Ustawa z nieważnymi przepisami

W opublikowanej oficjalnie ustawie o finansach publicznych znalazły się artykuły, które Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z ustawą zasadniczą. Konstytucjonaliści uważają, że tych przepisów nie powinno być w ustawie. Podkreślają jednocześnie, że regulacje te nie obowiązują.
W ustawie o finansach publicznych znajdują się artykuły 65 ust. 1, 66 i 67, przy których umieszczono adnotacje ówczesnego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Przepisy te dotyczą możliwości przeprowadzenia audytu wewnętrznego w Sądzie Najwyższym, sądach powszechnych, administracyjnych i Trybunale Konstytucyjnym, a następnie przedstawienia wyników np. ministrowi finansów. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował te regulacje, obawiając się, że spowodowałoby to kontrolę ministra finansów nad sądami.
Prezydent na końcu dokumentu wyjaśnił, że podpisał ustawę z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który uznał część jej przepisów za niezgodne z ustawą zasadniczą.
– Jestem zaskoczony tym, że ustawę opublikowano z przepisami niezgodnymi z konstytucją – powiedział Gazecie Prawnej prof. Mirosław Granat, konstytucjonalista z UMCS i UKSW.

Ustawa ponownie w Trybunale Konstytucyjnym

Tymczasem ustawa o finansach publicznych znów jest w Trybunale Konstytucyjnym. Trybunał – na wniosek Samoobrony – sprawdzi konstytucyjność artykułu 122. Artykuł kwestionowany przez partię Andrzeja Leppera mówi, że rząd musi przyjąć i złożyć do Sejmu projekt ustawy budżetowej do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy. Konstytucja stanowi natomiast, że budżet musi być przyjęty przez parlament w ciągu czterech miesięcy od daty złożenia. Nieprzyjęcie go w terminie pozwala prezydentowi rozpisać nowe wybory.
Samoobrona – jak mówił Janusz Maksymiuk – chce mieć jasność, kiedy się liczy termin złożenia budżetu.

Dziwna praktyka

– Dziwnie to wygląda. To jest jakaś nowa praktyka – wtórował prof. Piotr Winczorek, konstytucjonalista UW.
Jak doszło do opublikowania przepisów, które nie powinny się w ustawie znaleźć? Problem tkwi w procedurach określonych w konstytucji. Prezydent nie miał wystarczająco dużo czasu, aby ustawę skierować do poprawy do Sejmu. Nie było zresztą nawet takiego przymusu. Zgodnie z art. 122 ust. 4 konstytucji, jeśli niezgodność z ustawą zasadniczą dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a Trybunał nie uzna, że są nierozerwalnie z nią związane, prezydent zasięga opinii marszałka Sejmu i podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności. Skoro nie było czasu, aby Sejm zajął się ustawą, prezydent skorzystał z możliwości konsultacji i ustawę podpisał.
Jak powiedział Gazecie Prawnej przewodniczący sejmowej komisji finansów publicznych, Wojciech Jasiński, komisja sugerowała, żeby prezydent podpisał ustawę bez zakwestionowanych przepisów, bo one nie naruszają całości ustawy. Ale i tak te przepisy nie powinny znaleźć się w ustawie.
Konstytucjonaliści nie rozumieją tej praktyki.
– Nie wiem, czy wymagało to tak dużo pracy. Przecież wykreśleń dokonuje się w komputerze. Jeśli można było wstawić odnośnik, to równie dobrze można było wykreślić niezgodne artykuły – dziwił się prof. Piotr Winczorek. Jego zdaniem problem tkwi w sformułowaniu „z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z konstytucją”. Zdanie to oznacza, że należy te przepisy wykreślić z tekstu ustawy.
– Całą ustawę podpisuje prezydent i ona wchodzi w życie z wyłączeniem tych przepisów – stwierdził konstytucjonalista UW.
– Ustawa ukazała się w całości z adnotacją, że prezydent podpisał ją zgodnie z wyrokiem Trybunału, czyli że przepisy uznane za niezgodne z konstytucją nie wejdą w życie. A więc tutaj sprzeczności nie ma. Zadziwia mnie jednak praktyka, że ogłasza się przepisy zgodne i niezgodne, natomiast o zakresie niezgodności odsyła się do wyroku Trybunału – powiedział prof. Mirosław Granat. Nasi rozmówcy zgodnie potwierdzają, że opublikowane przepisy nie obowiązują.

Utraciły moc

– Utraciły moc obowiązującą w momencie ogłoszenia w Dzienniku Ustaw wyroku Trybunału – poinformował konstytucjonalista UMCS i UKSW.
Co zrobić w takiej sytuacji?
– Z inicjatywą ustawodawczą powinien wystąpić prezydent – radzi profesor Winczorek. Zwraca jednak uwagę, że chodzi o coś więcej.
– Chodzi o wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Jeśli uznaje on przepisy za niezgodne z konstytucją, a potem przez długi czas nie są one nowelizowane przez Sejm, to przez takie praktyki powstają luki w prawie – podsumował.
Wojciech Jasiński nie widzi jednak potrzeby szybkiej nowelizacji.
– Z punktu widzenia całości finansów publicznych to są rzeczy trzeciorzędne. To nie jest pretekst, żeby tę ustawę nowelizować. Są w niej przepisy, które należałoby zmienić, ale z punktu widzenia jakości funkcjonowania finansów to nie jest problem – stwierdził poseł Prawa i Sprawiedliwości. Partia rządząca nie planuje na razie zmian w ustawie. Przewodniczący komisji finansów stwierdził, że najpierw trzeba sprawdzić, jak ustawa będzie funkcjonować (weszła w życie 1 stycznia tego roku). W tej chwili – jak dodał – nie dochodzą do niego sygnały o potrzebie wprowadzenia pilnych zmian.
Mimo że nowa ustawa o finansach publicznych obowiązuje dopiero od ponad miesiąca, premier Kazimierz Marcinkiewicz zapowiada całkiem nową.
– Nam potrzebna jest nowa ustawa o finansach publicznych, która wszystkie finanse publiczne, nie tylko budżet państwa, ale całe finanse, skupi pod większą kontrolą – powiedział w wywiadzie dla TVP1. Stwierdził, że między innymi po to do rządu weszła minister finansów Zyta Gilowska.

Co zmieniło się po wejściu w życie nowej ustawy

Tak było
głównym księgowym mogą zostać osoby ze średnim wykształceniem, kierunek rachunkowość
stara definicja funduszu celowego, ograniczająca ich powstawanie
stosowanie środków specjalnych jednostek sektora finansów publicznych
Tak jest
głównym księgowym mogą zostać osoby ze średnim wykształceniem ekonomicznym, biegli rewidenci i posiadający uprawnienia obywatele z innych krajów UE
nowa definicja, powracająca do ustawy z 1998 roku, nie ogranicza powstawania funduszy celowych
środki specjalne zastąpiono rachunkiem dochodów własnych

Łukasz Zalewski


Księgowość
MF: Przedłużenie terminów podatkowych dla poszkodowanych w wyniku powodzi z września 2024 r.
20 wrz 2024

W czwartek, 19 września zostało opublikowane i zaczęło obowiązywać rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przedłużenia niektórych terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego w związku z powodzią we wrześniu 2024 r. 

Podatnicy poszkodowani w powodzi zapłacą tegoroczne podatki w 2025 roku [projekt rozporządzenia Ministra Finansów]
19 wrz 2024

W dniu 18 września 2024 r. opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przedłużenia niektórych terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego w związku ze stanem klęski żywiołowej. Rozporządzenie to ma pomóc przedsiębiorcom poszkodowanym we wrześniu br. powodzią na obszarze części województwa dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego - poprzez odroczenie terminów zapłaty podatków i zaliczek na podatki. 

Dyrektywę UE o adekwatnych wynagrodzeniach minimalnych trzeba wdrożyć w Polsce jeszcze w 2024 roku. Co się zmieni w płacy minimalnej? Od kiedy?
17 wrz 2024

Do 15 listopada 2024 kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do implementacji do porządku krajowego, przepisów kolejnej dyrektywy. Mowa tu o dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, która wprowadza szereg regulacji dotyczących sposobu i częstotliwości określania przez Rząd minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Stawka 0% VAT do końca 2024 r. na darowizny towarów i usług dla powodzian. Konieczna pisemna umowa z OPP, JST, podmiotem leczniczym lub RARS
17 wrz 2024

Minister Finansów wydał rozporządzenie, które wprowadza możliwość stosowania obniżonej do 0% stawki podatku VAT dla darowizn (przekazywanych już od 12 września 2024 r.) wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych w trwającej obecnie powodzi. Ale ta preferencyjna stawka VAT dotyczy wyłącznie darowizn realizowanych za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego, jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów leczniczych i Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.

ZUS: można zapłacić składki z 2024 r. do 15 września 2025 r. bez odsetek. Trzeba złożyć oświadczenie o poszkodowaniu w powodzi
17 wrz 2024

Przedsiębiorcy poszkodowani przez powódź mogą opłacić składki za okres od 1 sierpnia do 31 grudnia br. dopiero we wrześniu 2025 r., bez naliczania odsetek za zwłokę - poinformował we wtorek PAP rzecznik prasowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Paweł Żebrowski.

Pies w kosztach firmy. Fiskus zmienił zdanie, bo nie znalazł związku pomiędzy wydatkami a przychodem
17 wrz 2024

Fiskus zmienił zdanie w sprawie kosztów firmowych dotyczących psa. Chodziło o możliwość zaliczenia w kosztach uzyskania przychodu wydatków na zakup i utrzymanie psa, który służył jako reklama promująca ofertę spółki.

Od 300 do 1200 zł miesięcznie składki będzie musiał zapłacić przedsiębiorca? Zryczałtowana składka zdrowotna być może stanie się faktem
17 wrz 2024

Od 300 do 1200 zł miesięcznie składki będzie musiał zapłacić przedsiębiorca? zryczałtowana składka zdrowotna być może stanie się faktem. Konfederacja Lewiatan postuluje za obniżeniem składki zdrowotnej dla przedsiębiorców i uproszczenie sposobu jej opłacania poprzez wprowadzenie zryczałtowanych stawek

MF: od 1 października przez infolinię KAS podatnik dostanie indywidualną informację o swoich sprawach
16 wrz 2024

Ministerstwo Finansów poinformowało, że od 1 października 2024 r. pracownicy urzędów skarbowych i Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) będą udzielać odpowiedzi na pytania podatników na jednej ogólnopolskiej infolinii KAS pod numerami: (+48) 22 330 03 30 – dla połączeń z telefonów komórkowych i 801 055 055 – dla połączeń z telefonów stacjonarnych. Tak jak do te pory podatnicy uzyskają pod tymi numerami ogólną informację podatkową i celną. Istotną nowością będzie możliwość uzyskania na tej infolinii informacji dotyczących indywidualnych spraw podatnika objętych tajemnicą skarbową po potwierdzeniu tożsamości kodem telePIN.

Doradca podatkowy w todze i z większymi kompetencjami. Od 2025 roku? Założenia nowelizacji
16 wrz 2024

Minister Finansów chce zmienić szereg przepisów ustawy o doradztwie podatkowym. W dniu 16 września 2024 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji, zgodnie z którymi m.in. doradcy podatkowi w sądzie mieliby nosić togi, tak jak inne zawody prawnicze (adwokaci, radcowie prawni, prokuratorzy). Rozszerzony ma zostać zakres spraw, w których doradcy podatkowi będą mogli wydawać opinie. Ponadto zmiany zajdą w zasadach egzaminu na doradcę podatkowego i w kompetencjach organów KIDP.

Grecja sięga do kieszeni turystów! 20 euro podatku zapłaci każdy pasażer wysiadający na Mykonos i Santorini
16 wrz 2024

Grecja wprowadza podatek dla turystów. Każdy pasażer wycieczkowca wysiadający na greckiej wyspie Mykonos i Santorini będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 20 euro w szczytowym sezonie turystycznym. Tak ogłosiła minister turystyki Grecji Olga Kefalogianni. W innych portach opłata wyniesie 5 euro.

pokaż więcej
Proszę czekać...