wyniósł 3,9 proc., jednak poziom ten nie pozwala na uchylenie w 2013 r. procedury nadmiernego deficytu.
Zgodnie jednak z ostatnią prognozą Komisji z lutego 2013 r., deficyt strukturalny (tj. część deficytu nominalnego sektora, na którą rząd ma bezpośredni wpływ) zmniejszył się z 7,9 proc. PKB w 2009 r. do 2,9 proc. w 2012 r. Jest to więc wyższe tempo, niż zalecane przez Radę Ecofin.
Według szacunków Ministerstwa Finansów w 2013 r. deficyt strukturalny obniży się o 1 proc. PKB, a redukcja deficytu nominalnego do 3,5 proc. PKB pozwoli zakończyć procedurę nadmiernego deficytu. Ponadto dług sektora nie tylko pozostaje poniżej wartości referencyjnej 60 proc., ale w roku ubiegłym - po raz pierwszy od 2007 r. - jego relacja do PKB osiągnęła poziom niższy niż ta z roku wcześniejszego.
Celem priorytetowym rządu na 2013 r. jest zlikwidowanie nadmiernego deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych, a następnie kontynuowanie konsolidacji fiskalnej i osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego w 2016 r.
Istotne jest także zapewnienie stabilności finansów publicznych oraz trwałej równowagi sektora instytucji rządowych i samorządowych przez nową stabilizującą regułę wydatkową obejmującą cały sektor, która zastąpi dotychczasową regułę dyscyplinującą.
Konsolidacyjne działania rządu w latach 2010-2012 doprowadziły do ograniczenia wydatków o 2,3 proc. PKB. Z kolei wydatki, po wyeliminowaniu tych finansowanych z UE, zostały zmniejszone o 2,9 proc. PKB. Było to możliwe dzięki m.in.: dyscyplinującej regule wydatkowej (do 1 proc. w skali roku), zamrożeniu płac w budżetówce, zakazowi przyjmowania aktów prawnych skutkujących spadkiem dochodów, regułom fiskalnym dla samorządów. Jednocześnie w tym okresie zwiększyły się dochody - o 1,2 proc. PKB - sektora instytucji rządowych i samorządowych, m.in. przez: ograniczenie składki na ubezpieczenie emerytalne przekazywanej do OFE, podwyższenie stawek VAT, podwyższenie akcyzy na olej napędowy, zniesienie ulgi na biokomponenty w akcyzie, zamrożenie skali PIT.
Rozliczanie VAT od samochodów wziętych w leasing
Kupując "na firmę" pamiętaj, że nie jesteś konsumentem
Na 2013 r. przewidziano również zmiany systemowe, które wzmocnią stronę dochodową budżetu, ograniczając jego deficyt. Chodzi m.in. o: podwyżkę stawki akcyzy na papierosy, objęcie akcyzą suszu tytoniowego, objęcie (od listopada 2013 r.) akcyzą gazu ziemnego do celów opałowych (z wyłączeniem m.in. gospodarstw domowych) czy zmiany w podatku VAT. Począwszy od 2014 r. przewiduje się zmiany związane z ograniczeniem ulgi na użytkowanie Internetu, opodatkowanie spółek komandytowo-akcyjnych oraz wyłączenie prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku CIT wypłat dywidend i innych dochodów (przychodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych podlegających odliczeniu w spółce wypłacającej.
Rząd będzie kontynuował działania zmierzające do obniżenia relacji wydatków krajowych do PKB. Relacja ta w 2013 r. powinna wynieść 39,7 proc. PKB, a w następnych latach obniżać się.
Szacuje się, że dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2013 r. wyniesie 55,8 proc. PKB, w 2014 r. - 55,7 proc. PKB, w 2015 - 55,6 proc. PKB, a w docelowym 2016 r. - 54,5 proc. PKB. Ministerstwo Finansów prognozuje, że realny wzrost PKB w 2013 r. wyniesie 1,5 proc., w 2014 r. - 2,5 proc., w 2015 r. - 3,8 proc, a w 2016 r. - 4,3 proc.
Pracom dotyczącym wzmocnienia bezpieczeństwa i stabilności sektora finansowego towarzyszą prace ukierunkowane na wypracowanie nowych rozwiązań z zakresu uporządkowanej likwidacji banków (resolution).
Wzmocnieniu stabilności makroekonomicznej w Polsce ma służyć powołanie Rady ds. Ryzyka Systemowego. W jej skład będą wchodzić przedstawiciele: Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego i Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Jednym z najważniejszych zadań Rady ma być monitorowanie ryzyka wystąpienia zakłóceń w funkcjonowaniu krajowego systemu finansowego, a w razie wystąpienia niekorzystnych zmian, podjęcie działań zapobiegawczych.